Twee dikke delen dogmatiek

Het is een indrukwekkend werk, zowel de dogmatiek zelf als de heruitgave. De grondigheid van Van Mastrichts werk is een heilzaam te- genwicht in een tijd waarin snelheid vaak leidt tot oppervlakkigheid.

Aan de Nederlandse universiteiten zijn in de zeventiende en achttiende eeuw talloze studenten op een gedegen manier opgeleid tot het predikantschap. Een van de hoogleraren die daaraan zijn krachten besteedde, was Petrus van Mastricht. Hij liet een zesdelig dogmatisch werk (4400 pagina’s) na dat alle onderdelen van de geloofsleer bestrijkt. Het boek verscheen eerst in de academische taal van die tijd, het Latijn. Naderhand werd het in het Nederlands vertaald, inmiddels verschijnt deze uitgave in nieuwe druk en spelling.

En dat, met dank aan sponsoren, tegen een zeer lage prijs.

Verlossing

De delen 3 en 4 van de serie gaan over de verlossing door Christus, de toepassing van de verlossing en de kerk. Deel 3 gaat uitvoerig in op de Persoon, de namen en de ambten van de Middelaar. Vervolgens worden de trappen van vernedering en verhoging behandeld. Het loopt uit op een uitvoerig hoofdstuk over de verzoening. Daarin wordt bijvoorbeeld de dwaling van de algemene verzoening weerlegd. He- dendaagse bezwaren tegen de verzoening door voldoening blijken eveneens oud te zijn en worden grondig weerlegd.

Deel 4 behandelt de orde van het heil: roe- ping, wedergeboorte, rechtvaardigmaking, aanneming tot kinderen, heiligmaking en heerlijkmaking. Tussen wedergeboorte en rechtvaardigmaking staan hoofdstukken over de bekering en de vereniging met Christus.

Het deel over de kerk gaat onder meer over de dienaren van de kerk. Van Mas- tricht behandelt de ‘gewone’ ambten uit het Oude en Nieuwe Testament (profeet, priester, koning, predikant, ouderling, di- aken), maar ook de bijzondere ambten uit beide testamenten (patriarchen, profeten, apostelen, evangelisten). De sacramenten verdeelt hij in sacramenten van de weder- geboorte (besnijdenis, doop) en van de voeding (pascha, avondmaal). Nuttig zijn ook de hoofdstukken over de tucht en de kerkregering.

Schriftstudie

Je zou het alle ambtsdragers willen aan- raden: in de zomermaanden elke week twee dagdelen vrijmaken om het werk van Van Mastricht te bestuderen. In feite is dat Schriftstudie. Immers, elk hoofdstuk begint met de uitleg van een centrale Bijbeltekst die de kern van het hoofdstuk samenvat. Dit is steeds het verklarende deel in een hoofdstuk. Dan volgt het leer- stellige deel. Op een heldere wijze geeft Van Mastricht inzicht hoe de Bijbel de stof voor de geloofsleer biedt. Want, dat is de kracht van een dogmatiek! Steeds opnieuw wordt de Bijbel nagesproken.

Vaak valt de hoogleraar terug op het Hebreeuws en het Grieks, de grondtalen van de Bijbel. Deze woorden staan in de oorspronkelijke talen afgedrukt, maar dan altijd met de vertaling erbij. Het is dus geen verhindering voor de lezer die de Bijbeltalen niet kent.

Weerlegging

Op het leerstellige deel volgt het weerleg- gende deel. Zoals de Dordtse Leerregels een ‘verwerping der dwalingen’ kennen, zo ook de geloofsleer van Van Mastricht. De weerlegging van dwalingen is misschien niet het meest geliefde deel van een dogmatiek, maar het is wel nodig! Het is ook bijbels. Immers, al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onder- wijzing die in de rechtvaardigheid is (2 Tim.

3:16). Liefde tot Gods Woord zorgt ervoor dat we het aantasten ervan niet kunnen verdragen. Hoogachting voor wat God openbaart, doet een vuur ontbranden als de waarheid van de Bijbel wordt ontkracht.

En dat gebeurt op zo vele wijzen! Toen en nu. Let er maar eens op hoe vaak in de brieven in het Nieuwe Testament dwalin- gen worden bestreden. Uit liefde tot God en Zijn Woord.

In het weerleggende deel noemt Van Mastricht de dwalingen van bijvoorbeeld roomsen, socinianen en remonstranten.

Maar ook Joden en zelfs moslims worden regelmatig aangehaald en weerlegd.

Daaruit blijkt dat de auteur zich behoorlijk heeft verdiept in Joodse bronnen.

Na de weerlegging van dwalingen volgt het praktische deel, ofwel de toepassing van de leerstukken. Zeer onderwijzend zijn deze uiteenzettingen! Steeds opnieuw is het Van Mastricht erom te doen om Gods genade aan te prijzen, troost te putten uit Gods Woord en op te roepen tot de praktijk der godzaligheid. Een paragraaf als ‘Christus’ Middelaarschap geeft een allerzoetste stof tot vertroosting’ trekt door de titel al aan om te lezen!

N.a.v. ”Theoretisch-praktische godgeleerdheid” (deel 3 en 4); P. van Mastricht; uitg. Gebr. Koster; 761 en 689 blz.; € 32,50 per deel.

ds. J.M.D. de Heer, Middelburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen