Techniek: jouw vriend of vijand?

Is techniek iets wat God heeft gewild?

“Adam kreeg van God de opdracht om de hof te bebouwen en te bewaren. Die opdracht heeft alles met techniek te maken. Bezig zijn met techniek houdt in dat je de werkelijkheid om je heen nog mooier en beter maakt. Voor een christen houdt dat ‘mooier en beter maken’ in dat het tot eer van God is. Opvallend is dat er in het Bijbelboek Openbaring wordt gesproken over het nieuwe Jeruzalem dat naar beneden zal komen. Het gaat over een stad, niet over een hof. Een stad is een technisch beeld. De eerste mens die een stad bouwde was Kain. God Zelf zal de laatste stad bouwen, als antwoord op wat Kain bouwt. Het nieuwe Jeruzalem is blijvend, ook daar zal weer van alles te doen zijn.”

Op welke manier wordt er binnen de techniek iets zichtbaar van de zondeval?

“Het probleem van de huidige techniek is dat we de aarde leegplunderen voor onszelf. De natuur en de techniek zijn altijd elkaars concurrenten. Wij kunnen ons geen voorstelling maken van hoe het in de hof was. Er zijn al veel vragen over gesteld, veel gedachten over gegaan, maar nooit zullen we begrijpen wat de eerste opdracht aan Adam precies inhield. Door de zondeval is de hele orde van de schepping veranderd. Er zijn doornen en distels gekomen, die er eerst niet groeiden. Je moest ineens een schoffel en een hark maken om er weer vanaf te komen. Door de zondeval zijn we vanuit verkeerde begeerten techniek gaan maken. Nooit zullen we een volmaakt product kunnen bedenken. Altijd moeten er compromissen gesloten worden. Een product kan nooit aan alle eisen voldoen. De ‘doornen en distels’ als beeld van gebrokenheid, krijgen we er nooit tussenuit.”

Is het wel goed om als jongere in de techniek te werken?

“Het is juist heel belangrijk dat er christenjongeren in de techniek werken. Anders is er niemand die in de techniek met Gods wil rekening houdt. Christenen moeten er op wijzen dat duurzaamheid geen hobby is, maar een opdracht van de Schepper. De moderne ethiek redeneert dat iets goed is als het geen kwade gevolgen geeft. Neem bijvoorbeeld een zorgrobot. Zoiets heeft geen schadelijke gevolgen én het is een stuk goedkoper in de zorg. Een zorgrobot kan een demente bejaarde bezighouden. Een christen zal daar heel anders naar kijken. Ook een demente bejaarde is een volwaardig mens, die kunnen we niet afschepen met een robot. Een robot is geen levend wezen, heeft nooit echte emoties zoals een mens. Toch kunnen robots zo gemaakt zijn dat het lijkt alsof ze emotie en intelligentie hebben. Er moeten mensen blijven die erop wijzen dat de robot een machine is en blijft.”

Wat heeft techniek ons gebracht?

“Techniek heeft ons veel goeds gebracht. Het is Gods genade dat we creatief kunnen denken en zo met de gevolgen van de zonden om kunnen gaan. Zo is er in de medische wereld heel wat ontwikkeld om met ziekte om te gaan. Toch is techniek pas positief als we de Heere ervoor erkennen.

Dankzij de techniek kunnen we ons verplaatsen over grote afstanden. Zo kunnen we contact hebben met familie ver weg. Toen we niet naar de kerk konden gaan, konden we toch betrokken zijn via uitzendingen met geluid en beeld. Op internet zijn prachtige dingen te vinden. Neem bepaalde software om de Bijbel te bestuderen. Hiermee kun je zien wat er in de grondtekst in het Hebreeuws staat. Dan zie je ineens dat bepaalde woorden terugkomen die in de vertaling verschillend weergegeven zijn.”

Wat is het gevaar van techniek?

“De techniek wil steeds meer. Als je aan nieuwe technologie begint, is het moeilijk om je gebruik een halt toe te roepen. Daarom moeten we onszelf de vraag blijven stellen: wil ik deze weg ingaan? Alles lijkt steeds weer een vooruitgang op het voorgaande. Maar wanneer is iets een vooruitgang? Ten diepste is dat alleen als het in Gods ogen goed is en als het je dichter bij Hem brengt. Is internet nuttig? Dat hangt er vanaf wat je ermee doet. Alle techniek heeft een zuigende werking in zich. Hoe ga ik daarmee om? Is er aan het einde van de dag nog tijd voor stille tijd? Je papieren Bijbeltje voor je nemen, je handen vouwen en stil worden voor God.”

Technologische ontwikkelingen hebben soms ook voor grote problemen en rampen gezorgd. Kunnen we dat weer oplossen met nieuwe, duurzame technologie?

“Eerder werd er vooral gekeken of een deel van het probleem met techniek weer opgelost kon worden. Denk bijvoorbeeld aan een schoorsteen, waar later een filter op werd gezet om schadelijke stoffen af te vangen. Tegenwoordig wordt er gekeken hoe we een product gelijk al zo duurzaam mogelijk kunnen maken. Toch gaan we nooit het hele probleem oplossen als we steeds onbegrensd van alles gebruik blijven maken. Gedrag van mensen speelt altijd een belangrijke rol. Voor christenen zou dit het makkelijkste moeten zijn, want christenen hoeven niet zo nodig alles uit het leven te halen wat erin zit. Het beste komt immers nog! De praktijk is helaas weerbarstiger. Zijn we ons nog wel bewust van de toekomst die nog komt? Een christen is een pelgrim onderweg. Dat neemt de verantwoordelijkheid niet weg. We moeten gericht zijn op wat boven is en zo bezig zijn met de dingen van beneden.”

Hoe kunnen we dat doen?

“Dat kan door veel bewuster keuzes te maken en over dingen na te denken als we op een punt staan om iets te doen. Stel jezelf de vraag: brengt dit mij dichter bij God of trekt het mij van Hem vandaan? Als het mijn stille tijd in de knel brengt, dan moet ik het gewoon niet doen. Dat vraagt een radicale keuze. In de Bijbel lezen we dat als je oog je tot zonde verleidt, je er geen lapje voor moet doen, maar het hele oog eruit moet halen. Vaak proberen we er met een compromis uit te komen. Maar als je niet bestand bent tegen verleidingen, moet je er gewoon niet aan beginnen. Leg alles voor de Heere neer en zeg het maar: ‘U kent mijn hart; ben ik hier tegen bestand?’ God geeft antwoord. Geen briefje uit de hemel, maar wel een antwoord in je hart: dit is niet goed. Als je de Heere nog niet kent, zorg er dan voor dat het goed komt tussen God en je hart. De Heilige Geest geeft oog voor de zonde; de dingen die eerst nog wel leken te kunnen, ga je niet meer doen. Steeds meer komt er een verlangen om alles tot Gods eer te doen. Dan kan je ook een apparaat tot Gods eer gebruiken. ”

Welke rol zal de techniek in de toekomst in ons leven gaan spelen?

“Er komt een steeds nadrukkelijkere rol voor de technologie. Steeds vaker zullen we gesteld worden voor keuzes. Als een vrouw vroeger zwanger was, zag je alleen haar buik groeien. Nu is er veel meer zicht op alles én moeten er veel meer keuzes gemaakt worden. Mag dit kindje met een gebrek nog wel blijven? Tegelijk kunnen de mogelijkheden ook positief gebruikt worden: de beelden laten zien dat het een echt mensje is. Dat laat je toch niet weghalen?!

De ontwikkelingen gaan snel en zijn veel. Hoe ver gaan we daarin mee? Als de techniek los is van God, gaat het een eigen leven leiden. Daarom hebben we een Bijbels kader nodig.”

Wat heeft voor u het bezig zijn in de techniek geleerd over Wie de Heere voor u is?

“In de techniek zie ik hoe genadig de Heere God is, dat Hij ons al die mogelijkheden geeft. We zijn na de zondeval niet geworden als beesten; die kunnen geen creatieve dingen doen. De Heere is trouw aan wat Hij Zelf begonnen is. Na de zondeval hebben we het vermogen mogen houden om technologie te ontwikkelen en daarmee bijvoorbeeld iets te doen aan ziekte, die het gevolg is van de zonde.

Door de technologie zijn er goede hulpmiddelen om de Bijbel te leren kennen. De boekdrukkunst is ook techniek, en daardoor hebben we de Bijbel kunnen drukken. Zo wordt techniek gebruikt tot Gods eer. Het verdiept de relatie met de Heere. Dan blijft er verwondering over.”

Hoe gaat u zelf met de mogelijkheden van de techniek om?

“Zelf maak ik niet van alle technologie zo veel gebruik. De batterij van mijn smartphone is regelmatig leeg. Ik ben vrij nuchter en vraag mezelf af: heb ik het nodig of niet? Nee? Dan gebruik ik het niet. Veel mensen ervaren een zekere betovering door alle technische mogelijkheden. Maar bouw momenten in dat je even geen techniek gebruikt. Als je van muziek houdt: ga zelf een instrument spelen, in plaats van altijd te luisteren naar opgenomen muziek. Ga naar een vriendin toe, in plaats van dat je alleen elke avond met haar appt, ook al moet je er wat meer voor doen.

De coronacrisis zette dingen op scherp en liet de waarde zien van échte ontmoeting. Laten we dat koesteren, vasthouden én er dankbaar voor zijn!”

prof. dr. M. de Vries

Leeftijd: 64 jaar

Werk: hoogleraar Christelijke Filosofie en hoogleraar Science Education (lerarenopleiding bètavakken) aan de TU Delft

Hobby’s: lezen (theologische boeken) en fietsen

Verder praten

Op JV, thuis of met je vrienden:

ʾ Hoe radicaal zijn jouw keuzes als het gaat om gebruik van techniek?

ʾ Een apparaat gebruiken tot Gods eer. Hoe doe jij dat?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen