Kerkelijk jaar

Sinds de Reformatie zijn er wel vragen gesteld bij deze gedenkdagen, in reactie op de vele gedenkdagen van Rome. Calvijn aarzelde erover omdat ze in de Bijbel niet voorkomen. In Schotland werden ze zelfs afgeschaft onder de bezielende leiding van John Knox. Ook Jacobus Koelman hield zich verre van de christelijke feestdagen. Vandaag worden er opnieuw vragen gesteld bij de christelijke gedenkdagen omdat ze voor de meerderheid van ons volk weinig betekenis meer hebben. Welke waarde hebben deze gedenkdagen nog voor ons?

Zondag

Over het houden van de zondag zijn we het allen eens. Het is een Bijbels gebod. Meerdere teksten in het Nieuwe Testament schrijven dat de christenen op de eerste dag van de week samenkwamen. In Troas kwamen de christenen op zondagavond bijeen (Hand. 20:7). Op zondag collecteerden de Korintiërs voor de armen in Jeruzalem (1 Kor. 16:2). Johannes was in de geest op de dag des Heeren (Openb. 1:10). Zondag wordt door Johannes ‘de dag des Heeren’ genoemd, zoals in het Oude Testament de sabbat: ‘Dit is de dag, dien de HEERE gemaakt heeft’ (Ps. 118:24). Voor de jonge christengemeente was de opstandingsdag van Christus, de nieuwe sabbat, die de HEERE gemaakt heeft.

Kerst

Maar hoe zit het met de andere christelijke gedenkdagen die niet direct op de Schrift zijn gebaseerd? Waarschijnlijk onder paus Julius werd in de 4e eeuw de eerste kerstdag op 25 december vastgesteld. Waarom voor 25 december werd gekozen, is niet geheel duidelijk. Nogal wat kerkhistorici menen dat de keuze voor 25 december te maken had met het verzet tegen de verering van de ‘onoverwinnelijke zon’. De christenen begeerden op deze dag de geboorte van de ‘Zon der gerechtigheid’ te gedenken (Mal. 4:2).

Pasen

In de eerste brief aan de Korinthiërs legt de apostel Paulus een directe verbinding tussen het Joodse Pascha en Pasen: ‘Want ook ons Pascha is voor ons geslacht, namelijk Christus, zo dan laat ons feest houden...’ (1 Kor. 5:7 en 8). Dit ‘feest houden’ wordt door de apostel vooral figuurlijk bedoeld. De kanttekenaren schrijven dat de christenen de ‘betekende zaak hun leven lang’ hebben te bedenken. Toch werd het reeds in de 2e eeuw onder de christenen een gewoonte om de gedachtenis van Pasen ook jaarlijks te vieren.

Aanvankelijk waren er verschillende data in omloop. Op het concilie van Nicéa (325) werd de officiële Paasdatum vastgesteld op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente. Sindsdien werd ook Goede Vrijdag, Hemelvaart en Pinksteren in de kerkelijke liturgieën opgenomen.

Waardering

Deze gedenkdagen hebben tot vandaag toe hun betekenis gehouden. Gedurende het hele kerkelijke jaar worden we herinnerd aan de komst van Christus in het vlees, de trappen van Zijn vernedering en verhoging. Ondanks de bezwaren die er met name leefden in de Schotse kerk heeft de synode van Dordrecht (1618-1619) besloten om de feestdagen in ere te houden. Toen Jacobus Koelman toch een andere koers wilde inslaan, schreef Franciscus Ridderus tegen hem: ‘Wat is er op tegen eens per jaar de heilsfeiten die de verlossing hebben bewerkt te gedenken? Dit gedenken kan God niet mishagen’.

De christelijke feestdagen hebben ook vandaag nog niets aan betekenis verloren. De moderne mens twijfelt aan alles, ook aan de betrouwbaarheid van de heilsfeiten. De gedenkdagen onderstrepen echter de zekerheid van de komst van de Zone Gods naar de aarde als de Borg en Zaligmaker van Zijn gemeente. ‘En het geschiedde in diezelfde dagen…’ (Luk. 2:1). Het zou een groot verlies zijn als bijvoorbeeld de Hemelvaartsdag zou worden ingewisseld voor het islamitische Suikerfeest.

Uiterlijke ceremonie

Hoewel de waarde van de christelijke feestdagen groot is, hebben onze vaderen ook altijd gewaarschuwd voor uiterlijke ceremonie. Het gaat immers om de persoonlijke geloofskennis ervan. Calvijn schrijft: ‘Gaat het ons om verlossing, zij is te vinden in Zijn lijden. Om vrijspraak, ze ligt in Zijn veroordeling. Om de bevrijding van de vloek? Ze is te vinden in Zijn kruis. Om reiniging? Die is er in Zijn bloed. Om verzoening met God? Die vinden we in Zijn nederdaling ter hel. Om de doding van ons vlees? Die is er in Zijn graf. Om vernieuwing van het leven? Die vinden we in Zijn opstanding.’ (Institutie II.16.19).

De Heidelbergse Catechismus sluit hier direct op aan met vragen als: ‘Wat nuttigheid verkrijgt gij?’ ‘Wat troost u?’ De antwoorden beginnen steevast met de belijdenis van wie ik ben voor Gods aangezicht: In zonde ontvangen en geboren, liggend onder het strenge oordeel Gods (Heidelbergse Catechismus, Zondag 14 en 15). Anderzijds hoe Christus een volkomen gerechtigheid heeft aangebracht, dewelke door het oprechte geloof wordt gekend. ‘Opdat ik Hem kenne, en de kracht Zijner opstanding en de gemeenschap Zijns lijdens, Zijn dood gelijkvormig wordende’ (Filipp. 3:10).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen