“Eenzaamheid is zonde…”

Het is alsof de profeet ons vandaag maant. Want wat blijkt? Van de ouderen in onze samenleving zegt 58% zich eenzaam te voelen, 62% van de gehandicapten, 60% van de mensen die tobben met hun gezondheid, 58% van de gezinnen die met een scheiding te maken hebben gehad en 60% van de mensen met een migrantenachtergrond. En de profeet vervolgt (7:11):

“Maar zij weigerden op te merken, en togen hun schouders terug, en zij verzwaarden hun oren, opdat zij niet hoorden…”

Eenzaamheid is dus een zonde die wij anderen aan kunnen doen, door hen niet de aandacht te geven die zij nodig hebben.

Eenzaamheid kan ook het gevolg zijn van eigen zonde. Wanneer wij ons niet bekommeren om een ander, onze medemens niet zien als een wezen met een waarde op zichzelf, maar hem alleen maar gebruiken als middel om onze eigen levensdoelen zo goed mogelijk te realiseren, dan maken wij, egoïsten, daarmee ‘ons hart als een diamant,’ aldus de profeet (7:12). Het is dan ook niet verwonderlijk dat mensen zich van ons afkeren en we uiteindelijk eenzaam en alleen overblijven. We zouden geen recht hebben ons daarover te beklagen. Aldus de God van Israël, die ook de God van ons christenen wil zijn. Want de profeet vervolgt (7:13-14): “Daarom is het geschied, gelijk als Hij geroepen had, doch zij niet gehoord hebben, alzo riepen zij ook, maar Ik hoorde niet, zegt de HEERE der heirscharen. Maar Ik heb hen weggestormd onder alle heidenen, welke zij niet kenden, en het land werd achter hen verwoest, zodat er niemand doorging, noch wederkeerde, want zij stelden het gewenste land tot een verwoesting.” Dat is de eenzaamheid die het gevolg is van eigen zonde. Eenzaam en verlaten door onze medemensen. Eenzaam en verlaten door God.

BEVRIJDING

Toch is met die eenzaamheid als zonde zondermeer niet alles gezegd. Want eenzaamheid kan ook een zegen lijken. Wanneer we moe van alle rumoer om ons heen, de gelegenheid grijpen om onszelf terug te trekken en uit te rusten van alles wat almaar een beroep op ons doet. Er zijn massa’s mensen die dag in, dag uit in de schijnwerpers staan en ’s nachts thuis een veilig heenkomen zoeken. Er zijn massa’s mensen tegenwoordig met duizenden vrienden en volgers op Facebook, LinkedIn, Twitter, Tinder en Instagram, maar niemand is er daarbij met wie ze eens rustig zichzelf kunnen zijn. Dan kan eenzaamheid soms een bevrijding zijn.

EENZAAMHEID IS SCHADELIJK

Maar dergelijke momenten van alleen zijn moeten niet te lang duren. Want eenzaamheid geeft snel ruimte aan negatieve gevoelens. Wat als er niemand is met wie je praten kunt? Zo iemand die je kent zoals je bent, iemand die je helpt wanneer je problemen hebt, iemand die je troost wanneer je in de put zit. Ook dan mist je leven doel, al is het maar voor even. Mensen hebben nu eenmaal mensen nodig. En als die er niet zijn, dan is dat schadelijk.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat eenzaamheid het risico op rook- en alcoholverslaving vergroot. Daarnaast leidt eenzaamheid doorgaans tot een lager zelfbeeld, regelmatig overgaand in depressies en slaapproblemen. Uiteindelijk kan het de gezondheid schaden doordat het immuunsysteem wordt aangetast en sprake is van een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Natuurlijk zijn er artsen, psychologen en desnoods psychiaters om ons uit de brand te helpen. Maar die beperken zich doorgaans toch alleen tot symptoombestrijding. Aan de dieperliggende oorzaak, eenzaamheid, doen zij niets.

EEN OORDEEL?

Is eenzaamheid naast zonde dan ook een oordeel? Omdat jij, met je hart zo hard als diamant, het bij de mensen verbruid hebt? Of, omgekeerd, omdat de mensen om je heen het simpelweg te druk hebben met hun eigen leven leiden, en je nood niet zien? Is er dan helemaal niemand bij wie je terecht kunt wanneer je van alle mensen verlaten bent?

EENZAAMHEID ZOEKEN

Wij komen uit een traditie waarin we, naar ik aanneem, gewend zijn regelmatig ook de eenzaamheid zelf op te zoeken. Niet om alleen te zijn, want dat zou zonde zijn; we zoeken die eenzaamheid om, omgekeerd, met God te zijn. Die weg staat open voor de zondige egoïsten onder ons die hun eenzaamheid toch voor alles aan zichzelf te danken hebben. Die weg staat ook open voor de kwetsbaren die het slachtoffer zijn van de zondige laksheid van ons medemensen. Maar zelfs dan kan de eenzaamheid ons nog overvallen in tijden van wat in bevindelijke literatuur wel de ‘geestelijke verlatingen’ worden genoemd. Het kan daarbij zijn, zo merkt dr. J.G. Woelderink op in Uit de praktijk der godzaligheid (1956), alsof God op ons toornt en ons ter verantwoording roept vanwege onze zonden. Dat is het geval wanneer wij ons als egoïsten hebben gedragen en God ons toeroept ons te bekeren uit onze zelfgekozen eenzaamheid.

VAN GOD VERLATEN

Maar er is een verlating die nog erger is dan Gods toorn. Want dat laatste is nog te billijken. Maar wat als God niet meer van zich laat horen? De klassieke uitdrukking daarvan vinden we bij koning David, die als psalmdichter uitriep (22: 2-3): “Mijn God, mijn God! Waarom hebt Gij mij verlaten, verre zijnde van mijn verlossing, van de woorden mijns brullens? Mijn God! Ik roep des daags, maar Gij antwoordt niet; en des nachts, en ik heb geen stilte…”

En toch, zo zegt Woeldrink, zit ook in die verlating iets van zonde. Ergens is er iets tussen de vertrouwelijke omgang met God gekomen dat het zicht op wie Hij, ondanks alles, voor ons mensen is heeft vertroebeld. Kennelijk zit er dan nog altijd iets van onszelf tussen dat God verhindert zich in zijn volle glorie aan ons te openbaren. Want tenslotte gaat het toch om die ene waarheid, zo zegt de apostel Paulus, ook in alle eenzaamheid (2 Kor. 12:9): “…Hij heeft tot mij gezegd: Mijn genade is u genoeg; want Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht. Zo zal ik dan veel liever roemen in mijn zwakheden, opdat de kracht van Christus in mij wone…”

Wanneer je dat de apostel kunt nazeggen, is de conclusie inderdaad onontkoombaar: eenzaamheid is zonde, want het is leven zonder de innige nabijheid van God. En zoals God ook jou, eenzame en in zichzelf gekeerde zondaar, heeft liefgehad, zo zal je vanzelf ook oog krijgen voor je eenzame medemens.

Dat is niet primair een taak voor de SGP als politieke partij. Integendeel, charity starts at home. 

Stel je voor

Als je weet dat iemand van je houdt

je alles vergeeft,

je altijd bijstaat,

je nooit laat vallen

Omdat Hij je zwakheid kent. Dan is dat een geweldig gevoel. Maar stel je nu eens voor, Dat die iemand De God van Hemel en aarde is…

Toon Hermans

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen