De Balie een kerk?

Die vraag stelde Yoeri Albrecht, de directeur van het Debatcentrum De Balie in Amsterdam (RD, 17 januari). Daarom wil hij van die instelling een levensbeschouwelijk genootschap, een kerk, maken. Dan zou het debatcentrum onder de huidige coronamaatrege- len weer open kunnen. Inmiddels is het Levensbeschouwelijke Genootschap de Gemeenschap der Rede geïntroduceerd. Op de vraag of De Balie als kerk verder kan, is mr. dr. T. van Kooten al ingegaan in het RD van 18 januari. Hij acht de kans heel klein dat De Balie kan voldoen aan de in de wet en de rechtspraak ontwikkelde criteria voor de oprichting van kerkgenoot- schappen. De uitzonderingsmogelijkheid voor kerken is niet bedoeld voor het voort- zetten van culturele activiteiten onder het mom van erediensten, zo stelt Van Kooten. Het is te hopen dat de overheid het voornemen van De Balie blokkeert. Zoals dat ook is gebeurd met de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster in 2018. De Raad van State oordeelde toen, dat het pastafarisme, zoals de ‘leer’ van de Spa- ghettimonsterkerk wordt genoemd, geen godsdienst is.

Cultuur als religie

De poging van De Balie om voortaan als kerk door het leven te gaan, zouden we kunnen afdoen als het zoveelste bewijs van de breed gedragen maatschappelijke opvatting, dat de kerk er eigenlijk niet meer toe doet. Behalve dan in het geval dat je van de positie van de kerk voor eigen behoef- ten gebruik kunt maken. Zoals er vanaf de eerste periode van de coronapandemie diverse zogenaamde kerkgenootschappen zijn opgericht, juist om gebruik te maken van de vrijheid die kerken hebben. Als je, zoals de directeur van De Balie doet, cultuur en religie op één lijn stelt, kan men zich inderdaad afvragen waarom je een boek van 2000 jaar oud, zoals men de Bijbel ziet, wel mag ‘bespreken’, maar een boek van een maand oud niet. Waarom mag de kerk wel samenkomen rondom de Bijbel, maar mogen mensen niet debat- teren over een recent uitgegeven boek? Terwijl toch cultuur voor heel veel mensen een zeer essentiële levensinvulling is. Net zoals religie dat kan zijn, zo stelt hij. Door cultuur en religie zo te benaderen wordt het eigenlijke probleem zichtbaar. Cultuur en religie kunnen echter niet worden beschouwd als een gelijkwaardige levensinvulling. Niet dat cultuur en religie niets met elkaar te maken hebben. Cultuur is het eigene van een groep mensen, die mede wordt bepaald door hun levens- beschouwelijke overtuiging. Religie is de godsdienst van mensen en de manier waarop ze die beleven.

Joods-christelijk

Er wordt wel gesproken over de joods-christelijke cultuur van ons land. Kort samengevat bedoelt men daarmee, dat onze cultuur eeuwenlang werd gedo- mineerd door christelijke waarden en normen die mede werden bepaald door het Oude Testament.

Al zijn in de bestaande wetgeving restan- ten aan te wijzen van deze cultuur, toch kunnen we helaas niet meer zeggen dat de christelijke waarden en normen nog alge- mene gelding hebben. Dat blijkt telkens weer in het maatschappelijk debat. Vooral als het gaat om ethische kwesties. Niet alleen in het maatschappelijk debat blijkt dat, maar ik denk dat de directeur van De Balie de opvatting van vele Neder- landers vertolkt, als hij cultuur een zeer essentiële levensinvulling noemt, net zoals religie dat kan zijn.

Als mensen een bepaalde religie willen aanhangen, dan is dat voor velen nog wel acceptabel. Dat is dan hun invulling van het leven. Maar deze uitzondering voor de kerken is in deze tijd niet meer te begrijpen en daarom ook niet meer te accepte- ren, zo is hun eigentijds gevoelen.

Bijbel

De Bijbel is voor velen een boek van 2000 jaar oud en niet meer dan dat. In cultureel opzicht nog wel interessant. Dat dit heel oude boek het eeuwige Woord van God bevat voor mens en samenleving, is een gepasseerd station. Daar kun je toch niet meer in geloven? Dat ze dat op de Veluwe nog doen en dat dit nog mag, is hooguit een cultureel overblijfsel van dat joods-christelijke karakter van onze samenleving.

Het is aangrijpend om te moeten horen dat de Bijbel wordt beschouwd slechts als een boek van 2000 jaar oud. Daarmee wordt miskend wat de apostel Petrus schrijft: Wij hebben het profetische Woord dat zeer vast is (2 Petr. 1:19). Gelukkig wel! De Balie is een debatcentrum. Laat het daarbij blijven. Het is geen religieuze gemeenschap. Voor de kerk blijft de opdracht om de vrijheid die er nog steeds voor de kerk is, niet onnodig onder druk te zetten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen