De drie punten

De e redenen om een preek in drie punten te verdelen, zijn verschil- lend. Eén daarvan is de lengte van de preek. Hoewel die langzaam maar zeker steeds korter schijnt te moeten worden. Luisteraars kunnen zich nu een- maal steeds moeilijker concentreren. Bij een kortere preek schijnt het onderwijs- kundige middel van de drie punten niet meer nodig te zijn. Er zijn kerkelijke krin- gen waar het preken in punten helaas al is afgeschaft.

De drie punten zijn er om de overdracht van de stof te bevorderen, om de aandacht vast te houden, om in de preek overzicht te bieden. Voor het ambt der onderwijzing is dit door de eeuwen heen een beproefd middel gebleken. Maar, dan moeten de punten wel functioneren zoals ze bedoeld zijn. Ze moeten verduidelijken en verhel- deren. De voorganger die ‘slechte‘ punten gebruikt, kan beter zonder punten preken, want slechte punten vormen alleen maar ballast. Toch is dit nuttige middel het waard om in ere gehouden te worden.

Zeker in onze tijd, waarin we weer moeten léren lezen en leren luisteren naar het eenvoudige Woord. Dat geldt niet alleen de jonge generatie.

Geweldig hulpmiddel

De prediker is in zijn ambt van onderwij- zing diep overtuigd van de volgende zaken: dat de Heilige Geest de Godsopenbaring in de Heilige Schrift woordelijk heeft inge- geven (NGB, art. 3), dat de Heere uit zorg voor onze zaligheid deze woorden zorgvul- dig op schrift heeft laten stellen, dat ons de grootst mogelijke eerbied past voor de woorden Gods, zeker om die naar de zin en mening van de Geest over te dragen aan de gemeente.

Slechts de gebondenheid aan de Schrift geeft de prediker gezag. Hoe dichter we bij dit Geesteswoord blijven, hoe tijdlozer en gepaster zal de prediking zijn. Dan wordt er alles aan gedaan om de dierbare woorden Gods zorgvuldig aan het hart te leggen, in de overtuiging dat dit het enige middel is wat de Geest gebruikt tot redding van verlorenen. Het is het enige middel om het levendmakend in het hart te leggen. De prediker moet er alles aan doen om het Woord áán het hart te leggen. De woorden van onze onvergetelijke ds. J. van Haaren klinken op de preekstoel nog vaak na: ‘Als ze niet luisteren, is het jouw schuld’. De aandachtspunten van de preek zijn een geweldig hulpmiddel, zowel voor de prediker zelf als voor de luisterende ge- meente. Het zijn aandachtspunten om in de preek structuur aan te brengen, om de tekst doorzichtig over te dragen, om het gehoorde beter te kunnen onthouden, om het gesprek daarna in het gezin te bevor- deren.

Kort en sober

Bij de verdeling in drie punten gaat het om: een thema, een samenvatting van het geheel van de tekst, en de hoofdlijn die de hele preek omvat. Daarbij streven we vier zaken na. Ze zijn: kort, sober, duidelijk en komen op uit de tekst. Dat geldt ook de daarmee samenhangende punten, de ‘gedachten’ van de preek. Het ventileren van ‘invallende’ gedachten past niet bij de eerbied die een dienaar van het Woord aan het Woord schuldig is. Wat hij zegt, met het gezag van ‘alzo zegt de Heere’, heeft hij immers door nauwkeurig Schriftonderzoek verkregen. Dit blijkt ook in de onder- verdeling. Elke punt moet het thema van een bepaalde kant belichten. Van het begin tot het einde moet dit thema de prediker helder voor de geest staan.

De punten volgen in goede orde op elkaar. Het gaat er niet allermeest om of ze ‘mooi’ zijn, maar of ze verduidelijkend zijn en be- antwoorden aan het didactische doel. Niet alleen de inhoud, maar ook de vorm van de prediking vraagt gebed, tijd, rust en vooral om bekwaming door Gods Geest.

Twee tot vijf

De prediker die de tekst recht wil doen, zal waken voor willekeur en fantasie. Er moet gepreekt worden over de tekst zoals die er staat, niet zoals we die graag willen lezen.

De tekst bepaalt dus ook het áántal punten. Dat mag variëren van twee tot hoog- stens vijf. De gemeente staat onder de tucht van het Woord, maar de prediker met zijn preek ook. Hij dient zich merkbaar te laten gezeggen door ‘wat de Geest tot de gemeente zegt’. Zielsinnig weet de prediker zich verbonden aan ‘er staat geschreven’.

De samenvatting (het thema) en de verdeling (de punten) van de preek zijn dienstbaar aan het geïnspireerde Woord Gods. De geroepen dienaar des Woords weet bij bevinding: ‘En Ik leg Mijn woorden in uw mond’ (Jes. 51:16). Dan zal ook waar worden: ‘Want het Woord Gods is levend en krachtig’ (Hebr. 4:12 en 13).

Vandaar de oproep tot ons allen (in het bevestigingsformulier): ‘Neem dan het woord aan, hetwelk hij u volgens de Heilige Schrift zal verkondigen, niet als der men- sen woord maar - gelijk het waarlijk is - als Góds Woord’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen