Een heilloze beslissing (1)

In het vorige nummer van ons blad gaf ik aandacht aan het recent verschenen boek Op verhoogde toon. Het betrof de bundel Verzameld werk van wijlen ds. L. Kievit (1918 – 1990). Ik beloofde op één van die opgenomen bijdragen terug te komen. Het betreft het commentaar van ds. Kievit op het besluit van de Hervormde synode destijds om de vrouw toegang te geven tot het bijzondere ambt. Hij schreef dit in 1958 in het eerste nummer van Theologia Reformata, een driemaandelijks theologisch tijdschrift, dat nog steeds bestaat.

De actualiteit van het onderwerp brengt me ertoe (een groot deel van) dit waardevolle commentaar na zoveel jaren door te geven. Deze stem uit het verleden verdient het ook nu nog om gehoord te worden. Hier volgt het eerste gedeelte.

“Een kerkelijke beslissing

De teerling is geworpen. Op maandag 23 juni 1958 heeft de synode het voorstel aanvaard om het ambt van ouderling en diaken voor de vrouw open te stellen. Tevens werd de vrouw in bepaalde gevallen en voor bepaalde werkzaamheden toegelaten tot het predikambt. Het behoeft geen nader betoog dat deze beslissing diep ingrijpt in het kerkelijk leven. Niet zozeer omdat het ‘aanzien’ van de gemeente gewijzigd wordt, nu vrouwen naast mannen in de kerkenraad zitting zullen nemen, maar omdat de orde van het gemeentelijk leven hierdoor wordt verstoord, een orde die in het Woord Gods geworteld was. (…)

Belijdt de kerk niet dat de waarheid boven alles is en dat men die niet gelijk mag stellen met enig besluit? Want alle mensen zijn uit zichzelf leugenaars en ijdeler dan de ijdelheid zelve (art. 7 NGB). Daarom – en dat is ons standpunt tegenover dit besluit – verwerpen wij van ganser harte al wat met deze onfeilbare regel van de Heilige Schriftuur niet overeenkomt. (…) Het is bij uitstek kerkelijk om zich aan de belijdenis van de kerk te houden.

De vraag is trouwens gewettigd of deze beslissing onze kerk niet bedenkelijk dicht bij de sekte brengt. In ieder geval vinden we daar reeds lang de vrouw naast de man op een plaats die wij met het ambt kunnen vergelijken. Er loopt een lijn door de kerkgeschiedenis waarop men de vrouw telkens tegenkomt: marcionieten, quakers, Leger des Heils. De sekten namen deze beslissing reeds in de tijd na de apostelen. Hebben wij daar wel voldoende erg in gehad? De leer van de Heilige Geest en van het ambt waren daarbij in het geding en ze zijn het nog.

De gedachtewisseling

De gedachtewisseling leverde geen nieuwe gezichtspunten op. Daarom had ze een wat vermoeiend verloop, men wist over en weer wel wat de argumenten waren. Er is immers reeds zo lang en breed over gesproken, de zaak was zo ongeveer doorgepraat, bijna – zou ik zeggen – doodgepraat. Voorlopig zal men er nu wel het zwijgen toe doen; nakaarten staat in een kwade reuk. Desondanks wagen wij het een enkel woord aan dit gehouden gesprek, dat voortijdig zijn einde vond in de gewraakte beslissing, te wijden. De tegenstanders hielden zich eenvoudig aan het Woord des Heeren. Niet hoog gevoelende, maar gehoorzaam. Voor hen waren de uitspraken van de apostelen, van Paulus in het bijzonder, doorslaggevend. En deze uitspraken lagen verankerd in het getuigenis van de Schrift aangaande de verhouding van man en vrouw, van Christus en de gemeente. Mocht men de schijn van een al te simpel Schriftgebruik op zich laden, daartegenover stond de klaarblijkelijke bedoeling van de Schriftuurplaatsen vast. Het hanteren van de Heilige Schrift geschiedde door hen in gemeenschap met de belijdenis van de vaderen.

De voorstanders konden hun bezwaren niet ontzenuwen. Zij nodigden hen uit tot een heel ander verstaan van de Heilige Schrift. Zij spraken over de tijdgebondenheid van de uitspraken die tegen de vrouw in het ambt pleiten. De vrijheid in Christus werd tegenover de gebondenheid aan de tijd en aan de letter gesteld, terwijl anderzijds de huidige tijdsomstandigheden een groot gewicht in de schaal bleken te leggen. Soms leek het als maakte de ontwikkeling van de dingen het de kerk duidelijk dat God de vrouw tot het ambt riep – zo werd het trouwens letterlijk gezegd. De Heilige Geest zou ons in deze waarheid leiden, en Die moesten we niet tegenstaan. Een wat verwarrende veelheid van argumenten, die niet vrij van tegenstrijdigheid waren. Ondertussen hebben die argumenten tot deze beslissing geleid. Het is benauwend dat hierbij de Heilige Schrift niet zonder voorbehoud werd aanvaard als het Woord van God. Wij wisten dat wel, uit beschouwingen, maar vergaten wellicht dat deze beschouwingen metterdaad tot beslissingen voeren. De verhouding Woord en Geest werd telkens op een doperse wijze scheefgetrokken. Het kostbare goed van de claritas et perspecuitas Sanctae Scripturae (de helderheid en doorzichtigheid van de heilige Schrift) werd verkwanseld voor een al te menselijk benaderen van het Woord des Heeren, waardoor ieder er het zijne uit kan lezen, zonder van ongehoorzaamheid beschuldigd te kunnen worden. Dat wij hierdoor aan de tijdgebondenheid van de hedendaagse theologische beschouwingen worden uitgeleverd, is duidelijk. En deze gebondenheid begeren wij in het minst niet. Waar komen we terecht, wanneer de band aan het Woord Gods losgemaakt wordt? Werkt dat niet ontbindend in heel het kerkelijk leven en zijn de ontbindingsverschijnselen die zich schier overal voordoen niet onrustbarend?”

(slot volgt)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen