NEUTRAAL IS DIDACTIEK NOOIT

Waar merk je aan dat een school een christelijke school is? Dat is niet met één woord te zeggen. In het inleidende hoofdstuk, geschreven door de Driestarlectoren De Muynck en Murre, worden vijf perspectieven genoemd van waaruit je die vraag kunt beantwoorden: de grondslag, de lesstof, de persoon van de leraar, de persoonsvorming van de leerlingen en de didactiek. David Smith legt in dit boek het accent op het vijfde perspectief. Het maakt uit welke didactische keuzes je maakt. Niet alleen de gekozen lesstof of je wereldbeeld van waaruit je lesgeeft, maar ook de vormgeving van je les is bepalend of het een christelijke les is. Het boek van Smith is een poging om deze stelling te onderbouwen.

David Smith is een erudiete wetenschapper, maar hij is vooral ook altijd leraar gebleven. Hij is verbonden aan het Calvin College in Grand Rapids. De eigen lespraktijk is voor hem een laboratorium waarin hij experimenteert met didactische vormen. Dit streven ontstond uit onvrede. Smith ervaarde een kloof tussen de christelijke principes en de onderwijspraktijk. Werkwijzen en materialen staan soms haaks op het christelijk geloof. Daar lijken weinig christelijke leraren bij stil te staan.

Bijvoorbeeld het materiaal dat gebruikt wordt om een vreemde taal te leren. De teksten en afbeeldingen in de methodes zijn gericht op de moderne, seculiere en consumerende burger. Het gaat over vakanties, duur en ver, restaurantbezoek, hotels. De gezinnen die getoond worden zijn welgesteld, compleet, wonen in een mooi huis, hebben honden en paarden. De tekeningen van mensen zijn stripachtig of het zijn mooie foto’s van mooie mensen. Als we een heel jaar met zo’n methode werken, welk wereldbeeld communiceren we dan met de leerlingen? Dit geldt ook voor de leesteksten en het vocabulaire wat daarmee wordt aangereikt. Het gaat om eten, hobby’s, kleren. Niet of nauwelijks over mensen die ziek zijn, kanker hebben, kinderen die hun moeder verliezen, armen en misdeelden, morele dilemma’s.

Niet alleen door de materialen, maar ook door de manier waarop je lesgeeft breng je een weefsel aan van waarden, normen en betekenissen. Ook zend je voortdurend boodschappen uit. Didactiek is nooit neutraal: The medium carries the message. Didactische keuzes beïnvloeden de vorming van de leerling. Communiceren is een way of life. Lesgeven is een sociale praktijk die impliciet het verhaal vertelt hoe de dingen zouden moeten zijn.

Naast de verkenning van deze kloof tussen wat je wilt bereiken en de praktijk van het lesgeven, schets Smith een andere weg. Hij geeft ons een kijkje in zijn eigen praktijk, zijn zoektocht om een praktijk te vormen waarin je keuzes maakt vanuit christelijke waarden.

Dat begint met op een andere manier naar de les te kijken. Welk doel streef je na? Welke waarden zijn er in het geding en hoe krijgen die gestalte in je lesontwerp? In de taallessen die hij geeft, zoekt hij naar materiaal waardoor mensen in beeld en aan het woord komen die overtuigingen hebben, lijden, verlangen, vieren. En hij is erop uit de leerlingen belangstelling te laten tonen voor de ander, te luisteren. En om van de ander te leren, niet alleen óver de ander. Daarvoor kiest hij ook voor materiaal met een groot werkelijkheidsgehalte.

Kijkend door een nieuwe bril besteedt hij vervolgens veel aandacht aan de betrokkenheid van de leerling. Hoe ontwerp je de les zo, dat er een diepe betrokkenheid kan ontstaan en leerlingen geraakt worden? Vervolgens maakt hij het lesontwerp.

Smith levert geen simpel recept. Je moet zelf aan het werk. Maar hij prikkelt je om dat te gaan doen. En hij heeft een weg ontworpen die je daarin houvast geeft. Het lijkt mij nog beter wanneer je dit samen gaat doen met enkele collega’s, om zo ook met en van elkaar te leren.

Geloven in lesgeven is niet een gemakkelijk boek, wél leerzaam. Ik leer er allereerst van dat ik in mijn eigen (vroegere) lespraktijk nooit heel diep heb nagedacht over de relatie tussen didactiek en het christelijk geloof. Daarnaast ben ik blij dat we in ons Onderzoekscentrum een lectoraat Schoolvakken en didactiek hebben ingericht. Een van de belangrijkste spitsen van dit lectoraat is het thema dat David Smith aansnijdt. Er zijn goede contacten met hem en hij is ook docent voor onze master Christian education. Dit boek kan ons ook helpen in de steeds weer opkomende discussie over het al dan niet werken aan eigen methoden voor onze reformatorische scholen.

‘Ik probeer de aandacht voortdurend te richten op één belangrijke vraag: bestaat er zoiets als lesgeven op een christelijke manier, zó dat het geloof

op de een of andere manier de processen, de stappen, de praktijk, de didactiek doortrekt, en niet alleen de ideeën die worden overgebracht of de geest waarin ze worden aangeboden? Ik ga beargumenteren dat dat bestaat.’ Uit: David Smith (2020). Geloven in lesgeven. Didactiek als christelijke praktijk. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen