Afscheid van 40 jaar Ds. G.H. Kerstencentrum

Het Kerstencentrum was een van de eerste schoolbegeleidingsdiensten. Waarom was er behoefte aan een dienst voor eigen richting?

Schoolbegeleidingsdiensten zijn pas na de Tweede Wereldoorlog verschenen in ons land. Eerst plaatselijk en later regionaal. Enschede en Rotterdam waren wat dat betreft voorlopers. Deze diensten hadden vaak als ideaal de maatschappij te hervormen en eigenlijk ook de secularisatie te bevorderen. Dat streven kreeg een krachtige impuls door dr. J.A. van Kemenade die van 1973 tot 1977 onderwijsminister was. Hij wond er geen doekjes om: via de regionale schoolbegeleidingsdiensten wilde hij het onderwijs en uiteindelijk de samenleving in socialistische richting veranderen. Daar ging een dreiging vanuit voor het Christelijk volksdeel. Het gevolg was dat er protestants-christelijke schoolbegeleidingsdiensten werden opgericht. De eerste was het Gereformeerd Pedagogisch Centrum (1972), daarna Centraal Nederland (1978), de dienst van de scholenbond VBSO die de naam Ds. G.H. Kerstenonderwijscentrum kreeg (1980) en BGS (1982). De aanvankelijke naam Ds. G.H. Kerstenonderwijscentrum is in 2012 veranderd in Ds. G.H. Kerstencentrum.

De bedoeling van de VBSO en van de aangesloten schoolbesturen was om scholen in een geseculariseerde wereld met de hulp des Heeren bij te staan in het vormgeven van onderwijs op gereformeerde grondslag. Daarbij zou het moeten gaan om zowel de begeleiding van leerlingen als van de directie en de leraren. Op die manier probeerde het bestuur van de VBSO de genoemde dreiging in de weg van de middelen om te buigen in positieve zin. Juist door scholen te begeleiden op grond van Schrift en Belijdenis zocht men een tegenweer te vormen tegen de oprukkende secularisatie met het voornaamste doel de verheerlijking van de naam des Heeren en het heil van onsterfelijke kinderzielen.

We denken wat dat betreft terug aan de voorzitters van de VBSO en de Stichting Ds. G.H. Kerstencentrum. Ze hebben zonder uitzondering hier steeds op gewezen. Veel dank zijn we wat dat betreft verschuldigd aan ds. F. Mallan. Hij heeft jarenlang met veel liefde en tact leiding mogen geven aan het bestuur. Het heil der (kinder)zielen was op zijn hart gebonden. Dat bleek uit zijn gehele optreden ook binnen het bestuur.

Is die behoefte/noodzaak er nog steeds?

Als we terugzien kunnen we alleen maar beschaamd zijn over ons werk. Toch mogen we niet ontkennen dat de Heere dat gebrekvolle werk heeft willen zegenen. De noodzaak van deze begeleiding blijft er nog steeds. Vooral als we letten op de invloed van de media en de toenemende wereldgelijkvormigheid is begeleiding op grond van Schrift en Belijdenis nog meer nodig dan toen. We denken ook aan allerlei maatregelen die de overheid neemt op het gebied van het onderwijs. We hoeven alleen maar de Wet burgerschap te noemen. Deze wet vormt een bedreiging voor het vormgeven van Christelijk onderwijs.

Wat is al die jaren het onderscheidende kenmerk geweest van het KOC?

We hebben gezocht om met de hulp des Heeren datgene te doen dat bevorderlijk was voor onderwijs op gereformeerde grondslag.

Het Kerstencentrum was en is actief op het gebied van methodeontwikkeling. Is dat in deze tijd nog steeds nodig?

Methodeontwikkeling was van meet af aan een belangrijke doelstelling van de dienst. Voordat deze dienst werd opgericht had de VBSO al opdracht gegeven om een geschiedenismethode samen te stellen. Die is verschenen onder de naam ‘Er is geschied’. Daarna is door het Ds. G.H. Kerstenonderwijscentrum meegewerkt aan ‘Van Woord tot Woord’, ‘Tong en teken’, de herziening van taal- en rekenmethoden.

Ook zijn diverse andere leermiddelen aangepast voor het onderwijs op gereformeerde grondslag. Intussen is de opvolger van ‘Er is geschied’ onder de naam ‘Vertel het door!’ uitgekomen. Om methodeontwikkeling een duurzaam karakter te geven wordt door VGS en VBSO een stichting opgericht die een stuurgroep methodeontwikkeling instelt en een projectleider benoemt. In de voorbereiding daartoe hebben Driestar educatief, VGS, VBSO en Stichting Ds. G.H. Kerstencentrum (KOC Visie) samengewerkt. We zijn van mening dat het nog steeds de opdracht is om in opvoeding en onderwijs gestalte te geven aan de eis van Deuteronomium 6 vers 7: En gij zult ze uw kinderen inscherpen en daarvan spreken, als gij in uw huis zit en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt en als gij opstaat.

Sinds 2009 wordt er opvoedkundige hulp aan gezinnen geboden. De afdeling Jeugd & Gezin is fors gegroeid. Kunt u iets vertellen over het ontstaan van deze ‘tak’?

Bij de afdeling leerlingenbegeleiding was er een toenemende vraag van ouders om te adviseren in de opvoeding. Dat moest verder gaan dan de voorlichting die het Ds. G.H. Kerstenonderwijscentrum steeds had gegeven via ouderavonden en opvoedcursussen. Er kwam een toenemende behoefte aan praktische gezinsbegeleiding bij de ouders thuis. Na advies ingewonnen te hebben bij een bureau van deskundigen op dit terrein is in 2009 besloten om over te gaan tot ambulante gezinsbegeleiding. Deze begeleiding vindt plaats vanuit dezelfde grondslag als de begeleiding van scholen. De vraag ernaar neemt steeds toe.

We zien dat de invloed van de secularisatie ouders in toenemende mate voor grote problemen plaatst. De activiteiten op het gebied van gezinsbegeleiding en opvoedingsondersteuning zijn nu ondergebracht in de afdeling Jeugd en gezin van KOC Diensten.

U bent ouderling in de Gereformeerde Gemeente van Opheusden. In uw jeugd bent u in deze gemeente opgegroeid, onder de prediking van ds. Dorresteijn. Wat zijn uw herinneringen aan die periode?

Ds. T. Dorresteijn was een predikant die machtig was in de Schriften en doorkneed in de leer der Waarheid. Hij bracht een schriftuurlijk-bevindelijke prediking. Veel uitspraken van hem kan ik me nog herinneren. Hij wees er steeds op om Schrift met Schrift te vergelijken en de leer te onderzoeken. Zijn begrafenis, ik was toen 12 jaar, weet ik me nog levendig te herinneren. De rouwdienst en de toespraken op het graf en in de kerk waren zeer indrukwekkend.

In de periode op de Pedagogische Academie heeft u les gehad van o.a. dhr. B. Florijn. Ook in de jaren ’80 was hij betrokken bij methodeontwikkeling. Wat heeft hij persoonlijk voor u betekend?

De heer B. Florijn is zeer recent overleden op de hoge leeftijd van 99 jaar. Hij heeft veel betekend voor zijn studenten en wees ons altijd op de noodzakelijke verzoening op eeuwige rechtsgronden in Christus. Alles buiten die enige Naam sneed hij radicaal af als gronden voor de zaligheid. Hij was ervan overtuigd dat die Naam ook in de leerboeken van de kinderen naar voren moest komen. Vooral het leesonderwijs vond hij na het Bijbelonderwijs belangrijk. Het is dan ook niet zomaar dat hij voorzitter werd van de werkgroep ‘Van Woord tot Woord’ die de gelijknamige leesmethode heeft uitgegeven. Deze methode heeft van 1986 tot 2006 dienst mogen doen. Dat is een uitzonderlijk lange periode voor een leesmethode. De tijd die we met hem in die werkgroep zaten is een onvergetelijke geweest. In deze methode is zijn visie op onderwijs duidelijk naar voren gekomen.

De achtergrondverhalen die door de heer Florijn geschreven zijn, hebben veel indruk gemaakt op kinderen en ook op ouderen. We mogen wel zeggen dat deze methode een echt Christelijke methode was.

In uw gezinsleven zijn de zorgen niet bespaard gebleven. We denken in het bijzonder aan het overlijden van jullie dochter Renate in 2003. Hoe is het mogelijk om in zulke omstandigheden het werk te blijven doen?

Gods Woord zegt dat het uitnemendste van dit leven moeite en verdriet is. Dat wordt ondervonden. Toch mogen we niet ontkennen de gewisse hulp van God ook in de tijd rond het sterven van onze lieve dochter Renate. Het heeft de Heere behaagd om Zijn Naam te verhogen in het redden van dit kind. In die periode zijn we kennelijk ondersteund om ons werk te kunnen blijven doen. Het meeleven van mensen in die tijd zullen we nooit vergeten, maar hetgeen de Heere heeft gedaan gaat dat alles oneindig te boven.

Er is in veertig jaar veel veranderd. De invloed van de wereld op de gezinnen en de scholen is sterker dan in 1980. Is er nog verwachting voor de opkomende generatie?

Er is alleen verwachting bij God vandaan. Hij heeft beloofd dat Zijn trouw en waarheid haar kracht houdt tot in het laatste nageslacht. Het welbehagen des Heeren zal door de hand van Christus gelukkiglijk voortgaan. De aanslagen van de vorst der duisternis zijn veel en gevarieerd. Dat wordt in allerlei omstandigheden ondervonden. Het gaat hem erom God en Zijn werk te beschadigen. Hij zal dat alleen maar tot zijn eigen nadeel onder de toelating kunnen doen. Het is een overwonnen vijand.

Dat neemt niet weg dat we de wacht moeten betrekken ook bij de scholen en de gezinnen. De Heere mocht het ware geloof en getrouw makende genade schenken om in die geestelijke strijd niet onder te liggen, maar in Zijn Naam en kracht de overhand te mogen hebben. We zijn meestal zo lauw en slap als het over de eer van de Heere gaat. Er ligt een zware schuld ook wat dat betreft. Dat de invloed van de wereld steeds groter wordt, komt doordat de kerk van zijn plaats is. De enige weg is die van boetvaardigheid en terugkeer tot de God van onze vaderen. Dat mocht uit soevereine genade geschonken worden.

Het zal niet mogelijk zijn om in september bij uw afscheid de vertegenwoordigers van de scholen de hand te drukken. Wat zou u hen nog willen meegeven?

Graag wil ik hen een aantal passages uit de laatste rede die ds. G.H. Kersten hield voor jaarvergadering van de VGS meegeven. Hij zegt dan onder meer het volgende: “Aangaande onze kinderen zegt de Heere in Zijn Woord: ‘Leer de jongen de eerste beginselen naar de eis zijns wegs; als hij ook oud zal geworden zijn, zal hij daarvan niet afwijken.’ Vooral in de kinderjaren is het gemoed vatbaar voor indrukken, die geheel het leven bijblijven en zelfs in de ouderdom niet verdwijnen. En al zijn de dagen donker en al is de onverschilligheid bij velen groot, dit neemt niet weg dat Gods Woord, op de scholen gebracht, niet nalaat in de harten indrukken te werken, die zelfs bij het klimmen van de jaren in herinnering blijven. Daarom te meer is het ons nodig te ijveren voor zulk onderwijs, als overeenkomt met de leer onzer vaderen. Niet het nieuwe bekore ons, maar de rechtzinnige oude leer. (…)

Onze gereformeerde vaderen hebben van de dagen onzer landsgeboorte af ervoor geijverd, dat op de scholen het Woord des Heeren aan de jeugd gebracht zou worden. Maar als wij in hun voetspoor wensen te treden, dan is er wel voor te waken dat geheel het onderwijs van de zuurdesem des Woords doortrokken zij en gebouwd is op de zuivere belijdenis, die ons spreekt van Gods soevereine genade, onder handhaving van des mensen verantwoordelijkheid. De christelijke school kan zo tot rijke zegen strekken; maar gelijk het kostelijkste dat bederft het meest walgelijk wordt, zo ook ontaardt de school, al draagt zij de naam ‘christelijk’, in een gruwel, indien de zuivere leer verlaten wordt en wordt het onderwijs, in plaats van een bouwen der gemeente, een onnoemelijk kwaad voor haar. (…)

De grondslag onzer leer ligt in Gods soeverein welbehagen; dit moet het uitgangspunt, het alles beheersende, de bron zijn, zowel in prediking als onderwijs. Wie er iets van leerde, die kan niet anders getuigen. Evenwel neemt de leer van de absolute soevereiniteit Gods én in het onthouden van geloof en bekering én in de schenking daarvan aan de uitverkorenen, de verantwoordelijkheid van de mens niet weg. Men zal in de dag des oordeels niet kunnen zeggen: ik was niet uitverkoren; want de mens zal geoordeeld worden naar al zijn daden.’

Omdat persoonlijk afscheid nemen voor de meesten nu niet mogelijk is, vermelden we hieronder de contactgegevens van de heer van der Garde. Een persoonlijke groet wordt zeker gewaardeerd.

Fam R.A. van der Garde

Smachtkamp 44

4043 LP Opheusden

Email: vdg@kliksafe.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen