Franciscus en de vrijwillige armoede

4 oktober is de sterfdag van Franciscus van Assisi, bekend als de stichter van de Orde van de Franciscanen of Minderbroeders. Het is de eerste bedelorde, die vanaf de oprichting vrijwillige armoede propageert. Franciscus werd geboren in 1181 in Assisi, een stadje in midden-Italië. Zijn vader was op dat moment voor zaken in Frankrijk. Bij zijn terugkeer gaf hij zijn zoon de naam ‘Francesco’, ‘de kleine Fransman’.

In zijn jeugd zocht Franciscus de roem van het ridderschap. Een veldtocht die hij meemaakte, bracht hem echter geen roem of eer, maar gevangenschap. Het bracht hem zelfs aan de rand van het graf. Franciscus besloot tot een leven in volkomen armoede. Hij noemde armoede ‘zijn bruid’, want hij wilde ook in volkomen kuisheid leven. Zijn vader onterfde hem, maar hij meende een erfdeel te vinden in een kapelletje in Assisi waar hij bij een misbediening hoorde lezen: ‘En heengaande predikt, zeggende: Het Koninkrijk der hemelen is nabijgekomen. Geneest de kranken, reinigt de melaatsen, wekt de doden op, werpt de duivelen uit. Gij hebt het om niet ontvangen, geeft het om niet. Verkrijgt u noch goud noch zilver noch kopergeld in uw gordels, noch male tot den weg, noch twee rokken, noch schoenen, noch staf; want de arbeider is zijn voedsel waardig’ (Matth. 10:7-10).

Ware armoede

Franciscus volgde dit letterlijk op. Hij verkocht wat hij had en gaf zijn geld aan de armen. Hij wilde het Evangelie gaan verkondigen en leven zonder vaste woonplaats of enig bezit. Hij zei wel dat het bij de ware armoede niet alleen gaat om het radicaal opgeven van alle materiële bezittingen, maar ook om het opgeven van alle geestelijke bagage, om zich dan in de armen van de Gekruisigde over te geven. Daarbij sprak hij ook over de liefde die God wil dienen om Hemzelf, niet om enige bijbedoeling. Kuisheid achtte hij na zijn losbandige jeugd nodig voor een goede relatie tot God, tot de naaste en tot zichzelf. Franciscus ging naar paus Innocentius om toestemming te vragen voor het stichten van een nieuwe orde. De paus zou hem vanwege zijn armelijk voorkomen toegevoegd hebben: ‘Ga heen tot de zwijnen en wentel u in het slijk; geef hen uw regels, dan moogt ge voor hen preken’. Deze paus Innocentius noemde zich de ‘stedehouder van Christus op aarde’. Het pausdom was in die tijd op het toppunt van zijn macht. Rijkdom, weelde, pracht en praal waren kenmerkend voor het pauselijk hof. De heerszucht leidde tot een wereldgelijkvormigheid die in grote tegenstelling stond tot Franciscus’ armoede-ideaal. Franciscus, die in zijn ootmoed niet anders wilde dan gehoorzamen, keerde terug en sprak: ‘O heer, ik heb gedaan wat gij bevolen hebt, vervul nu mijn bede’. Zo kreeg hij vrijheid tot het stichten van de Orde van de Franciscanen.

Door verschillende interpretaties van zijn armoede-ideaal zijn er later drie verschillende orden ontstaan: de Conventuelen, de Franciscanen en de Kapucijnen. Daarnaast is er de vrouwelijke orde van de Clarissen.

Dierendag

Franciscus stierf in de avond van 3 oktober 1226. Rome maakte 4 oktober tot zijn dag. In 1929 heeft men die heiligendag gemaakt tot dierendag, omdat van Franciscus verhaald werd dat hij tot de dieren preekte. Wat kunnen wij van hem leren? Wie in zijn geschriften leest, schrikt van zijn gedachten ten aanzien van de mis, de afgoderij met de ouwel, de gebeden voor de doden, zijn verering van de paus en andere roomse dwalingen. Trouwens, ook het radicale armoede-ideaal is niet Bijbels te noemen.

We moeten ons verre houden van heiligenverering, maar moeten wel leren dat materiële rijkdom een belemmering kan zijn. We moeten zonder enige geestelijke bagage bij Christus gebracht worden, om van Hem te horen: ‘Zalig zijn de armen van geest; want hunner is het Koninkrijk der hemelen’ (Matth. 5:3).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen