Bijbellezen met de duimen in zijn vest

Johannes was een kleine boer met een kleine boomgaard. Zijn boerderijtje lag aan de Nieuwe Kraaijertsedijk, net even buiten Lewedorp. Naast het boerenwerk verkocht hij hout voor een houtverwerkend bedrijf en voor dat bedrijf was hij ook nogal eens op zakenreis. Maar het liefste werk was voor hem toch te vinden in de kerk. Tijdens de leesdiensten stond hij niet op de kansel, maar achter een lezenaar. In de winter werd hem vaak gevraagd een bepaald Bijbelgedeelte uit te leggen. En dat deed hij dan: met zijn duimen in zijn vest vóór de vergaderde toehoorders. In oorlogstijd, toen het eiland voor alle verkeer afgesloten was, heeft De Kok in Middelburg ook nog wat stelletjes getrouwd. Een neef, Jan de Kok, schreef over hem in een brief: ‘Hij was een uitzonderlijk man in mijn ogen. Hij kwam vaak bij ons op bezoek. Hij bezat wijsheid, zowel voor het dagelijkse leven als in de Schriften’.

Een afdeling

In de periode 1903 tot 1920 is De Kok ouderling geweest in Bors- sele. Hij was toen echter woonachtig in Nieuwdorp. Hij was niet de enige. Nog meer mensen woonden in Nieuwdorp of omgeving die lid waren van de Gereformeerde Gemeente in Borssele. Daar er in die tijd veel armoede was, kon maar een enkeling met paard en wagen naar de kerk. De meesten moesten met de benenwagen. Dat viel niet altijd mee. Zeker niet in de winter, wanneer de wegen vaak slecht en modderig waren. Jane Witte-Welleman schreef eens: ‘Wij liepen vijf kwartier naar Borssele om ds. Fraanje te beluisteren’. Bejaarde en zwakke mensen, maar ook kleine kinderen moesten verstek laten gaan. Begrijpelijk dat velen in Nieuwdorp uitzagen naar een mogelijkheid van samenkomen in het eigen dorp. In 1907 werd er gestart met een afdeling van de gemeente van Nieuwdorp. Op dins- dag 12 maart vroegen de Nieuwdorpse leden van de gemeente te Borssele aan de kerkenraad een afdeling in hun dorp te stichten. En al op 13 maart schreef scriba J. de Kok kort en bondig over het bezoek uit Nieuwdorp: ‘Door de vergadering werd besloten dit verzoek in te willigen’. De eerste vergaderplaats in Nieuwdorp bestond uit twee tot kerk verbouwde woningen. De ouderlingen van Borssele gingen in de leesdiensten voor en als er ’s zondags in Borssele een predikant voorging, werden er in Nieuwdorp geen dien- sten gehouden.

Nieuwdorp zelfstandig

Naarmate de tijd vorderde en het aantal kerkgangers toenam, groeide in Nieuwdorp ook de wens om de afde- ling om te zetten in een zelfstandige gemeente. Dat gebeurde uiteindelijk in 1920. Eerst werd door de gemeente Bors- sele aan de classis Goes advies gevraagd. Na brede bespreking verklaarde de classis zich niet tegen ‘het volvoeren van dien wens der Nieuwdorpers’. Vervolgens keurde ook de kerkenraad van Borssele het plan goed: ‘Het blijkt dat de kerke- raad algemeen van oordeel is, dat ze te Nieuwdorp rijp zijn voor kerkinstituering’. En zo werd Johannes de Kok ouderling van de nieuwe gemeente te Nieuwdorp. In Borssele zag men hem node vertrekken. Hij had immers voor de gemeente van Borssele veel betekenis gehad: in al zijn eenvoud kon hij verstandige, zakelijke opmerkingen maken. Ze waren vaak opvallend kort, maar ze hadden waarde voor het nemen van besluiten tot welzijn van de kerk.

Met de lamp op de rug

Johannes, dus met veel gaven bedeeld, sprak maar zelden over zijn eigen geeste- lijke leven. Hij klaagde weleens te vrezen dat hij met de lamp op de rug liep: hij kon anderen goed onderwijzen, maar voor hemzelf lag het vaak bedekt. Iemand met meer oefeningen in de genade zei eens tegen hem: ‘Ja, kijk eens Jewannes, de Heere heeft je zoveel gaven en wijsheid geschonken om de kerk te dienen en Zijn volk te onderwijzen, als Hij je nu ook nog veel geloofsoefeningen schonk, werd je misschien wel te groot met jezelf en een akelig mannetje voor een ander’.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen