Generaties-3

Tussen toen en nu is er veel gebeurd. Je kunt het nauwelijks geloven, maar er was toen bijna kerkbreed sprake van verrechtsing. Ik heb het nu over de tachtiger en de negentiger jaren. Er waren toen zeker ook moderniserende tendenzen, heel veel zelfs, maar het zwaartepunt lag mijns inziens toch vooral op een behoudende stroming, die zich bijvoorbeeld in mijn gemeente Harderwijk en feitelijk wel in heel de classis sterk maakte. Ik heb dat persoonlijk als een gezegende tijd ervaren. Ik heb dat toen in mijn situatie zo beleefd; maar het verschijnsel deed zich niet alleen daar voor. Er was plaats voor de Schriftuurlijke prediking. Het eenvoudige volk van toen kende toch krachtige persoonlijkheden, die een eigen mening durfden te hebben. Dat was niet alleen in de kerk zo, ook in het maatschappelijke leven traden markante mensen op, die leiding en stuur konden geven. Dus ook het mensbeeld veranderde. Dat kwam ook door de toegenomen studiemogelijkheden. De standaardmens deed zijn intrede. Wat de massa niet deed, deden de meeste mensen ook niet. Die hele omvorming werd zeer begunstigd door de moderne media. Het land werd geregeerd door Hilversum, en niet door den Haag.

In de voorafgaande jaren ging langzaam maar zeker het geslacht heen van hen die een kenmerkende stijl van geloofsbeleving uitstraalden. Hun kinderen wisten dat en zij leefden bij het verlangen om dat leven met de Heere vast te houden. Dus kenmerkte zich de opvolgende generatie door een bewaren van het Pand, dat toebetrouwd is. Echter, er was wel een verschil. De veranderende tijd ging zijn tol eisen. De wereld veranderde in die tijd heel snel. De Televisie kreeg aarzelend een plaats binnen onze gelederen. Alhoewel voorstanders van de aloude bevindelijke prediking zich daar toen nog verre van hielden. Maar de tijdsinvloeden deden zich wel gelden. Er kwam toen een generatie die dus beslist koos voor de CG prediking, maar die toch een bepaald kenmerk miste. Het eenvoudige leven der vromen werd opgevolgd door hun kinderen die de innerlijke beleving van de ouden enigermate begonnen te missen. En dus zag je hier en daar ook een wettische stijl doorbreken. De nadruk op de uiterlijke vormen kreeg een soms te grote plaats. Afwijkingen in het Schriftgezag zag je toen nog vrijwel niet. Dat is nu heel anders.

Als ik er nu aan terugdenk, waren er allerlei truc-redeneringen die werden toegepast om het allemaal wat makkelijker te nemen. Natuurlijk een levensgevaarlijke bedreiging voor de kerk en het geestelijke leven.

Over persoonlijkheden gesproken: ook in de kerk kenden we de mannen met gezag. Er was in de Gereformeerde Bond een hele generatie predikers, die de koers bepaalden. Ik denk alleen maar aan iemand als ds. W. L. Tukker, die model stonden voor de vaste en onveranderlijke waarheid. Tegenwoordig zijn we goed in relativeren. Er zitten altijd twee kanten aan een zaak. En zulke methodes werden gebruikt om soepel en flexibel over de wezenlijke dingen te gaan denken.

Het optreden van persoonlijkheden kenden we ook in onze eigen kerken. Denk alleen maar aan mannen als van der Schuit en van der Meiden en de overige hoogleraren uit die dagen. Wie vooral ook een sleutelpositie voor onze kerken innam, was Ds. J. H. Velema. Als een middel in Gods hand was hij het kompas voor ons kerkvolk. Zijn rubriek in de Wekker (Voor de lens) bepaalde de mening van velen. Hoe komt het toch dat dit alles zo verdwenen lijkt te zijn? Ik zeg dit zeker niet om tegenwoordige leidende figuren in hun waardigheid en bekwaamheden aan te tasten. Van Ds. Tanis ging jarenlang stuur uit voor onze kerken. In die dagen had de GS vertrouwen.

Als ik de tijden overzie, dan bedenk ik dat het mensbeeld in de maatachappij het eerst veranderde. De invloeden vanuit de wereld drongen daarna de kerk binnen. Zoals bijna altijd wordt de kerk mede ook bepaald door wijzigingen die zich voltrokken in de Wijsbegeerte. Kant en Schleirermacher hebben hun sporen getrokken in de kerk. Nu is het het Postmodernisme dat chronische twijfel doet ontstaan aangaande vaste gronden der Schrift. Ooit verscheen een boek getiteld: Parade der Mannenbroeders. Het heeft zin om eens om te kijken naar het verleden. Gods Woord wekt daartoe op: Gedenk dan waarvan gij uitgevallen zijt en bekeer u. Laten onze ouderen ook eens terugdenken aan de dagen van hun jeugd, aan het leven in die dagen. Laten onze jongeren terugdenken aan de voorgaande jaren, want daar liggen ook voor hen de bronnen van inspiratie en bezieling. Ik noem hier de beide profeten Elia en Eliza. De laatste had de eerste zien heenvaren naar de hemel. Zo vinden we hem staande voor de Jordaan. Tevoren was het Elia die het water van de rivier deed vaneengaan. Maar zie, daar staat hij nu alleen. Hoe komt hij erdoor? Gelukkig had hij nog de mantel van de profeet die van hem afgevallen was. Met die mantel sloeg hij, net als Elia gedaan had, op de Jordaan en ontstond er een doorgang. Toch zat het niet in die mantel. Een toga is geen garantie voor de waarheid. Hij zocht het hoger: Waar is de Heere, de God van Elia? Hij vroeg ook niet: Waar is Elia? We kunnen hier heel wat namen noemen van hen die ons voorgingen. Maar verwacht het niet van Wisse of van wie dan ook. De zaligheid is in geen ander want er is ook onder de hemel geen andere Naam gegeven door Welke wij moeten zalig worden. Toch vraagt Eliza ook niet naar de Heere zonder meer. Nee, hij vraagt naar de God… van Elia. De Heere openbaart zich in mensen, in ons voorgeslacht, in Zijn volk. Als we het zo zien, komt alles op zijn plaats. Niet de mantel, zelfs niet Elia, maar de God van Elia. Dat geeft persectief aan onze jeugd. En dat heeft weer alles te maken met Elia’s mantel!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen