Karakters

Daaraan moest ik ook denken toen onlangs iemand die Trump erg waardeerde, hem desondanks een bullebak noemde. We waren het er wel over eens dat deze “bullebak” toch onze voorkeur kan hebben boven Biden, al blinkt deze uit door minzaamheid en al oogt hij meegaand en vriendelijk. Maar als het Romeinse gezegde waar is dat ieder mens een wolf is voor de ander, zal er ook van deze vriendelijkheid in de toekomst niet veel overblijven. Zoals ook Rutte nogal door de mand viel toen hij onverwachts scherp positie koos tegen het Reformatorisch onderwijs.

Het karakter speelt een grote rol. Dat bleek me ook toen ik me wat verdiepte in de briefwisseling tussen Kohlbrugge en da Costa. Een heel andere Kohlbrugge dan die ik kende. Ook hij bediende zich van krasse termen en stevige oordelen. Ook hij heeft zeker gemeend dat zijn stellingname gelijk stond met de wil van God. Wie dan tegen je inkomt, is je vijand, erger nog, die verzet zich tegen God. Da Costa viel onder dit oordeel en dat gaf ernstige twijfels over zijn genadestaat. Het zal van twee kanten wel vurig en fel gespeeld zijn. Verder bleek me dat Kohlbrugge iedereen al snel de maat nam, zeker wel als men met hem van mening verschilde. De Afscheiding werd door hem vervloekt, en dat zegt dan nogal wat. Toch was hij juist iemand die troosteloze zielen wilde bemoedigen; hij kon juist zo teer omgaan met bestreden en aangevochten christenen. Maar zijn ontmaskerende woorden en confronterende uitroepen hebben zijn ster toch vooral doen rijzen. Dus, omdat hij krasse woorden gebruikt, heeft hij vooral daardoor naam gemaakt. Ik bedoel hiermee te zeggen dat ieder mens meerdere kanten heeft. Minzame mensen kunnen zo maar ineens toch ook hard uitvallen en stugge onbuigzame karakters kunnen ook weer meevallen. Daarbij lijkt het zo te zijn dat scherpe karakters vooral de loop der dingen bepaald hebben. Dat blijkt dan ook in Kohlbrugge. Zouden we kunnen stellen dat we op onze hoede moeten zijn bij al te vriendelijke mensen en dat scherpe woorden meer zicht geven op wie die man nu werkelijk is? De Spreukendichter spreekt hier in dezelfde bewoordingen over.

Wij willen in deze dagen vooral beschaafd overkomen en we willen natuurlijk niemand kwetsen. We willen ook liever niet al te zwart tegenover al te wit voorstellen. We stellen tact soms boven de waarheid en dusdoende lijken we op de zachte heelmeesters.

Dat zien we ook bij iemand die wel het sterkst de kerkgeschiedenis bepaalde, namelijk Luther. Zijn woorden konden bommen en granaten zijn. Hij was, net als de latere Kohlbrugge, ook niet helemaal vrij van eenzijdigheden. Dat overkomt vooral sterke naturen. Eck vond het maar wat bedenkelijk dat Luther meende het beter te weten dan alle concilies en theologen samen. Zijn stellingen hadden meer weg van de spreekwoordelijke knuppel dan van olie op de golven. Moest hij nu zo nodig de pauselijke ban verbranden? Verbrandde hij daarmee niet alle schepen achter zich? In Worms werd tegen hem door Georg von Frundsberg gezegd: “Monnikje, monnikje, je gaat een zware gang”, maar desondanks schroomde hij niet om ook de keizer tegen zich in het harnas te jaren. Juist die fiere houding heeft de Reformatie bewerkt, waar we nu allenmaal dankbaar voor zijn. Je kunt ernaar verlangen dat er ook nu eens zo iemand opstaat die feilloos aangeeft waaraan het hapert. Het zijn immers de profeten van alle tijden, die konden spreken over de koeien van Bazan en de witgepleisterde graven. Maar tegelijk kan onverzettelijkheid overgaan in eigenzinnigheid en hardheid als de driften der natuur erbij komen. Ieder kan weten wat er dan van ons worden kan in die staat…. Ik denk verder aan het godsdienstgesprek in Marburg, waar er geen praten aan was toen het ging over het Avondmaal. Ondanks de tolerante houding aan de andere kant van de tafel, bleef er staan: hoc est! Dik onderstreept.

Het meest tragische in zijn leven treedt aan het licht rond de Boerenopstanden, die heel Duitsland teisterden. Wat een taal toen hij de vorsten opriep de opstandige boeren uit te moorden en hun acties neer te slaan. Dat gebeurde op en zeer bloedige wijze en het spoorde met de harde woorden van de reformator. Duizenden levens vielen toen onder de harde hand van de vorsten. Wat heeft dat hem later niet een aanvechting en innerlijke strijd gegeven. Het is een facet dat misschien onderbelicht gebleven is.

Laat Calvijn een gematigde natuur hebben gehad, maar uit zijn pen vloeiden toch ook de varkens en de zwijnen van de Roomse prelaten.

Kortom, het oude Bijbelwoord blijkt waarheid te bevatten dat men ijzer scherpt met ijzer. Alzo scherpt een man het aangezicht van zijn naaste. Er zijn treffende namen en grote mannen genoemd in dit kleine artikel. De vraag houde ons bezig in hoeverre dit facet van hun optreden ons oproept om eveneens der waarheid getuigenis te geven. En dat in een tijd waarin de wereld een slangenkuil is geworden. Luister maar eens naar partijen in de Tweede Kamer. Laat er gebed zijn voor onze vertegenwoordigers die verleden week toonden dat zij ware nazaten zijn van onze voortrekkers. Zijn ook wij dat in de maatschappij van nu en in de kerk van heden? Het gaat eropaan komen, dat voelt ieder aan. Denk aan het gebed: Waar is de Heere, de God van Elia, ja Dezelve? Hij is de God van Luther, van Calvijn; is Hij ook onze God?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen