Wat heeft Criterium met muziek?

Vanaf 2014 heeft Criterium de vaste rubriek ‘Met stil ontzag’. Waarom eigenlijk?

De rubriek ‘Met stil ontzag’ wil ouders en leerkrachten een muzikale handreiking bieden. Het gaat dan vooral om geestelijke liederen met een verantwoorde tekst. Op scholen en in gezinnen worden veel geestelijke liederen gezongen die de toets van Gods Woord niet kunnen doorstaan, of erg eenzijdig zijn. Zeker voor jonge kinderen is er nog steeds behoefte aan geestelijke liederen die dezelfde boodschap hebben als de preek op zondag. Criterium probeert in die behoefte te voorzien.

Is die aandacht voor verantwoorde geestelijke liederen er vanaf het begin geweest?

Al in september 1972 maakt Criterium melding van het oprichten van een werkgroep muziek. ‘Deze werkgroep is op een van de eerste vergaderingen van de KLS in het leven geroepen, omdat er binnen onze kring behoefte bestaat aan een nauwkeurige selectie van het op de scholen aanwezige liedmateriaal.’ De eerste doelstelling van de werkgroep is het opstellen van een verantwoorde liedlijst. In de jaren die volgen, doet de werkgroep in bijna elk Criteriumnummer verslag.

Richt(te) Criterium zich dan vooral op geestelijke liederen?

Nee, zeker niet. De bovengenoemde werkgroep had nog meer doelstellingen. De werkgroep gaat ook aan de gang met een leerplan voor de basisschool. Ze willen ook kernlessen aanreiken en handvatten geven voor zangles, de muzikale en ritmische ontwikkeling, de gehoorontwikkeling, de improvisatie en het gebruik van instrumenten. Aandacht dus voor een brede muzikale vorming. In 1974 schrijft dhr. E. Kooijmans, de voorzitter van de werkgroep: ‘Niet alleen qua tekst, maar ook wat de melodie betreft, moet ons liedrepertoire een tegenwicht vormen tegen al de rommelmuziek die ons tegenwoordig door de luidsprekers opgedrongen wordt. Muzikale opvoeding behelst ook het beïnvloeden van de muzikale smaak. Vanuit de liederen wordt de kinderen de muzikale vorming aangeboden.’ Het lied staat op school centraal. Maar het doel is niet ‘liedjes zingen’. Liederen dienen het grotere doel: muzikaal opvoeden.

Daar horen ook de vaderlandse liederen bij, en ook ‘gewone liedjes’, zoals bijvoorbeeld: ‘Herfst, herfst, herfst is weer gekomen.’

Voor welke andere aspecten van muziek vroeg Criterium aandacht?

Geregeld lees je over de gevaren van muziek. In 1983 staat er bijvoorbeeld een artikel over popmuziek in Criterium. Het is eigen aan Criterium om kritisch te zijn op dingen die in het onderwijs spelen. Zo legt het artikel een link tussen ‘nonsensversjes’ en popmuziek. ‘Een voorbeeld is ‘Ozewiezewoze’. Dit vers wordt op veel scholen aangeleerd, omdat de kinderen hierbij gedwongen worden alle lettergrepen duidelijk uit te speken. Zolang het lied alleen hiervoor wordt gebruikt, is er niets verontrustends aan de hand. Als men het lied echter veelvuldig blijft zingen, dan zitten we op een gevaarlijke weg. Waarom? Dan zijn we bezig om de kritische houding, die wij ook onze kinderen hebben bij te brengen, af te stompen. De zaak is dat we kinderen dwingen inhoudsloze verzen te zingen. En hier dienen wij terdege tegen te waken, anders zijn wij er mede schuldig aan dat onze kinderen de Engelse teksten van de popgroepen mee zingen.’ Persoonlijk heb ik die kritische noot altijd gewaardeerd. Het zet je aan het denken: ‘Waar ben ik mee bezig?’

Is Criterium dan vooral kritisch?

Er zijn ook verschillende voorbeelden te geven waar in Criterium juist het positieve van muziek benadrukt wordt. Dan denk ik aan een artikel met de titel: ‘Muziek maakt slim, sociaal en nog veel meer.’ Of: ‘Trompet, triangel, tamboerijn’. Het bespelen van een instrument wordt aangeprezen als een zinvolle tijdsbesteding.

Kun je nog iets meer zeggen over de liedbundels waarvoor in Criterium veel aandacht is geweest?

De eerder genoemde werkgroep van muziek gaf in de 70-er en 80-er jaren van de 20 ^e -eeuw geregeld katernen uit met geestelijke liederen. De bundel ‘Uit Sions zalen’ kun je zien als het resultaat van jaren ‘goud delven’. Onze oudvaders hebben immers een schat aan ‘oudgoud’ nagelaten. De 137 liederen in ‘Uit Sions zalen’ zijn zo mogelijk van een originele melodie voorzien. Als kind groeide ik zelf op met alleen Psalmen. Op de basisschool zongen wij wel veel vaderlandse liederen, maar weinig geestelijke liederen. Ik weet nog goed dat mijn vader in 1991 thuiskwam met de blauwe bundel ‘Uit Sions zalen’. Het doorspelen van diverse liederen, was eigenlijk een teleurstelling: veel onbekende, moeilijke wijzen. Tijdens mijn LIO-stage komt ‘Uit Sions zalen’ weer in beeld. Ik wil graag geestelijke liederen met inhoud zingen met mijn klas. Als ik in 2001 in Rhenen voor de klas kom, raak ik steeds meer thuis in ‘Uit Sions zalen’ en ga ik ook de originele melodieën meer waarderen. Toch blijf ik zoeken naar meer. In de loop der jaren ontdek ik ook heel veel meer. Zoveel dat er een uitgave mogelijk blijkt. Dat wordt ‘Elk zing’ Zijn lof’. Vanaf 2014 wordt in de rubriek ‘Met stil ontzag’ telkens een lied gepubliceerd voor de nieuwe liedbundel.

Je bent ook redactielid geweest van de bundel ‘Elk zing’ Zijn lof’. Wat was je taak?

Ik heb veel teksten aangedragen. Bij de teksten heb ik bijpassende melodieën gezocht. Het liefst bekende melodieën, want de praktijk leert, dat liederen meer gebruikt worden als de melodie bekend is. Sommige liederen heb ik zelf van muziek voorzien. Andere liederen worden uitbesteed aan bekende componisten. Een deel van die composities heb ik in de computer gezet.

De rubriek ‘Met stil ontzag’ bestaat nog steeds…

De bron is nog niet uitgeput. En het is mooi als er bij het thema een passend lied in Criterium staat. Ik heb nog plannen genoeg. Samen met mijn zus, Ditteke Klaasse – Den Haan wil ik nog voorzien in de behoefte aan liederen voor jonge kinderen. Ook lijkt het me mooi om een bundel ‘Dominee Ledeboer’ te maken waarin alles wat er al is, gebundeld wordt, aangevuld met nog niet eerder gepubliceerde verzen. En wat mij betreft komt er nog een heruitgave van ‘Uit Sions zalen’. De vele prachtige verzen uit die bundel zijn het waard om te blijven zingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen