Het Schriftuurlijke van de Drie-eenheid

In de Heidelbergse Catechismus gaat Zondag 8 over de Drie-eenheid. De Zondagen 9 en 10 gaan over ‘God de Vader en onze schepping’. Pas ná Zondag 7, over het wezen van de geloofskennis van de Middelaar, valt er dus licht over de Drie-eenheid. Vanuit Immanuël bloeit de kennis van de Drie-eenheid op, tot onze troost. Vandaar dat, volgens Zondag 46, ‘God onze Vader door Christus geworden is’.

Het gebruik van de Vadernaam in het gebed is iets teers, is niet iets voor harde woorden en stevige discussies. Wanneer we beseffen dat onze Schepper onze Rechter geworden is, zullen we dus niet te pas en te onpas spreken over ‘onze hemelse Vader’.

Trinitarisch

Wanneer we kennisnemen van de gebeden van onze vaderen, blijkt dat ze ‘trinitarisch’ baden. We kunnen dat bijvoorbeeld lezen in de gebeden van de liturgische formulieren en in de christelijke gebeden, achter in ons Psalmboek. Onze vaderen bidden dus tot de Vader, in de Naam van de Zoon en door/om de kracht van de Heilige Geest. Dat doen ze zuiver en consciëntieus. Ze gebruiken niet slechts hun Namen, maar dit trinitarisch bidden was hun léven. Anders gezegd: hun bevindelijke leven werd door de triniteit gestempeld. Hun geestelijk leven was geworteld in het werk van de drie-enige God. Dit geeft vastigheid en troost, zo wordt het ook in onze belijdenissen beleden en beleefd. Want onze belijdenis moet in ons hart zitten!

De twaalf artikelen

We lezen eerst de Twaalf Artikelen des Geloofs (de Apostolische Geloofsbelijdenis). Artikel 1 gaat over God de Vader en onze schepping. Artikel 2 tot en met 7 over God de Zoon en onze verlossing. Artikel 8 tot en met 12 overGod de Heilige Geest en onze heiligmaking. Hier wordt de heiligmaking in brede zin genomen, dus het gehele werk van de Heilige Geest, van levendmaking tot heerlijkmaking. Dat behoort tot het primaire werk van de Geest. Het gaat dan dus om de heilige, algemene christelijke Kerk, de gemeenschap der heiligen, de vergeving der zonden en zelfs de wederopstanding des vleses, met het eeuwige leven. Van de diepte der verlorenheid tot de eeuwige zaligheid.

Nicéa

De Geloofsbelijdenis van Nicéa is het tweede van de oude belijdenisgeschriften. Hier doen zich drie opmerkelijke verschillen voor met de Twaalf Artikelen: Artikel 2 gaat over de Godheid van de Middelaar. Artikel 3 gaat over Zijn mensheid. Artikel 8 over de Heilige Geest. Deze drie artikelen zijn aanmerkelijk uitvoeriger dan de vergelijkbare artikelen uit de Apostolische Geloofsbelijdenis. Dat is te zien als een bewijs dat het leerstuk van de Drie-eenheid aangevochten werd, en dus minder beleefd dreigde te worden.

Athanasius

Bij het derde oude belijdenisgeschrift, de Geloofsbelijdenis van Athanasius, is dat nog veel sterker het geval. Van de in totaal 44 artikelen zijn er 28 gewijd aan de Drie-eenheid. Het begint in artikel 1/2 en het eindigt in artikel 28 met deze ernstige vermaning: ‘Daarom, zo iemand zalig wil worden, die moet aldus van de Drievuldigheid geloven’. Wie dit niet vast gelooft, zegt artikel 44, die zal ‘niet kunnen zalig worden’.

Daartussen staat in artikel 3 en 27 dat we de eenheid van God in de Drieheid en de Drieheid in de eenheid moeten eren. Dat wil zeggen: als we één God belijden, mogen we dat niet losmaken van de Drieheid, Vader, Zoon en Geest. Als we deze drie onderscheiden, mogen we de eenheid van het aanbiddelijke Goddelijke Wezen niet uit het oog verliezen. Dat blijft van belang, ook in de onderscheiden bevindelijke verwoording: We zijn geroepen de eenheid in de Drieheid te (respect)eren en de Drieheid in de eenheid te (respect) eren. Onderscheiden mag niet leiden tot scheiden.

Nederlandse Geloofsbelijdenis

We komen bij de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Artikel 1 gaat over het Wezen Gods. Artikel 2 over de kennis van God. Daarna belijden we in de artikelen 3 tot en met 7 het gezag van de Heilige Schrift. Zelden gebeurt dit in een belijdenisgeschrift zo uitvoerig als hier. Nadat we het Schriftgezag hebben beleden, horen we de Kerk in artikel 8 en 9 de Drie-eenheid belijden. Deze twee artikelen willen we wat uitvoeriger gaan overdenken. We belijden de Drie-eenheid van harte omdat de Heilige Schrift het zo zegt, en omdat de Kerk het zo leert. Maar ook omdat we de onderscheiden werkingen van de drie Personen in ons hart gevoelen. In de bevindelijke geloofskennis worden die zo ervaren. Zo wordt de almachtige Vaderlijke trekking, de rijkdom van de verdiensten van de Zoon en de onmisbare toepassing van de Heilige Geest ervaren.

Iedere eredienst openen we met de zegen: ‘Genade zij u en vrede van God de Vader, en van Jezus Christus de Heere, door de Heilige Geest’. Zou dan de prediking niet trinitarisch (moeten) zijn? Zou dan de zielservaring ook niet dienovereenkomstig zijn? Verstaat u ook wat u hoort?

wordt vervolgd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen