Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Te koop: voormalig kerkgebouw

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Te koop: voormalig kerkgebouw

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een kwart van de Nederlandse kerkgebouwen heeft de afgelopen jaren een andere bestemming gekregen. En het einde van die ontwikkeling is nog niet in zicht. Dat geldt met name de Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland.

In vijftien jaar tijd is het kerkbezoek bij de rooms-katholieken gehalveerd. Maar er zijn altijd nog zo’n 1500 rooms-katholieke kerken. Elk weekend komen er in elk van die kerken gemiddeld honderd kerkgangers. Wel zijn er nog maar 500 priesters, waarvan de meesten op leeftijd.

Waar in protestantse kerken de preek centraal staat, is dat in de rooms-katholieke kerk de mis. Kun je daarom in een protestantse kerk bij gebrek aan een predikant een leesdienst houden, bij de roomsen is er altijd een priester nodig om de mis te bedienen. Alleen dan is er sprake van een volwaardige eredienst. Vandaar dat ook veel gepensioneerde priesters worden ingezet. Toch is, naast het teruggelopen kerkbezoek, het grote gebrek aan geestelijken in tal van gevallen een reden om het kerkgebouw maar te sluiten.

Elke week

De Protestantse Kerk in Nederland heeft meer kerken en kerkgangers dan de Rooms-Katholieke Kerk. Maar ook daar wordt gemiddeld elke week een kerkgebouw gesloten. Door het samengaan van gereformeerden en hervormden zijn er veel kerken over. Soms stond de gereformeerde kerk vlak bij de hervormde.

Door het teruglopende kerkbezoek zijn er teveel kerkgebouwen. De kosten zijn ook niet meer op te brengen. Vaak is het dan de gereformeerde kerk die aan de eredienst onttrokken wordt. Dit tot verdriet en ergernis van de oudere generatie gereformeerden die altijd zo trots waren op hun mooie kerk. Soms leidt dat in een gemeente zelfs tot hooglopende conflicten. Maar ja, de oude hervormde kerk heeft meestal een monumentale waarde. Die kun je niet slopen.

Onder ons is van een teruglopend kerkbezoek veelal geen sprake. Er worden zelfs voortdurend kerkgebouwen uitgebreid of nieuwe gebouwd omdat het oude gebouw te klein geworden is. Zeker in deze tijd van secularisatie is dat een reden tot ootmoedige dankbaarheid.

Pijnlijke zaak

Maar er zijn ook gemeenten die moesten worden opgeheven. Dat is altijd een pijnlijke zaak. Zijn de leden verhuisd naar elders vanwege familie, woning, werk of school, of was het zo dat de oudere generatie geleidelijk aan wegviel en de jongere generatie weinig of geen binding had aan de gereformeerde leer en haar heil elders zocht? Bij een ‘lichtere’ kerk of zelfs buiten de kerk?

Wat moet er met het oude kerkgebouw gebeuren? Veelal zijn dat geen gebouwen met een monumentale waarde, die beeldbepalend zijn voor de omgeving. Het voorgeslacht had meestal niet zoveel geld om een mooie kerk te bouwen.

Maar toch, in dat oude kerkgebouw is vele malen het Woord verkondigd en werden de sacramenten bediend. Mensen hebben er in het ambt gediend, hebben belijdenis gedaan, hun huwelijk is daar bevestigd. Geen wonder dat bij de afbraak van zo’n gebouw de gedachten zich vermenigvuldigen. Daar behoef je niet erg sentimenteel voor te zijn.

En als de oude kerk niet afgebroken wordt, wat doe je er dan mee? Het mooiste is als die overgedaan kan worden aan een verwant kerkverband. Maar dat zal maar zelden mogelijk zijn. Anders dan bij de roomsen is bij ons een kerkgebouw niet heilig, maar niet elk hergebruik is passend. Het kerkje van de voormalige gereformeerde gemeente van Akkrum is een woonhuis geworden. De vroegere kerk van Kapelle-Biezelinge werd een restaurant en zalencentrum. De kerk van Rotterdam-Zuid werd verkocht aan een pinkstergemeente. En zo zouden er nog meer voorbeelden te noemen zijn.

Cultureel Erfgoed

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bekommert zich over kerkgebouwen die leeg komen te staan. In de steden en ook op het platteland. Vooral in het noorden zijn veel oude kerkgebouwen zonder kerkgangers. Grote kerken soms in kleine dorpjes. Hoe houd je die in stand? Om de zoveel jaar is groot onderhoud nodig.

Gelukkig is er bij de lokale overheid en ook bij de onkerkelijke bewoners van de wijk of het dorp waar een overtollige kerk staat, vaak wel het besef aanwezig dat je die niet zomaar aan zijn lot kunt overlaten. Die kerk met z’n toren hoort er nu eenmaal bij. Er wordt dan een nieuwe bestemming gezocht. Vaak een sociaal-culturele functie als dorpshuis, bibliotheek, museum of expositieruimte. Een op de drie overtollige kerken krijgt na een meer of minder ingrijpende verbouwing een woonbestemming. Onmiskenbaar wijst dat alles op de voortgaande ontkerstening van ons land. Maar we moeten daarbij wel bedenken dat het voor veel kerkgebouwen lang geleden is dat daar de gereformeerde leer verkondigd werd. Zo dat ooit al het geval is geweest.


C.S.L. Janse, Apeldoorn

Dit artikel werd u aangeboden door: De Saambinder

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 december 2020

De Saambinder | 24 Pagina's

Te koop: voormalig kerkgebouw

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 december 2020

De Saambinder | 24 Pagina's