Klimaatverandering dichterbij dan je denkt

^Denk je aan 2022 terug, dan zeg je misschien: “Ik ben blij dat corona voorbijging. Geen lockdowns meer, gewoon weer naar school, ontmoetingen met familie en vrienden.” Anderen zullen de oorlog in Oekraïne noemen. Miljoenen Oekraïners zochten een veilig heenkomen, tienduizenden vonden onderdak in Nederland. Het ene wee (corona) is weggegaan, het andere (oorlog) is gekomen.

Klimaatrampen in 2022

Wat wellicht minder op je netvlies staat, is dat 2022 ook een jaar was van klimaatrampen. Grote overstromingen in Zuid-Afrika en Nigeria. Hongersnood in de Hoorn van Afrika vanwege jarenlange droogte. Bosbranden in Zuid- Europa en de VS. En, als dieptepunt, immense overstromingen in Pakistan. Als gevolg van een overvloed aan smeltwater uit de bergen en ongekend zware moessonregens die weken aanhielden, overstroomde een gebied twee keer zo groot als Nederland. Vele Pakistani vonden de dood.

Pakistan is ver weg. Klopt. Maar je bent vast niet vergeten dat klimaatrampen ook dichterbij kunnen voorkomen. De overstromingen een jaar eerder in Limburg, Duitsland en België kostten in de beide buurlanden aan een paar honderd mensen het leven.

Klimaatrampen? Zijn het dan geen ‘gewone’ natuurrampen? En die zijn toch van alle tijden? Jawel, maar de meeste wetenschappers zijn het erover eens: extreme weersverschijnselen worden steeds heviger en komen steeds vaker voor. De belangrijkste oorzaak? De opwarming van de aarde, als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen. En die uitstoot wordt vooral veroorzaakt door ons mensen. Broeikasgassen vullen onze atmosfeer. Ze liggen als een steeds dikker wordende deken om onze aarde heen. Die deken houdt de warmte van de zon vast. Zodat de aarde die warmte steeds minder goed kwijt kan. En we het steeds warmer krijgen.

Wat staat ons in 2023 te wachten?

Laat helder zijn: Er is er Eén Die overal boven staat. Die na de zondvloed de belofte gaf: Voortaan, al de dagen der aarde zullen zaaiing en oogst, en koude en hitte, en zomer en winter, en dag en nacht niet ophouden (Gen. 8:22). Die belofte kan je behoeden voor moedeloosheid bij al het nieuws over klimaatverandering.

Tegelijk laat de Bijbel zien dat God ons kan beproeven met rampen als we Hem verlaten. In Deuteronomium 28 bedreigt God Zijn volk onder meer met misoogsten en natuurrampen als ze Hem ongehoorzaam zijn. De boeken van de profeten laten de vervulling daarvan zien. En Paulus, in Romeinen 8, roept in smart uit dat ‘het ganse schepsel zucht en als in barensnood is tot nu toe’ vanwege de zonden van de mensen. Het gaat hem aan het hart dat ook de dieren en de natuur lijden. Matthew Henry zegt bij dit gedeelte: ”De zonde is een last voor de gehele schepping. Een algemene kreet gaat op uit de gehele schepping tegen de zonde der mensen.” In heel de Bijbel kun je zien: Het maakt uit hoe wij als mensen leven, hoe jij en ik met Gods goede schepping omgaan! Dat merken we nu. En, als we op dezelfde manier voortleven, zullen we dat steeds meer merken. Pijnlijk genoeg zullen mensen in arme landen daar het meeste van meemaken. Zij zijn het kwetsbaarst voor klimaatrampen. Terwijl ze zoveel minder aan klimaatverandering hebben bijgedragen dan jij en ik, rijke westerlingen.

Jouw verantwoordelijkheid

Het kan zijn dat je denkt: Wat moet ik hiermee? Grote natuurrampen, ver weg, soms dichtbij. Een schepping die zucht. Wereldproblemen kan ik niet oplossen. Ik heb genoeg aan mijn eigen problemen.

Maar is dat logisch? Jij houdt je aan de verkeersregels, en je buurman ook. En de meeste mensen, gelukkig. Anders kon je de straat niet op. Jij gooit geen plastic op straat, je vrienden ook niet. Dat een paar procent van de mensen het wel doet, zorgt al voor genoeg troep. Als je 18 jaar of ouder bent, gebruik je je stemrecht. Gelukkig doen de meeste reformatorische (jong)volwassenen dat en daarom hebben we nog een paar SGP’ers in de Tweede Kamer. Zo is het ook met de schepping: Als jij slordig omspringt met de natuur, en jouw buurman, familie en collega’s ook, en nog veel meer andere mensen, dan komt er een moment dat de natuur zich tegen ons gaat keren. Wat jij doet (of nalaat), doet er dus toe! Voor jezelf, voor anderen dichtbij en ver weg, en voor de natuur. Grote problemen die iedereen raken, moeten we samen aanpakken. Ieders bijdrage is belangrijk. Vele kleintjes maken een grote.

Wat zegt de Bijbel?

Klimaatverandering, daar staat toch niets over in de Bijbel? Nee, dat klopt. Er zijn meer moderne vraagstukken waar de Bijbel geen direct antwoord op geeft. Denk aan de opkomst van digitale media. Of aan milieuvervuiling. Maar toch geeft Gods Woord houvast, ook over hoe we met Zijn goede schepping moeten omgaan. Een paar voorbeelden:

Adam krijgt de opdracht om de aarde te bouwen en te bewaren (Genesis 2). Hij mag benutten wat de aarde aan mogelijkheden biedt. Maar hij moet dat wel op een zorgzame manier doen. Calvijn zegt dat ”een boer zijn akker aan zijn kinderen moet overdragen zoals hij hem heeft gekregen, of nog beter bebouwd. Hij mag de akker niet door zorgeloosheid laten uitputten”.

God gaf aan Zijn volk Israël het sabbatsjaar en het jubeljaar (Leviticus 25). In die jaren mocht de landbouwgrond niet actief bebouwd worden. De grond kon tot rust komen en zich herstellen. Matthew Henry noemde het sabbatsjaar een weldaad: ”De Israëlieten mochten de grond niet gebruiken alsof hij slechts voor één generatie was bestemd.”

Salomo zegt dat iemand die God vreest, dieren behandelt als schepselen van God. Spreuken 12:10: ‘De rechtvaardige kent het leven van zijn beest, maar de barmhartigheden der goddelozen zijn wreed.

De Psalmen laten ons zien dat de Heere het waard is dat we Hem aanbidden in de werken van Zijn handen. Lees maar de psalmen 29, 104, 147 en 148. Ook na de zondeval is er nog zoveel aanbiddelijks overgebleven in de natuur: dieren, bloemen, planten, indrukwekkende natuurverschijnselen.

Wat kun jij doen?

Hoe kunnen we dit soort Bijbelgedeelten toepassen in ons eigen leven? Ze zijn geschreven alsof jij zelf boerenzoon of -dochter bent, alsof je werkt op het land, alsof je dicht bij de dieren leeft. Velen van ons zijn natuurlijk geen boerenzoon of -dochter. We melken nooit een koe en ploegen geen akker om. Ondertussen consumeren we allemaal. Voor de spullen die je koopt, de kleren die je draagt, het voedsel dat je eet, de reizen die je maakt, zijn grondstoffen nodig. Veel grondstoffen. Bij de productie en het vervoer daarvan worden veel fossiele brandstoffen verbruikt. En zo draag je bij aan klimaatverandering. Door wat jij consumeert, hoeveel, en waar het vandaan komt, maak je verschil.

Genieten van genoeg

Als we Bijbels zouden leven, zou onze voetafdruk niet zo groot zijn. Het weinige dat de rechtvaardige heeft, is beter dan de overvloed veler goddelozen (Ps. 37). Ons probleem is dat we zoveel naar anderen kijken. Het maakt ons onrustig. Je moet ver op vakantie, je moet regelmatig een nieuwe smartphone, je moet de beste merkkleding dragen en, als je 18 wordt, snel een leuke auto. Dan tel je mee. Een Bijbelse levenshouding is dat je tevreden leert zijn met wat je hebt. Minder spullen, langer doen met je spullen, tweedehands kopen, spullen ruilen of delen met anderen, spullen aanschaffen die verantwoord geproduceerd zijn. De mogelijkheden om je voetafdruk kleiner te maken, zijn talloos.

Voor deze levenshouding wijst Paulus ons in zijn eerste brief aan Timótheüs de weg (hoofdstuk 6): De godzaligheid is een groot gewin met vergenoeging. Want wij hebben niets in de wereld gebracht, het is openbaar dat wij ook niet kunnen iets daaruit dragen. Maar als wij voedsel en deksel [d.w.z. onderdak] hebben, wij zullen daarmede vergenoegd [tevreden] zijn. Doch die rijk willen worden, vallen in verzoeking en in den strik en in vele dwaze en schadelijke begeerlijkheden, welke de mensen doen verzinken in verderf en ondergang.

Evert-Jan Brouwer is adviseur van de Minister voor Klimaat en Energie. Ook is hij ouderling in de gereformeerde gemeente van Gouda. Dit artikel heeft hij op persoonlijke titel geschreven.

Meer weten?

• Wil je je voetafdruk verkleinen? Kijk op www.milieucentraal.nl naar de zes ‘ klimaatklappers’ en ontdek wat jij kunt doen, o.a. door anders te eten, anders te reizen of anders met je spullen om te gaan. De website rekent zo voor je uit wat de klimaatimpact van jouw vakantieplan voor deze zomer is. Nu kun je dat plan nog aanpassen!

• Kijk op www.klimaathelpdesk.org als je wilt weten hoe het echt zit met klimaatverandering. Wat is het? Hoe erg is het? Hoe komt het? Wat kunnen we eraan doen? Wetenschappers geven evenwichtige en begrijpelijke antwoorden.

• Verdiep je eens in de natuurpsalmen 19, 29, 104, 147 en 148.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen