Acceptatie als sleutel tot vrijheid?

Een kernvraag is: hoe bereiden we als opvoeders onze jongeren praktisch voor om op positieve wijze als burger in de samenleving te staan, met behoud van eigen identiteit? Hoe leren we jongeren om in vrijheid - op ontspannen wijze - in de maatschappij te functioneren, en tegelijkertijd vast te houden aan de Bijbelse uitgangspunten?

Iedereen zal het ermee eens zijn dat mensen elkaar op respectvolle wijze moeten bejegenen. Maar dat betekent niet dat we het allemaal met elkaar eens hoeven te zijn of dat we bepaald gedrag op grond van Gods Woord mogen en moeten afwijzen. We voelen aan dat hier sprake is van een bepaald spanningsveld. De vraag is hoe leren we jongeren hiermee om te gaan? Theoretisch ontvangen ze de nodige toerusting, maar weten we het praktisch te maken? Hoe begeleid je als opvoeder, binnen het gezin, school en kerk, de jongeren praktisch hierin? Hoe doen we het wanneer we zelf in een redelijk geïsoleerde omgeving werken en/ of wonen?

Jongeren op weg naar de volwassenheid gaan vroeg of laat met een bepaalde bagage de seculiere samenleving in. De bagage bestaat uit meningen gebaseerd op Gods Woord, standpunten gevormd door opvoeders, visies van vooraanstaande personen al of niet in het kerkelijk leven, gedachten van theologen, ethici en andere geleerden.

En… dan gebeurt het. De theorie moet praktisch worden vertaald. Zijn ze daarin voldoende toegerust? Praktisch? Luisterend naar jongeren zelf die midden in dit proces staan, lijkt dit niet of onvoldoende het geval te zijn. Mogelijk omdat veel leerkrachten, catecheten, en mogelijk ook ouders het moeilijk vinden om de praktische vertaalslag te maken.

De jonge student of de jonge bouwvakker staat midden in de wereld. Ineens vertelt de fijne seculiere collega dat hij homoseksueel geaard is, maar dat hij zich ervoor schaamt. Hoe ga je er dan mee om? Hoe zet je de theorie om in praktijk? Het gesprek uit de weg gaan? Hoe moet je al die standpunten onder woorden brengen? Hoe kun je de menselijke nabijheid behouden, maar tegelijkertijd je eigen bijbels gefundeerd standpunt eerlijk en met liefde vertolken? Hoe kan het gesprek op respectvolle wijze worden aan gegaan met behoud van je eigenheid, inclusief identiteit?

Er is een belangrijk sleutelwoord als het gaat over de geschetste problematiek, namelijk acceptatie. Accepte-ren in de zin van: aanvaarden dat het er is en er niet tegen gaan strijden met als doel om het te veranderen. Om misverstanden te voorkomen: acceptatie mogen we niet verwarren met ‘goedkeuren’! Acceptatie is aanvaarden dat iets tot de realiteit behoort.

1. Accepteer dat mensen verschillende meningen hebben

Sinds de zondeval is er verdeeldheid op aarde. We leven in een gebroken wereld en vinden het tegelijkertijd moeilijk dit te accepteren. Mensen hebben de duisternis liever dan het licht! Een Bijbelse waarheid, maar die we niet willen aanvaarden of accepteren als zijnde deel van ons bestaan. In deze wereld komen we veel ellende en menselijk leed tegen. Het valt niet mee om de gebrokenheid van het leven te leren accepteren als zijnde een realiteit. Aanvaarden dat de samenleving een gebroken samenleving is… niet maakbaar. Wanneer er sprake is van aanvaarding (acceptatie) komt er ruimte voor ontspanning in de eigen houding richting andersdenkenden.

Wat is de reden dat mensen met verschillende meningen soms respectloos met elkaar omgaan? Dat heeft niet alleen te maken met het feit dat de meningen van elkaar verschillen, maar vooral met het feit dat men niet accepteert dat de ander een andere mening heeft, anders denkt en daarom ook anders handelt. Niet iedereen denkt hetzelfde en niet iedereen gaat uit van dezelfde bron. De moslim gaat uit van de Koran en een christen heeft – als het goed is – Gods Woord als basis. Weer een ander gaat uit van bepaalde filosofische ideeën. Doordat het vertrekpunt van elkaar verschilt, kunnen de meningen ver uit elkaar liggen. Wanneer we dat niet van elkaar accepteren, maar willen hebben dat de ander denkt zoals het ‘zou moeten’, dan wordt het moeilijk of onmogelijk om respectvol met elkaar om te gaan.

2. Accepteer dat jongeren antwoorden zoeken door te toetsen

Jongeren groeien op in een bepaalde groep met een bestaande groepscultuur. We kunnen denken aan een bepaald kerkverband, de reformatorische kring, een bepaalde politieke partij, enzovoort. In de groei naar de volwassenheid komt iedere jongere bewust of onbewust voor de vraag te staan: wil ik bij deze groep horen? Deze zoektocht gaat veelal gepaard met spanningen.

Immers, opvoeders willen graag dat jongeren dezelfde basis zullen gaan hanteren, vooral wanneer de opvoeder zelf de waarde hiervan heeft ervaren. Voor jongeren is dit geen vanzelfsprekendheid, waarbij de een er kritischer in zal staan dan een ander.

Waar opvoeders mee te maken kunnen krijgen, is dat jongeren de mening van de oudere gaan testen. Jongeren kunnen dan kritische vragen stellen, waarbij het de kunst van de opvoeder is om daar serieus op in te gaan, ook wanneer de vragen aanvallend van toon zijn.

3. Accepteer dat het beste voor jongeren is om verbinding te hebben met de opvoeder

Warmte en geborgenheid zijn belangrijke begrippen in de opvoeding. Iedereen heeft behoefte aan liefde. Dat geldt in het bijzonder wel voor jongeren. Nu zijn er mensen die het moeilijk vinden om met liefde om te gaan. Het gedrag dat zij vertonen, is in strijd met hun behoeften. Bij sommige jongeren in de puberteit zie je dat gebeuren. Ze behoren niet tot de groep volwassenen, maar ook niet tot de groep kinderen. Sommigen kunnen een bepaalde mate van stoer gedrag vertonen, hetgeen verwijdering kan veroorzaken tegenover de opvoeder.

Het kan een kunst zijn om een relatie met jongeren die dwarsliggen op te bouwen of te behouden. Echter, de ervaring leert dat achter het stevig harnas (uiterlijk) vaak een kwetsbaar mens schuilgaat die hunkert naar warmte, liefde en geborgenheid (innerlijk).

Voor opvoeders is het makkelijker om met meegaande jongeren te maken te hebben, omdat het makkelijker is om een goede relatie met hen op te bouwen. Laten we juist de jongeren die dwars liggen accepteren zoals ze zijn.

Let op: accepteren is niet goedkeuren! Te accepteren dat hij/ zij zoekt naar liefde, naar een relatie. Het is belangrijk dat opvoeders vanuit innerlijke liefde en bewogenheid daarnaar zoeken. Daarbij mag het individuele gedrag worden afgekeurd, maar mag nooit de persoon worden afgewezen.

4. Accepteer dat acceptatie de sleutel is tot respect Wanneer we de andersdenkende accepteren zoals de persoon is – en niet zoals we de ander graag zouden willen hebben – ontstaat er een mate van ontspannenheid… vrijheid. Dan kan op ontspannen wijze met de totaal andersdenkende worden omgegaan. Dat merkt de ander en zal dat ervaren als een respectvolle bejegening. Dit geldt des te meer wanneer je jouw eigenheid, jouw identiteit behoudt en dit ook weet over te brengen.

Accepteren is niet makkelijk, vooral niet wanneer bepaald gedrag afkeurenswaardig is. De Heere Jezus werd geconfronteerd met een vrouw die overspel had gepleegd (Joh. 8). Gedrag dat afgekeurd werd, maar Hij deed dat op zeer respectvolle wijze.

Acceptatie vormt de basis om op respectvolle wijze met de ander om te gaan. Ook dat moeten we leren te accepteren. Soms heb ik de indruk dat mensen die binnen de kerk zijn opgegroeid het moeilijk vinden om andersdenkenden te accepteren en daarmee te respecteren. Terwijl het juist zo belangrijk is: Adeldom verplicht!

Ed van Hell heeft ruime ervaring in het omgaan met andersdenkenden. Na 25 jaar leiding te hebben gegeven aan Stichting Ontmoeting is hij voor zichzelf begonnen (dissidenk.nl). Hij wil zijn ervaring inzetten om mensen te begeleiden, te adviseren en te vormen om actief burger te zijn in onze samenleving. Met betrekking tot het thema zegt hij:

Op diverse terreinen van het leven had ik een mening gevormd, waarbij mijn uitgangspunt Gods Woord is. Verslaving, abortus, homoseksualiteit, samenwonen, crematie… allemaal onderwerpen waar ik in de beschermde eigen omgeving over had nagedacht.

Toen ik bij Stichting Ontmoeting ging werken, kwam ik in aanraking met mensen die totaal anders denken en doen. Alle theorieën, meningen en zelfs de uitgangspunten gingen bij mij aanvankelijk wankelen. De vragen werden meer in plaats van minder. Hoe behoud ik mijn eigenheid? Hoe ga ik om met andersdenkenden? Hoe kan ik de zonde afkeuren, maar de zondaar respectvol bejegenen? Zijn mijn standpunten wel Bijbels of zijn ze meer gevormd door de groep waartoe ik behoor (dus: sociologisch i.p.v. Bijbels)?

Door de tijd heen – en met vallen en opstaan - heb ik mogen leren om in alle ontspanning (vrijheid) voor mijn mening uit te komen. Als Stichting konden we laten zien wat het is om op positieve wijze praktisch burger te zijn in deze samenleving. Opmerkelijk vind ik dat het werk van de christelijke stichting in een seculiere omgeving sterkt is uitgebreid. Dit maakt me enthousiast om jongeren te motiveren om als christen praktisch burgerschap te tonen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen