Ondertrouw

Plechtige belofte

Het woord ‘ondertrouw’ vinden we op meerdere plaatsen in de Heilige Schrift. Maar de vraagsteller wees bijzonder op Mattheüs 1 waar we in vers 18b lezen: ‘Want als Maria, Zijn moeder, met Jozef ondertrouwd was, eer zij samengekomen waren, werd zij zwanger bevonden uit den Heiligen Geest’.

Ondertrouwen had oudtijds de betekenis van een plechtige trouwbelofte aan elkaar als man en vrouw. Eigenlijk is het vergelijkbaar met het goede gebruik vandaag van een verloving. De diepe intentie wordt uitgesproken om een huwelijksverbintenis aan te gaan (veelal vergezeld met een verlovingsring). Het ‘in-ondertrouw-gaan’, als aanduiding van de afspraak bij de burgerlijke overheid voor de huwelijksplechtigheid, kende men vroeger niet en viel dus eigenlijk samen met de trouwbelofte. Tussen Jozef en Maria was blijkbaar zo’n plechtige belofte gemaakt. Vandaar dat de evangelist Mattheüs spreekt in Mattheüs 1 over ‘Jozef, haar man’ (vs. 19) en de engel des Heeren over ‘Maria, uw vrouw’ (vs. 20). Na de ondertrouw mocht de aanstaande bruidegom al spreken over ‘zijn vrouw’ en de aanstaande bruid al over ‘haar man’. Deze ondertrouw duurde vanaf het ogenblik van de plechtige belofte aan elkaar totdat de bruiloft aanbrak en de bruid haar intrek nam in het huis van haar man. Men meent dat een periode van een jaar gebruikelijk was maar er zijn ook verklaarders die erop wijzen dat de periode om allerlei redenen langer duurde. Zo’n ondertrouw had ook al ‘juridische’ gevolgen. Op de dag dat David zich met Michal verloofde, sprak Saul: ‘Met de andere (dochter, BL) zult gij heden mijn schoonzoon worden’ (1 Sam. 18:21b). Hoewel een meisje dan nog in het ouderlijk huis bleef en het hebben van gemeenschap volstrekt verboden was, gaf de verloving onder Israël reeds rechten en plichten van het huwelijk. Een pasgetrouwde man was het eerste huwelijksjaar vrijgesteld van het leger.

Maar ook een man ‘in ondertrouw’ genoot dat voorrecht: ‘En wie is de man die een vrouw ondertrouwd heeft en heeft haar niet tot zich genomen? Die ga heen en kere weder naar zijn huis, opdat hij niet misschien in den strijd sterve en een andere man haar neme’ (Deut. 20:7).

Overigens lezen we nergens dat een ‘ondertrouw’ niet verbroken mocht worden. Al is het - net als vandaag bij een verbroken verloving - aangrij- pend, de onverbrekelijkheid ligt pas binnen de heilige huwelijke staat en het ‘tot één vlees zijn’.

Heerlijke voltrekking

De engel des Heeren sprak tot Jozef in de droom over ‘het tot zich nemen van Maria’ en allermeest over de komende Christus: ‘En zij zal een Zoon baren, en gij zult Zijn Naam heten JEZUS; want Hij zal Zijn volk zalig maken van hun zonden’ (Matth. 1:21). Na deze en andere heerlijke woorden aarzelt de trouwe, stille Jozef niet en lezen we: ‘en heeft zijn vrouw tot zich genomen’ (Matth. 1:24b). En in afwijking van de Bijbelse inzetting lezen we dat Jozef zijn vrouw ‘niet bekende totdat zij deze haar eerstgeboren Zoon gebaard had’ (vs. 25m).

Ds. H.F. Kohlbrugge (1803-1875) vergelijkt meermalen het leven van Gods kind op aarde met een ‘ondertrouw’. Zo lezen we: ‘Maar de huwelijksverbintenis zelve is er nog niet. Daartoe moet de duivel eerst nog meer uitrazen, er moet nog veel in de wereld gebeuren, zodat zij te schande wordt, de zonde moet aan de bruid nog meer uitwoeden, dan komt pas het huwelijk. Op deze wereld kan het nog niet gebeuren; eerst als het sterfelijke, als het verderfelijke afgelegd is, dan komt de voltrekking van het huwelijk. Nu is eerst de ondertrouw’.

Lezer(es), kent u die ‘geestelijke ondertrouw’ en verwacht u de komende Bruidegom?

Heb jij/hebt u ook een vraag?

Mogelijke vragen over onderwerpen binnen de doelstelling van De Saambinder kun jij/kunt u mailen naar ds. B. Labee of hem per post toezenden (zie colofon). Er volgt -zo mogelijk- altijd een reactie. Echter alleen als de redactie het waardevol acht voor de lezers, volgt een antwoord op jouw/uw vraag in een nummer van De Saambinder. Graag wel wat geduld. Er liggen nog tientallen vragen op een reactie te wachten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen