Stilstaan op het scharnierpunt tussen de decennia

mr. Cor Verkade

Wat zijn de tendensen van deze eeuw en hoe zullen ze zich verder ontwikkelen?

Helaas neemt de verdeeldheid in onze maatschappij zienderogen toe. Tegelijk neemt de tolerantie in het algemeen sterk af, zeker jegens diegenen die standpunten baseren op hun geloofsovertuiging. De onderlinge liefde neemt af. Tolerantie dat ‘ieder moet kunnen’ wordt gewijzigd in ‘alles moet kunnen’. Wie dit niet vindt, moet z’n standpunt wijzigen of wordt uitgerangeerd.

De politiek heeft hier nagenoeg geen antwoorden op. Een volk krijgt van onze goede God de politici die het verdient en wij zitten opgescheept met een premier die visie een lastig iets vindt, zoals een olifant die het uitzicht belemmert. Pr en marketing worden de belangrijkste afdelingen van overheidsorganen, politieke partijen en bedrijven. Feiten tellen steeds minder, maar framing wordt bepalend.

Het lijkt erop dat het karakter van de leidende politici ook verandert. De middenmaat regeert, zo wordt wel geconstateerd. De regeerders dwingen geen respect af en een premier zit in een praatprogramma zonder stropdas met de bovenste knoopjes open. We lijden aan een tekort aan staatslieden. Politici zijn een soort bezielingsarme managers geworden. Met goedbedoelde klimaatreddingspogingen zal de overheid zich steeds meer macht toe-eigenen. Klassieke grondrechten (vrijheidsrechten) worden verdrongen door het gelijkheidsbeginsel en de sociale grondrechten. Deze tendensen lijken door te gaan tot het einde der tijden.

Op welke manier zou de SGP zich moeten opstellen?

De SGP dient de sfeermaker van de politiek te blijven, waarin in plaats van belangen en gekonkel de waarden, eerlijkheid en oprechtheid centraal staat. De SGP dient bij elk thema Gods heilvolle weg aan te wijzen, omdat – zo leerden we van SGP-voorman ds. H.G. Abma – er geen thema is waar de Bijbel niet het oplossende antwoord voor heeft. Dat dient de SGP in liefde profetisch te proclameren, waarschuwend, appellerend en ondertussen eerlijk meedoende met het politieke handwerk. Onder verwijzing naar Marianne Thiemes beëindiging van elke speech dient iedere SGP-speech te eindigen met “Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen, maar wie op Hem vertrouwt, op Hem alleen, ziet zich omringd door Zijn weldadigheden!”

Hanna Luden, directeur CIDI

Hoe ontwikkelt het antisemitisme zich en wat moet onze houding daartegenover zijn?

Het recente initiatief van de SGP om onderwijs over het Jodendom te bevorderen komt geen moment te vroeg. De kennis in Nederland van het Jodendom als levendige traditie in het hier en nu is nihil. En dan heb ik het nog niet eens over het toenemende antisemitisme, waartegen kennis een cruciaal middel is.

De afgelopen decennia zien we steeds toenemende polarisatie en intolerantie. Dialoog is vervangen door ‘alternatieve feiten’, complottheorieën winnen aan aantrekkingskracht. We luisteren niet meer naar elkaar en zijn totaal ongevoelig voor het leed van de ander, laat staan dat we onze eigen vooroordelen aan de kaak durven te stellen.

Onderzoek na onderzoek wijst uit dat Joden zich in het nieuwe millennium steeds onveiliger zijn gaan voelen en hun thuis in Europa in twijfel getrokken zien worden. Antisemitische ideeën waarvan we dachten dat ze tot de krochten van het internet waren verbannen, worden via sociale media juist in de openbaarheid geslingerd en als ‘gewoon’ beschouwd. En wat in de digitale wereld ‘normaal’ is, wordt dat daarbuiten op den duur ook. Van deze dynamiek zijn voorbeelden te over in de Monitor Antisemitische Incidenten van CIDI.

Antisemitisme is geen geïsoleerd fenomeen, maar steevast een voorbode voor meer ellende in de samenleving, met de antidemocratische stromingen als belangrijkste broeinesten: extreemlinks, extreemrechts, islamitisch fundamentalisme.

Een aantal hardnekkige thema’s hebben hun oorsprong bij het christelijke. Denk aan de ‘Christusmoordenaars’, het ‘bloedsprookje’ van Pesach (Joods Pasen) en de vervangingsleer. Hoewel kerken deze grotendeels hebben weten te verbannen, leven deze elders nog steeds voort. Er is werk aan de winkel, willen wij een samenleving die vrij is van antisemitisme en andere soorten haat!

En onze politici? Zij hebben een voorbeeldfunctie. Hen vragen wij alert te zijn en direct en resoluut op elk verkeerd signaal te reageren. Nationale en internationale wetgeving om haatspraak haar podium te ontzeggen, is hard nodig, maar niet voldoende. Echte verandering komt alleen vanuit onszelf.

Hilde Westerman-Dannenberg, bestuurslid WI-SGP

Hoe ziet de gezondheidszorg er over tien jaar uit?

Tien jaar is zo voorbij. Het kostenaspect van de gezondheidszorg blijft een belangrijk aandachtspunt: de zorg wordt duurder door toename van de bevolking die bovendien steeds ouder wordt. Er zijn meer ziekten waarmee men langer blijft leven dan vroeger. Bovendien komen er meer en duurdere behandelingsmogelijkheden. De zorgkosten worden ook opgejaagd door het vervagen van de grens tussen het genezen of voorkomen van ziekten enerzijds en het behandelen van kwaaltjes of verbeteren en verfraaien van het menselijk lichaam anderzijds.

Mijn advies is dat de SGP zich de komende tien jaar inzet voor een betere kostenbeheersing van de gezondheidszorg door die zorg weer terug te brengen tot haar kerntaak: genezen van zieken, verlichten van chronisch zieken, goede palliatieve zorg. En dat met name voor kwetsbaren en zij die in dit opzicht niet voor zichzelf kunnen opkomen.

Verder zouden we weer een gezonde balans moeten vinden in het omgaan met risico’s. Nog niet zo lang geleden werd het risico geaccepteerd dat iemand met een vermeende blindedarmontsteking dit niet bleek te hebben tijdens de operatie. Nu is er een richtlijn die voorschrijft dat er eerst een echo of zelfs scan gemaakt moet worden. Hiermee is alleen al de zorg voor mensen met een appendicitis veel duurder geworden. Het is de vraag of dit opweegt tegen het risico op en de kosten van een overbodige operatie.

Persoonlijk hoop ik dat er binnen de medische beroepsgroepen een nieuwe impuls gegeven zal worden aan de basisidee dat de zorg draait om weldoen: mensen helpen door ze te mogen genezen, lijden te verlichten of te troosten. Als dat de passie van onze zorgverleners is en de visie van beleidsmakers en managers, dan voorkomt dat veel problemen. Vertrouwen tussen zorgverleners en patiënt is hierbij onontbeerlijk.

Dirk de Wachter, psychiater en hoogleraar te Leuven

U zegt in het tijdschrift Zicht (2019, nr. 3) dat onze maatschappij dreigt te ontmenselijken door een veel te sterke inzet op het individu. Wat zouden mensen hieraan kunnen doen?

Ik denk dat we moeten inzetten op samenleven. Dat is de opdracht voor onze moderne maatschappij. Heel veel mensen, ook in Nederland, voelen zich alleen. Dat betreft niet alleen de oude weduwnaar, maar ook jonge mensen, twintigers of dertigers. Zij hebben vrienden op Facebook die ze echter nooit zien. Mensen vinden die ‘allenigheid’ niet leuk. Zij voelen zich eenzaam, verlaten. En dat leidt ook tot ledigheid. ‘Ikkigheid’ ontaardt in ledigheid.

Kan of moet de overheid dit probleem oplossen?

Ik ben altijd wat voorzichtig met de overheid. Ik geloof veel meer in bottom-up processen. In wat gewone mensen kunnen doen. De gewone mens die iets doet voor de ander, in onzichtbaarheid, in de anonimiteit. Denk aan uw buurvrouw, die met haar looprekje voor het rode licht staat. Het is toch niet moeilijk om haar aan te bieden haar boodschappentas eventjes te helpen dragen. Zoiets kan gemakkelijk belachelijk gemaakt worden, maar het is heel wezenlijk. Vragen aan uw gehandicapte buurman: zal ik iets meebrengen van de winkel? U bent immers niet zo goed ter been. Wanneer mensen van onderop iets gaan doen, dan hoop ik dat overheden volgen.

Hoe kunnen we de lastigheden in het leven aanvaarden?

Het krampachtig nastreven van geluk maakt ons depressief. We willen dat alles leuk is, maar dat lijkt me een vergissing. Deel ook uw kwetsbaarheid en verdriet met een ander. We moeten met elkaar spreken, een beetje elkaars psychiater kunnen zijn.

Leo van Doesburg, directeur Europese zaken van de ECPM

Wat vind jij de opvallendste verandering in de Europese Unie van de laatste tien jaar?

Het opvallendst vind ik dat de tegenstellingen in het Europees Parlement steeds groter worden. Zowel links als rechts vinden dat de EU hervormd moet worden. Links denkt dat de EU meer macht moet krijgen omdat ze dan zichtbaarder is, terwijl rechts juist vindt dat de EU zich meer op de kerntaken moet richten, of dat het voor de lidstaten beter is om de Unie te verlaten. Ook wordt er minder naar elkaars mening geluisterd, en worden andersdenkenden vaker geframed. Zo worden christenen die voor bescherming van het leven en gezin zijn als intolerant of extremistisch weggezet. Het is goed dat de klimaatproblematiek onder de aandacht komt, maar helaas wordt het vaak gebruikt om meer macht naar de EU te trekken. Tenslotte valt op dat er meer aandacht is voor de situatie van de rechtsstaat in sommige lidstaten, echter inconsequent: Zo had Timmermans zijn mond vol over de conservatieve regeringen van Polen en Hongarije, maar hoorde je hem niet over het socialistische Malta.

Kun je kort aangeven waarom?

Zorgelijk is dat de EU meer zeggenschap gaat krijgen over de lidstaten, terwijl ‘Brussel’ verder af staat van de burger - die zich juist steeds meer afzet tegen de EU. Daarnaast baart het me zorgen dat de onwetenschappelijke genderideologie steeds meer voet aan de grond krijgt. De vrijheid van onderwijs komt hierdoor onder grotere druk te staan. Ook wil men continu medisch-ethische onderwerpen op de EU-agenda krijgen, terwijl de EU hiervoor niet bevoegd is.

En wat stemt jou hoopvol voor de toekomst van Europa?

Het stemt mij hoopvol dat er meer aandacht is voor vervolgde christenen. Bert-Jan Ruissen en Peter van Dalen hadden onlangs succes met een resolutie over Algerije waarin ook de vervolging van christenen werd bekritiseerd. Ook zijn er een aantal goede parlementaire intergroepen bijgekomen, zoals over de situatie van christenen in het Midden-Oosten, over Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en over Demografische uitdagingen, familie-werk balans en jeugdtransitie. Ondanks de toenemende druk blijft onze stem toch gehoord. Ook blijkt uit het verleden dat God soms deuren kan openen die gesloten lijken. Gebed blijft daarom hard nodig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen