Heilsorde (2)

Ik wil dat nu wat nader uitwerken en verklaren. Laat ik het praktisch houden. Ik noem voor het gemak de schakels nog eens: roeping, wedergeboorte, bekering, geloof, rechtvaardiging en heiliging. Ik begin met een vraag: welke van deze onderdelen staat bij u het meest centraal? Of ook: kunt u elk van deze delen een plaats geven in uw persoonlijke beleving? Zelfs als u zou zeggen geen beleving te kennen, is dan toch de roeping voor u wel zeker van betekenis.

Ik sla de plank niet ver mis, als ik zeg, wat ik reeds benoemde, dat het geloof voor velen een dominante plaats inneemt, met enige veronachtzaming van de overige delen. Daar kan de prediking debet aan zijn. Ik denk aan de breedte van onze kerken. Hoe is dat bij u? Je kunt je toch zulke vragen goed indenken. Wat betekent bijvoorbeeld de rechtvaardiging voor u? Dit is geen dogmatische, maar een persoonlijke zaak.

Het is goed om u deze vraag na aan het hart te leggen. Ik loop de verschillende stadia langs. Misschien leeft u sterk bij de vraag of de roeping in uw leven wel echt van God is. Roept de Heere mij wel, bedoelt Hij mij wel? Die vraag is wel belangrijk, maar er is wel veel meer dat aandacht verdient. U kunt met de roeping alleen niet zalig worden.

Het kan ook voorkomen dat vooral de wedergeboorte veel overmatige aandacht krijgt. Het zijn zeker wel belangrijke overwegingen. Ben ik wel wedergeboren? Kan ik een begin aanwijzen in mijn leven? Ben ik zelf begonnen of was het de Heere Die mij zocht? Zulke vragen kunnen er op wijzen dat we in de kindergeboorte zijn blijven steken (Hos.13:3). Een kind dat geboren is, moet groei vertonen. Er moet een opwassen in de genade komen. Zo kan te veel aandacht wijzen op traagheid van hart. Maar wij horen in deze dagen minder spreken over de wedergeboorte dan voorheen. In dat geval beseffen we niet dat er wel een wonder met de mens moet gebeuren. Als u of jij hieraan voorbij zou leven, zou er een geloof kunnen ontstaan dat geen grond en fundament heeft. Dan zouden we een Nicodemus kunnen worden, die veel vroomheid had, maar geen echt geloof.

Ook de bekering kan te lijden hebben onder eenzijdige beschouwingen. Er is een tijd geweest dat van velen de opmerking werd gehoord dat een mens bekeerd moet worden. Daar bleef het dan vaak bij. Zeer tot schade van werkelijk geestelijk leven. Immers, bekering is meestal in Gods Woord een bevel. De genoemde uitdrukking getuigt van lijdelijk denken. Overigens kunnen we voor deze tijd wel stellen dat de bekering soms niet aan de orde komt. Bedenk dan echter wel, dat ook Christus de eis van bekering sterk beklemtoonde. Er zijn twee woorden voor bekering in Gods Woord: het kan betekenen: berouw hebben, maar ook terugkeren, wederkeren. In Duitse schriftgetrouwe preken liggen sterkere accenten op boete. Dat heeft ongetwijfeld te maken met invloeden van Luther. Maar het doordenken van de heilsordelijke lijnen is nodig om ook boete en bekering duidelijker gestalte te geven. Geloof zonder bekering is een vogel met slechts een vleugel.

Over het geloof merkte ik al op, dat dit in onze dagen naar mijn waarneming centraal wordt gesteld. U kunt zich voorstellen dat dit schadelijk is, als het ten koste gaat van andere schakels. Geloof zonder meer kan makkelijk ontaarden in een tijdgeloof of een wondergeloof. Als het los wordt aangeboden, zonder bijvoorbeeld accenten vanuit de rechtvaardiging, missen we het accent van de Catechismus, dat het gaat om een wáár geloof. Bij al deze onderwerpen is het nodig onderscheidenlijk te werk te gaan. Dat geldt net zo goed voor de bekering. Geloof zonder bekering weet wel van de beloften, maar niet van de bevelen van de Heere. Het kan doen denken aan het tweetal dat Christen (Bunyan) ontmoette en die hem vertelden dat zij over de muur geklommen waren.

U ziet dat het overwegen van het gehele spoor van deze schakels ons kan behoeden voor ontsporingen. Dat geldt ook als we het hebben over de rechtvaardiging. Het is opmerkelijk dat ook hier een duidelijk verschil optreedt met het verleden. Zondag 23 gold als meetlat en ijkpunt voor een getrouwe prediking. Ook Luther legde vooral veel nadruk op deze zaak. In overtrokken zin kon de nadruk vaak gelegd worden op de rechtvaardiging in de vierschaar der conscientie. Deze term wijst op een sterk accent op de persoonlijke beleving. Zeker kwam het voor dat mensen daarvan duidelijk konden spreken. De zegen ervan is dat het bewustzijn en het geweten hierin werden betrokken. Maar men ging te ver als dit werd voorgesteld als een eis die voor elk van Gods kinderen in die mate gold. Het werkte een zekere afwachtende houding in de hand. Was de “grote zaak” er niet, dan miste men nog alles. Maar is deze zaak nu niet te veel op de achtergrond geraakt? Ligt in de rechtvaardiging niet de wezenlijke kracht van het geloof? Het kan vervluchtigen tot een gevoel dat Jezus voor onze zonden gestorven is. Dat is toch wel een verdunning van het robuuste geloof dat in Gods Woord ons wordt voorgesteld. Vraag het u maar af: Bent u gerechtvaardigd? U kent de grondige beschrijving ervan in zondag 23. Lees het maar na. Als u deze taal niet verstaat, mist u een grondige overtuiging. Dan heeft de Heere heel veel meer om u te geven. Het verband tenslotte tussen de rechtvaardiging en de heiliging heeft in de kerkgeschiedenis grote kortsluitingen veroorzaakt. Wie eenmaal kon spreken van rechtvaardiging, kon zo maar komen tot verwaarlozing van een heilig leven. De rechtvaardiging was het een en het al. Anderzijds kan men komen tot een wettische heiligmaking. Het komt dan niet op uit het werk van de Heere, maar het is de neiging van de natuurlijke mens om goed te willen leven. Houd de eerder gestelde vraag nog eens vast: Hoe functioneert deze orde in uw leven?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen