Een identiteitscursus, is dat nou nodig?

Die besteding van het nascholingsbudget is opvallend, omdat iedereen het erover eens is dat de identiteit juist het bestaansrecht van de reformatorische scholen is. Gelukkig kent het reformatorisch middelbaar beroeps- en voortgezet onderwijs al zo’n 25 jaar de cursus Godsdienstige en Pedagogische Vorming (GPV) Weten & Belijden. Momenteel wordt deze cursus vernieuwd.

Alle startende docenten

De zijinstromers waren indertijd de reden om deze cursus op te zetten. Mensen die na een carrière elders voor het onderwijs kiezen, brengen veel vakkennis mee. Maar werken in een pedagogische setting vraagt meer dan alleen kennis van een bepaald vak. Die pedagogische setting houdt in dat elke leraar met de vorming van zijn leerlingen bezig is. Dat wilden de bestuurders graag invullen vanuit de reformatorische identiteit van de scholen en ze spraken af dat alle startende docenten de GPV-cursus zouden gaan volgen.

Er volgden jaren van ups en downs. Op de ene school verliep de deelname soepeler dan op de andere. Hoewel de modules inhoudelijk regelmatig vernieuwd werden, bleven de thema’s gelijk. Na een module over Bijbel en belijdenis volgde een module over de achterban van de reformatorische scholen. Vervolgens werd de blik gericht op de jongeren en op de he-dendaagse cultuur waarin die jongeren opgroeien. De vijfde module stelde het thema apologetiek aan de orde.

Druk genoeg

Na verloop van tijd kwam de vraag aan de orde in hoeverre zo’n cursus ook nodig is voor leraren die, vaak zelfs via een reformatorische lerarenopleiding, direct aan het begin van hun carrière voor het onderwijs kiezen. Die kennen het reformatorisch onderwijs vanaf de kleuterschool – moeten zij zich nog bezighouden met een identiteitscursus?

Deelnemer Peter-Jan den Toom, docent op locatie De Swaef van Driestar-Wartburg, zegt bijvoorbeeld: ‘Mijn eerste reactie was: “Ik heb het al druk genoeg.” Of: “Ik heb het niet nodig, omdat ik het wel weet.” De meesten van ons hebben namelijk een reformatorische achtergrond: christelijk opgevoed, elke zondag tweemaal naar de kerk, catechisatie gevolgd et cetera.’

Zijn collega Ton Verloop loopt vooral aan tegen de tijdsbelasting: ‘Ik vind het veel te veel tijd kosten buiten de schooldagen om. Het is een behoorlijke belasting om vijf modules te volgen naast lesgevende taken.’ En dan zijn er nog de deelnemers die het idee hebben dat ze deze cursus in hun eigen tijd moeten doen. Ze beseffen niet dat er in hun jaartaak professionaliseringsuren zijn opgenomen voor deze cursus en dat hun werkgever ze dus betaalt om deel te nemen. Ook al zien de bestuurders het nut van Weten & Belijden voor alle startende docenten, de deelnemers hebben vooraf soms hun aarzelingen.

Gelukkig draaien de meeste deelnemers bij. Verloop zegt uiteindelijk: ‘Ik denk dat de GPV-cursus echt iets moois is. Het is nuttig om met collega’s te spreken over hoe het christen-zijn bij alle aspecten van het werk en lesgeven betrokken is.’ En Den Toom klinkt zelfs verrast als hij zegt: ‘Om eerlijk te zijn ben ik elke keer actief bij de cursus betrokken. Het brengt me in gesprek met collega’s en doet me nadenken over mijn eigen handelen voor de klas. Het zijn van een docent op een reformatorische school gaat namelijk verder dan alleen Bijbellezen en bidden. De cursus creëert een stuk bewustzijn over wat we uitstralen richting de leerlingen en waar ze juist behoefte aan hebben. Het leert ons om het christen-zijn actief in lessen terug te laten komen. Elke keer betrap ik mijzelf erop dat ik een of meerdere doelen meeneem om in mijn lessen te gaan implementeren.’

Ook ervaren docenten

Op zo’n ervaring hopen de bestuurders, de organisatoren en de cursusleiders. Maar dan moet een cursus wel bij de tijd blijven. In de afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar de ervaringen van cursisten en cursusleiders en na een intensief overlegtraject heeft het Bestuurdersoverleg van het reformatorisch vo besloten om de GPV-cursus te vernieuwen. De doelstelling is als vanouds: leraren toerusten voor hun vormende taak in het reformatorisch onderwijs – maar dat is niet alleen belangrijk voor startende docenten.

Om de bezinning op de doorwerking van de identiteit ook bij ervaren leraren levend te houden, beleggen de scholen voortaan jaarlijks een studiebijeenkomst over een identiteitgerelateerd thema. Een werkgroep stelt daarvoor centraal een thema vast en levert materiaal aan.

De startende docenten nemen vanaf volgend cursusjaar allereerst deel aan een conferentie christelijk onderwijs. Op die dag komt o.a. de positie van het reformatorisch onderwijs aan de orde en de rol van de docent daarin. Vervolgens is er als vanouds een module over Bijbel en belijdenis. De nieuwe module 2 heeft een nieuw onderwerp: vak inhoud en identiteit. Het christelijk karakter van de school beperkt zich immers niet tot de dagopening, maar moet ook doorwerken in de lessen Engels of aardrijkskunde. De derde module gaat over de hedendaagse cultuur. Daarbij komt niet alleen de leerling in beeld, maar ook de leraar. Ook volwassenen ademen namelijk dagelijks de postchristelijke cultuur van Nederland in. Wat doet dat met je? Hoe doorzie je dat? Hoe help je je leerlingen om daarin een weg te vinden? Ook in de nieuwe opzet stelt de GPV-cursus belangrijke thema’s aan de orde.

Henk Vermeulen

Henk Vermeulen is regisseur identiteit en vorming bij Driestar educatief en algemeen coördinator van de GPV-cursus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen