Geniet het goede!?

Het boek Prediker is een moeilijk te begrijpen boek. Denk aileen maar aan de vele uitleggingen die er zijn over de bekende tekst uit hoofdstuk 11:9: ‘Verblijd u o jongeling, in uw jeugd, en laat uw hart u vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten en in de aanschouwing uwer ogen; maar weet dat God u om al deze dingen zal doen komen voor het gericht.’

Is hier volgen: sprake van een oproep of in ieder geval een toestemming bij wijze van concessie aan de jeugd om zo- veel mogelijk in haar jonge jaren te genieten van het leven? Of zelfs om zich uit te leven? Zo ja, is dat niet strijdig met wat de Heere Jezus als de opperste Wijsheid leerde: ‘het is beter te gaan in het klaaghuis dan in het huis des maaltijds’ het gebod om de wereld niet lief hebben?

Nee, want deze wijsheid-leraar, Salomo, vermaant niet voor niets in het voorafgaande vers zich niet alleen te verblijden, maar ook te denken aan de dagen der duisternis die vele zullen zijn. En even verderop zegt hij dat jeugd het kwade moet wegdoen van vlees, want jeugd en de jonkheid is ijdelheid. En in haar het volgende hoofdstuk volgt de opwekking aan God, de Schepper, te gedenken. Dat houdt erkennen, eren en liefhebben in. Daarmee moet niet gewacht worden tot de oude dag is gekomen, maar al in de jeugd moet er een kinderlijke vreze des Heeren zijn en tot het onderhouden van Zijn geboden.

Het laatste, het zich mogen uitleven, is dus al helemaal Of die geen uiterlijke oproep bewogenheid of toestemming altijd van overeenkwam de Prediker. met Maar de innerlijke? ook voor het Augustinus genieten vindt van het het goede best tijdens dat de mensen jaren rouwmoedig van de jeugd geldt op hun dat borst de jonge kloppen, mensen maar moeten waarschuwt beseffen dat sleur. ze om al deze dingen zullen moeten voor het voor gericht van God. En dan rekenschap moeten afleggen van alles wat ze gesproken en gedaan hebben. God zal ieder werk in het gericht brengen, met al wat verborgen is, hetzij goed of hetzij kwaad.

De titel boven dit artikel bevat een uitroepteken en een vraag. De vraag of we dan niet – vooral in de jaren van de jeugd – mogen genieten van het vele goede dat er in het leven is, is nog niet beantwoord. In Prediker staat toch ook de oproep het leven te genieten met de vrouw die gij liefhebt, witte klederen te dragen en het hoofd te zalven met olie (als teken van vreugde)? In Prediker 9:7: Ga dan heen eet uw brood met vreugde en drink uw wijn van goeder harte … En op andere plaatsen: geniet het goede ten dage des voorspoeds? We beleven tegenwoordig een tijd van veel voorspoed, dus we mogen toch daarvan genieten? En we hebben zoveel meer vrije tijd dan vroeger, dan moet je je toch vermaken? De hele reclamewereld spiegelt ons voor dat we die tijd moeten uitbuiten en er maximaal van genieten. We leven maar eens! En hebben Luther en Calvijn ook niet gezegd dat je zeker van het goede in het leven mag genieten? Denk aan muziek en het bewonderen van de grote kleurenpracht die er is in natuur en cultuur. De kanttekening bij Spreuken 15:30: het licht der ogen verblijdt het hart, zegt van dat licht der ogen; dat is: dat door de klaarheid der ogen gezien wordt, als daar is de verscheidenheid der kleuren, de schoonheid der landauwen, de tegenwoordigheid degenen die wij liefhebben en die ons goed doen enz. En ook wordt nogal eens gewezen op de tegenwoordigheid van de Heere Jezus op een bruiloft. En daar werd toch ook wijn gedronken.

Dat is allemaal waar en er zijn nog veel meer teksten aan te halen, maar die moeten we wel in hun verband lezen. Het is natuurlijk wel heel verkeerd om het voorbeeld van de Heere Jezus als argument te gebruiken voor de consumptie van (te veel) sterke drank. Wat de andere teksten betreft, is het wel duidelijk dat Prediker aanraadt de vrucht van de arbeid als een gave van God te genieten. Zeker is er een geoorloofd genieten. Blijdschap mag er ook zijn in onze gezonde dagen, zeker ook in de jeugd, maar er is wel wat aan toe te voegen. Die blijdschap houdt geen leeg vermaak in. Niet lol maken omdat we toch maar een keer jong zijn. Het leven is een gave van God. Dat is uw deel staat erbij in vers 9. Dat geeft de Heere in dit leven dat ook moeilijk kan zijn. Maar hoe kan ik blij zijn als er moeite is en ook als ik moet denken aan de dood, die aan mijn werk een einde maakt? Dat kan ook niet zo maar. Er is geen reden tot vreugde als ik loop met een hemelhoge last van schuld en zonde. Dan is de tekst uit Pred. 7:3: het treuren is beter dan het fachen, wel bijzonder toepasselijk. De kanttekening zegt: Het is beter een Goddelijke droefheid te hebben en over zijn zonden te treuren dan wereldse vreugd te hebben, want de Goddelijke droefheid is goed voor de ziel, zij werkt een onberouwelijke bekering ter zaligheid.

Het volop genieten, wereldse vreugd, als doel in zich maken ons niet gelukkig. Zo lang alles om ons zelf draait en het ons niet om God gaat, is alles leeg, ijdel. Het woord ‘ijdelheid’ wordt niet voor niets zo vaak in dit Bijbelboek gebruikt.

De apostel wijst ons een betere weg: Verblijdt u in de Heere allen tijd, Filippenzen 4:4a. Dus niet alleen in tijd van voorspoed, maar ook van tegenspoed en verdrukking, omdat die voor de christenen zalig zijn, zegt de kanttekening. Die verdrukking zal meewerken ten goede. Het slot van Prediker wijst ons er nadrukkelijk op dat we God moeten vrezen en Zijn geboden houden, want dat betaamt alle mensen. De kanttekening bij ‘dat betaamt alle mensen’ zegt duidelijk dat iedereen daar zijn hele werk van behoorde te maken, dit is het voornaamste doel van het leven van de mens. Anders gezegd, dit is de volkomen gelukzaligheid of hierin bestaat al zijn welvaren en zaligheid.

Dan komt er nog een reden: God zal ieder werk in het gericht brengen. Dat gaat over alle dingen, ook die in het verborgen zijn bedreven en daar zal naar een onkreukbare maatstaf over geoordeeld worden of deze goed zijn of kwaad.

Het is nodig, ook als we genieten van het goede dat de Heere ons geeft, dat we ons dit realiseren. Maar het is niet genoeg als we uit vrees voor straf verkeerd of onmatig genieten vermijden. De liefde van God in het hart is onmisbaar, opdat we dankbaar het goede uit Zijn hand ontvangen en uit liefde bang zijn voor het zondigen tegen een goeddoend God. Kinderlijke vrees, dus niet de slaafse, doet wijken van het kwade.

N.a.v. dr. H. Post Prediker. Hoe wijsheid het leven voordeel brengt – een meditatieve uitleg; 240 p, € 20,90; uitgeverij Brevier, 2019.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen