Gebruikmaken van gewoontes

Waar komt het woord ‘traditie’ vandaan?

“Het woord ‘traditie’ komt van het Latijnse woord tradére, dat betekent overleveren. Een gewoonte of een gebruik wordt doorgegeven, waardoor het generaties lang in stand wordt gehouden. Voorbeelden van algemeen bekende tradities in Nederland zijn vuurwerk of Sinterklaas. Halloween is de laatste jaren een soort moderne traditie aan het worden. Tradities veranderen dus ook.”

Waarom zijn tradities belangrijk?

“Tradities geven structuur én kleur aan je leven. Neem het voorbeeld dat we drie keer per dag eten. Dit geeft niet alleen structuur aan je dag, maar wij hebben er ook het Bijbellezen aan verbonden. In Engeland bij de Strict Baptists bidden ze wel voor het eten, maar danken niet erna. Is dat minder Bijbels? Dat kun je niet zeggen. Maar het is wel van grote waarde dat we in Nederland het bidden, Bijbellezen en danken verbonden hebben aan de maaltijden. Hierdoor mag elke dag drie keer Gods Woord klinken.”

Is het belangrijk dat ze er in de kerk ook zijn?

“Alles krijgt een bepaalde vorm, anders zou je dingen telkens op een andere manier moeten doen. Daarom zijn ook moderne mensen behoorlijk traditioneel, dat hoort bij het menszijn. En dat zie je ook terug in de kerk. Ook de Heere Jezus maakte gebruik van tradities. In Lukas 4 lezen we dat Hij naar Zijn gewoonte, op den dag des sabbats in de synagoge ging. Betekent dat, dat Hij toen slechts een traditie in stand hield? Nee, maar Hij maakte gebruik van een goede gewoonte. Hij hield deze in stand omdat dit belangrijk is. En zo mogen wij dat ook doen. Denk aan de gewoonte dat we in Nederland twee keer per zondag naar de kerk gaan. Dat is heel mooi, eigenlijk vind ik dat zelfs een geschenk van de Heere.”

Zijn tradities altijd te herleiden tot Gods Woord?

“Je kunt daar geen absolute uitspraken over doen. Neem nu onze eredienst. Die bestaat uit verschillende onderdelen: bidden, zingen, de collecte, de bediening van de sacramenten en de preek. Al deze onderdelen zijn belangrijk en zijn ook terug te vinden in de Bijbel. Maar de volgorde, is die nu ook zo belangrijk? De gemeente zal er vooral aan moeten wennen als de volgorde opeens anders gaat dan we gewend zijn.”

Moet je gewoontes altijd in ere houden?

“Dat een dominee op zondag geen autoreed werd door veel mensen een belangrijke traditie gevonden. Terwijl we ook weten dat dominee Kersten, voor wie we allemaal hoge achting hebben, op zondag met de auto reed om elders te gaan preken. Nu rijdt bijna elke dominee op zondag auto en is dit over het algemeen geen punt meer. En tegelijkertijd moet je als dominee niet auto gaan rijden op zondag in een dorpsgemeenschap waar deze traditie nog steeds leeft.

Soms lijken tradities over hele wezenlijke dingen te gaan, neem de psalmberijming van Datheen. Voor veel mensen was het een principekwestie om hieraan vast te houden. Nu zingen we in bijna elke kerk de psalmberijming van 1773. Hieraan kun je zien dat er ook hierin een verschuiving kan plaatsvinden.”

Zijn tradities kenmerkend voor de Gereformeerde Gemeenten?

“Ik weet niet of tradities kenmerkend zijn voor de Gereformeerde Gemeenten. We zijn misschien in veel opzichten behoudender dan andere kerkverbanden. Denk bijvoorbeeld aan de Bijbelvertaling, psalmen en gezangen of kleding. Maar ik hoop dat de kern is dat we Bijbelgetrouw zijn. En daar hoort een bepaalde buitenkant bij. Net zoals dat hoort bij een boer of een bakker of een apotheker.”

Hoe moet je ze zien in de wereldwijde kerk?

“Iedere cultuur heeft andere gewoonten als het gaat om het zingen, het bidden, het samenkomen. Zijn deze gewoonten nu zo belangrijk? Nee, het gaat om Gods Woord. Dát moeten we doorgeven en uitdragen, ook op de zendingsvelden. En daarbij kan de vorm een middel zijn. Het is buitengewoon belangrijk werk wat onze Bijbelverspreiding doet. Zij brengen niet alleen de Bijbel, maar ook de belijdenisgeschriften in bijvoorbeeld Ghana. Dit zou je de bevindelijk gereformeerde vormgeving kunnen noemen. Een middel, om het goud van Gods Woord door te geven.”

Ziet u tradities dan vooral als een hulpmiddel?

“Onlangs maakte ik een mooi voorbeeld mee. Een man lag geruime tijd in het ziekenhuis. Daar las hij veel in zijn Bijbel vanaf zijn smartphone. Maar op een gegeven moment dacht hij: misschien weten die mensen wel dat ik christen ben en vragen ze zich af wat ik allemaal op mijn smartphone aan het doen ben. Ze denken misschien wel dat ik voetbal-wedstrijden zit te kijken. Hij vroeg aan zijn vrouw of zij een Bijbel voor hem mee wilde nemen. En prompt kreeg deze man gesprekken over de Bijbel en over het geloof. Was die smartphone nu zo verkeerd? Nee! Maar de Bijbel als boek gaf herkenning en diende als middel waardoor deze man gesprekken kreeg. Daarom is het zo’n goede gewoonte om in het ziekenhuis een Bijbeltje op je nachtkastje te hebben liggen. Al is er natuurlijk niets mis mee als jij een stukje uit de Bijbel wil lezen op je smartphone.”

Kunnen bepaalde gebruiken ook een belemmering zijn?

“Tradities moet je altijd als middel blijven zien. Als ik in het ziekenhuis op bezoek ben en plechtstatig ga praten met ouderwetse woorden, dan kan dat een belemmering zijn. Maar als ik de mensen vriendelijk benader, luisteren ze meestal wel mee als ik een stukje uit de Bijbel lees en bid. En dan is mijn zwarte pak geen belemmering. Dat maakt juist herkenbaar dat ik dominee ben.”

Bent u in de loop van uw leven anders tegen tradities aan gaan kijken?

“Dat zou ik niet echt kunnen zeggen.” Glimlachend: “Daar ben ik misschien een te saai persoon voor.”

Wat zou u tegen jongeren willen zeggen die moeite hebben met bepaalde gewoontes?

“Ik kan het wel begrijpen als jongeren moeite hebben met bepaalde tradities. Jongeren willen graag weten wat nu echt waardevol is. We moeten daar niet te snel door van slag zijn. Ik zou hen de vraag willen stellen: stoot de vorm af of heb je moeite met de boodschap zelf? Of begrijp je die misschien niet goed? Ik zou deze jongeren graag uit willen leggen wat nu echt waardevol is. We hebben allemaal het wonder van Gods genade nodig in ons leven. De vreze des Heeren te leren kennen, daar gaat het om.”

Verder praten

Op JV, thuis of met je vrienden:

Tradities zijn een hulpmiddel. Op welke manier helpen tradities jou om dicht bij Gods Woord te blijven? Geef eens wat voorbeelden.

Welke tradities zijn voor jou waardevol en wil jij graag doorgeven? Leg eens uit.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen