De digitale toekomst van onze kinderen/jongeren

Want bij het lezen stuit u op radicaliteit. Dat is een bewuste keuze omdat dit onderwerp zo nu en dan om een zich dat vervolgens in de christelijke cultuur ontwikkelt? Leerzaam is hetgeen wij aantreffen in het boek portie radicaliteit schreeuwt. Zullen we het een serieuze ‘Augustinus de zielzorger’ van F. van der Meer (derde kans geven? Luther was ook radicaal. En er veranderde druk, Utrecht, 1957), deel I, pag. 164 e.v. We laten het veel ten goede. Uiteraard dient radicaliteit wel gebaseerd te zijn op de juiste uitgangspunten! En zo tijdloos hier volgen: ‘Dikwijls ook laat hij (Augustinus) terloops iets uit over mogelijk zodat ze de storm van de (digitale) vloed en van de houding van zijn schapen tijdens het gebed. Veel kritische geesten kunnen doorstaan. Misschien zit juist meer dan vandaag bad men toen hardop: recht uit het daar wel het grootste probleem waardoor de digitale toekomst hart en met onze vele jongeren gebaren. (en Wij ons) horen dieper van kwajongens, is binnengedrongen die een arme dan wij bidder wensen. in de Het lege probleem kerk afluisteren dat we te en regelmatig zijn gebed een weloverwogen op de straten najouwen. radicaliteit Velen uit de baden weg gaan. met hem Bang zuchten om en een tranen. deel van Veler het knieën brede (refo)publiek, waren eeltig wat van nog het leest, vele knielen, te verliezen veler als voorhoofden we openbaar opinie bultig geven. van het Angst slaan is een tegen slechte de kerkvloer; raadgever. niemand Gods Woord schaamde en de zich belijdenissen voor zijn zijn buurman de enige als hij goede met leidraad gescheurde en radicaal. kleren en En losse onze haren waarnemingen onder een en stroom ervaringen van tranen zijn een voor weergave het altaar welke ener van memoria vooral (gedenkaltaar) gehanteerd zijn wordt. nood kwam uitkrijten. Klon- die twee ken de woorden ‘vergeef ons onze schulden’ door de

Verleden kerk, of het - heden woord – toekomst ‘ik belijd’, - jongeren of de uitdrukking ‘on

kuisaards’, vlucht door dan ‘vlogen de tijd dus. de vuisten Geen namen, naar de dingen borsten’ jaartallen voor een bonzende maar een klop: veelzeggende ‘nooit rust waarneming de donder van kleurt het Een dit borstkloppend chronologische volk: beeld. en terecht! Ooit was Een TV wolk het waar grote God taboe. in Geen woont, kerkganger dondert!’ durfde Velen het brachten aan om de zo’n kerkelijke massieve nacht- kast bij het behoudend reformatorische publiek was dit ‘not- rouwmoedig op hun borst kloppen, maar waarschuwt van innerlijke? de rond Augustinus de 40 kg in vindt z’n huiskamer het best te dat zetten. de mensen Althans done’. En iedere jongere leerde van zijn ouders en de voor sleur. ‘Gij werpt uw lichaam op de grond, buigt uw dominee dat dit het apparaat van de duivel was. ‘Blijf nek naar beneden, belijdt uw zonden, aanbidt uw God: wijze machten over hen gesteld hield het zware apparaat er bij weg!’, was het credo. Gehoorzaamheid aan deze ik zie waar uw lijf ligt, maar vraag mij af waar uw geest fladdert. Uw leden zie ik liggen: laat mij echter eens met lichte kost aan de goede kant van de voordeur. Het zien of uw bewustzijn stáát, of het niet in de branding enkele gezin in de behouden hoek die het goddeloos bezit aandurfde plaatste dat achter gesloten deurtjes met van uw gedachten wegspoelt.’ Profane en zelfs slechte een slot, en leverde strijd om het beheersen van de knop. Reden? Dit medium van de duivel zou ons en onze jongeren vergaand gaan beïnvloeden door de seculiere en antichristelijke programma’s, verruïneerde ons christelijk gezinsleven in huis, wat voornamelijk uit noeste arbeid, (Bijbel)lezen, borduren, kousen stoppen en bordspelletjes bestond. En soms ruziemaken. Wat dan niet over online-tijd of filtergradatie ging.

Nu zit ditzelfde apparaat van de boze ruim 500x kleiner en lichter in zo’n beetje iedere broek- en rokzak van soms al 10-jarig kroost uit diezelfde behouden achterban. Jongens en meiden die zonder die mini-TV nog niet eens in staat zijn alleen in een grote stad de weg te vinden. Laat staan dat ze de weg weten in de wereldwijde grotemensenwereld die zich online en via een 6-inch schermpje gedeeltelijk of geheel ongekuisd aan hen opdringt. Met dat verschil tussen TV-max toen en TV-mini nu, dat navigeren in 2021 niet de enige extra optie is. Maar dit geldt hopelijk niet uw kroost.

Nuances?

Nee, het is niet alles kommer en kwel in dit artikel. Want toegegeven, we mogen best wat meebewegen met de tijd. Niet overal zit de duistere macht in of op. Techniek is immers neutraal?

We zijn ook gewend geraakt aan de boekdrukkunst, de stoomtrein en de kerktelefoon. En die brachten en brengen in de meeste gevallen veel goeds. Er zit ook veel goeds en bruikbaars in het digitale. Wet en Evangelie worden digitaal wereldwijd verspreid. Gendermainstreaming echter ook. De coronacrisis wordt door ons kerktrouwe volksdeel minder hard ervaren door middel van digitale diensten op afstand. Wat soms de al enigszins aanwezige afstand tot de gemeente alleen maar groter maakt.

En: “gelukkig is het maar een klein percentage van onze jongeren dat echt game- of pornoverslaafd is. Het gros gebruikt digitale middelen bewuster, steeds beter”.

Ik ontken niet dat er goede dingen gebeuren. Jongeren en hun opvoeders worden bewuster. En dat is hard nodig! Maar als bovenstaande gedachte tussen de regels door te beluisteren valt zou de gedachte je kunnen bekruipen: ‘Waar doen we eigenlijk moeilijk over? Alles heeft immers z’n risico’s? Dus ook de digitale toekomst in onze jongeren. Leer er maar mee te leven.’

Totdat het uw eigen zoon of dochter is wiens leven verwrongen, wiens horizon verduisterd is. Geraakt, meegezogen en ingepakt door de grootste vuiligheid die niet door een filter, ouderlijk toezicht of een krachtig geweten werd tegengehouden. Waar jarenlange therapieën voor nodig zijn om er menselijkerwijs gesproken nog iets van te kunnen maken. Dan is iedere jongere die door internet in dat warnet komt, er toch echt één te veel?

In zo’n geval is de wens: hadden we allemaal alleen nog maar een TV, voor iedereen zichtbaar in de huiskamer, achter een deurtje met een slot. En met een bedienbare knop.

Kernprobleem

Edoch: hoe erg ook, hoe diep aangrijpend soms de problematiek is, dit dekt het grotere kernprobleem van de digitale toekomst in onze jongeren nog niet.

Er is een ander aspect in deze ontwikkeling die seculiere wetenschappers en (christen)filosofen wakker schuddende boeken en artikelen laat publiceren. En daarin kleurt de digitale horizon voor onze jongeren behoorlijk donker. We zouden wel lezende blind moeten zijn als we hun alarmsignalen niet ter harte nemen.

De genoemde boeken in het kader onderbouwen op wetenschappelijke basis het verdwijnen van concentratie en van focus, signaleren toenemende ontlezing, desoriëntatie van en onvermogen tot diepdenken. Ze laten zien dat er een ‘fladderend’ brein ontstaat door de digitale breinboeien (die dingen waar je iemand mee gevangen zet), en ze voorspellen de ondergang van de denkende mens omdat die zich uit gemakzucht meer en meer beperkt tot kijkend consumeren.

Het verdwijnen van focus dus. En juist daar gaat het met heel ons omarmen van het digitale beeldaanbod op twee fronten pas echt goed fout. We laten ons namelijk iets heel elementairs afpakken. Langzaam, geleidelijk, sluipenderwijs. Dat moet ons zwaar verontrusten. En de oplossing daarvan zoek ik deze keer niet in filters, parent-control programma’s, accountability apps en handleidingen van internetmodems. Dat helpt zeker, maar het zijn slechts randvoorwaarden. We moeten terug naar de kern. Naar onze focus. Een focus op twee fronten. Voor onze jongeren en hun toekomst.

Front 1: focus op de eeuwigheid

Daarom beginnen waar het voor de geboorte al mee begon. De zorg om de ziel van ons kind. Al vanaf de samensmelting ontstaat daar door Gods wonderlijke hand een eeuwigheid. Een begin zonder einde. Uw kind, onze jongere, is vanaf dat moment een reiziger. Door de tijd op weg naar de eeuwige bestemming. Naar de troon Gods. Dat is toch wat! Sta er even bij stil voordat u verder leest…

Kijk vervolgens met uw opvoedhart naar de jongere(n) waar u verantwoordelijk voor bent en zie hem en/of haar bezig, en bedenk hoeveel van de digitale bezigheden in dat eeuwigheidskader overeind kunnen blijven staan. Van Theodorus a Brakel (schrijver van ‘Trappen van het geestelijk leven’) is bekend dat hij een hekel had aan slapen omdat dit tijd kostte waarin hij omgang met de Heere zou moeten missen. Hoeft dat niet meer in 2021? Of is het juist nu meer dan ooit nodig? Relativeren we niet te veel ten gunste van het hier en nu?

Houden we met al wat in ons en wat mogelijk is dit eeuwigheidsperspectief vast, dan wordt heel veel tijdvulling ineens relatief en zelfs waarde(n)loos. En let wel: dit gericht zijn op de eeuwigheid is niet alleen een exclusieve focus voor de kinderen Gods, maar een opdracht voor ieder mens. Het einde van de toekomst hier is het begin van de eeuwigheid en het einde van de voorbereidingstijd daarop.

Neem daarbij Markus 10 vers 14: “Laat de kinderkens tot Mij komen en verhindert hen niet.” Wij hebben te zorgen dat onze jongeren in Christus geborgen zijn! Wees hierin radicaal. Ook al is bekering tot en geloof in God niet maakbaar, het wordt in Zijn Woord bevolen. Buiten het geborgen zijn in Christus is ieder toekomstperspectief uiteindelijk van nul en generlei waarde, en is er hooguit sprake van enige bewaring en vorming in het omgaan met digitale media.

De weg om deze bevelen te doen is het volgende front in de strijd om focus.

Front 2: focus op (diep)lezen

Die weg vinden we in Joh. 5 vers 39: “Onderzoekt de Schriften want gij meent in dezelve het eeuwige leven te hebben.” Christus maant ons op die plaats om de door God gegeven Schriften te onderzoeken. Onderzoeken is bestuderen, lezen in context, de ene Schriftplaats vergelijken met anderen, het erbij pakken van verschillende verklaringen, te beginnen bij de kanttekeningen. En nog eens: deze oproep tot focus is het door God verordineerde en bevolen middel tot zaligheid, voor ieder mens.

Belang van (diep)lezen

Bovendien is het is voor het tijdelijk leven eveneens ontzettend belangrijk dat jongeren lezen en blijven lezen. Het verrijkt hun wereldbeeld, draagt bij aan creatieve vermogens, zorgt voor de vorming van meningen over allerlei onderwerpen en draagt bij aan het concentratievermogen. Het belangrijkste daarin is dat het bijdraagt aan de persoonlijke geletterdheid. Het vormen van woordbegrip en het leggen van relaties daartussen is een complex proces wat ontwikkeld en getraind wordt door lezen. Inderdaad, jongeren zijn verschillend. De een leest graag, de ander niet. Maar voor alle jongeren is dit proces nodig om zich ook te kunnen redden in onze huidige maatschappij. Zeker als christen die wat heeft uit te leggen, en bij tijd en wijle een dwarsligger in de wereld moet zijn. Voorzichtig als de slang en oprecht als de duif. Een te groot deel verliest zich echter nog in kijken en consumeren. Met verlies van focus. Er is werk aan de winkel voor opvoeders die de toekomst van hun jongeren serieus nemen.

Daarom deze aanbevelingen: straal levensernst uit. Wees bewogen met de zielen en voorkom uitgeholde terminologie. Bedelf ze onder boeken en wees een lezend voorbeeld. Niet dwangmatig uren en uren, als het maar met regelmaat en oprechte belangstelling is. (En de smartphone achter een kastdeurtje, liefst met een slotje.) Organiseer (Bijbels)studiemomenten met uw jongeren met behulp van betrouwbare verklaarders en schrijvers. U zult er geen spijt van krijgen. Wel over dat u dat te weinig hebt gedaan.

Toekomst

Tot in 2021 is vooral de smartphone een focuskaper. De grote investeerders op digitaal terrein focussen zich echter altijd op de toekomst. Met als gevolg een volgende revolutie die dieper in ons en onze jongeren binnen gaat dringen dan ooit tevoren. Het is de wereld van de derde dimensie. Staren we nu nog tweedimensionaal naar een plat schermpje, binnenkort is dat ouderwets. Dan beleven we de digitale informatiestroom ruimtelijk door VR- en AR-brillen en -contactlenzen, en -implantaten. En door wat er in Mixed-reality omgevingen allemaal te consumeren valt. (Mixed reality is een omgeving waar je zelf werkelijk bent maar een ander virtueel en ruimtelijk in geprojecteerd wordt.)

Bedenk dat naast de goede toepassingen hiervan in bijvoorbeeld de medische wereld, vooral de porno-industrie een van de grootste investeerders in deze ontwikkeling is…

De toekomst van onze jongeren. Ik ben er niet somber over of die jongeren er zullen komen die in Gods eeuwige raad besloten liggen. Niets is vaster en zekerder dan dat de God van het eeuwige genadeverbond Zijn woord houdt. Maar ik ben wel somber over het oordeel over ons als opvoeders. En over wat we in onze jongeren laten gebeuren wat mede hun toekomst bepaalt. Tenzij de stroom voor lange tijd uitvalt. Of de Geest meer werkzaam wordt. Of wij radicaler worden. Geef die radicaliteit een kans. Naar het Woord.

Dirk van Elzelingen,

onderwijsadviseur mediatoerusting bij KOC diensten lid landelijke stuurgroep ToegerustGezin.nu

Wat bedreigt ons en onze jongeren, nu en in de toekomst? Deze titels vertellen het ons: - “Lees!”, Tony Reinke, praktische adviezen over terugkeer van geconcentreerd lezen - “Digitale dementie”, Manfred Spitzer - “Het ondiepe”, Nicholas Carr - “Diep werk”, Call Newport - “Ontketen je brein”, Theo Compernolle - “Homo videns”, Giovanni Sartori, de ondergang van het denken door het kijken - “Focus”, Mark Tiggelaar - “Hersenhack”, Margriet Sitskoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen