Zwaarbevochten vrijheid

Het leven van Nelson Mandela stond in het teken van de apartheidsstrijd en gevangenschap. Pas toen hij 71 was, zwaaiden de celdeuren op Robbeneiland daadwerkelijk voor hem open en straalde het licht van de vrijheid hem in de ogen.

Zijn wereldberoemde autobiografie heet dan ook De lange weg naar vrijheid. Die titel is eveneens van toepassing op Israël.

In Exodus 17 is het volk weliswaar bevrijd uit Egypte, maar de woestijntocht is een long walk, een lange tocht. De Israëlieten wordt geconfronteerd met zichzelf. Egypte zit dieper in hen dan gedacht en ze willen terug. Ze worden ook geconfronteerd met de elementen van de natuur: woestijntijden maken je innerlijk ontevreden en hongerig en dorstig.

En nu is daar plotseling die lafhartige aanval in de rug: ‘Toen kwam Amalek en bond de strijd aan met Israël in Rafidim.’ (Ex.17:8) Hoe houd je het vol als vrijheid zo’n lange en zwaarbevochten weg wordt?

Strijden

In dit bijbelgedeelte valt een gelaagdheid te ontdekken. De eerste laag is dat het belangrijk is om te strijden. Mozes roept Jozua, die op zijn beurt een leger samenstelt. De volgende morgen werpt het vroegere slavenvolk zich in de strijd. Waarom doet Israël dit? Waarom bewandelen ze niet de bewonderenswaardige weg van de verzoening, zoals Mandela deed?

Het antwoord is dat er met de vijand van de Amalekieten iets bijzonders aan de hand is. Ze zijn de ultieme bron van kwaad volgens de Schrift. Amalek is een kleinkind van Ezau (Gen.36:12). Saul krijgt de opdracht om dit volk verpletterend te verslaan (1 Sam. 15:3). Haman, die in het boekje Esther de Joden wil uitroeien, is een Agagiet, een verre nazaat van Amalek. De Amalekieten zijn de ‘fascisten’ van het oude oosten. We moeten niet vergeestelijken, maar wel is de ‘vijandschap van de Amalekieten een geestelijke’ (dr. H. de Jong). God wil dat Israël zich niet verzoent, maar de strijd aangaat met deze ultieme bron van kwaad.

Hoe beladen de term ook klinkt in onze tijd, toch voert elke christen als het goed is een ‘heilige strijd’ (Beatrice de Graaf). Ik mag het niet op een akkoordje gooien met het kwaad en onrecht in mijn leven. Of het zich nu roert in het innerlijk van mijn ziel of op mijn werk of op internet of in de breedte van de samenleving, het gaat erom dat ik me ertegen verzet. Dat vraagt karaktergroei in moed, wilskracht en vastberadenheid. ‘We hebben onze strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen overheden, machten, de duisternis van dit tijdperk en geestelijke machten van kwaad in de hemelse gewesten’ (Ef.6). God vecht ertegen. Wat doen wij?

Voorbede

In dit bijbelgedeelte is nog een tweede laag aanwezig. Dat is dat de eigenlijke beslissingen niet beneden in het dal vallen. Dat gebeurt boven op de heuveltop, waar Mozes bidt. Helpt dat in crisistijd? Of maakt bidden je enkel mindful, zoals sommigen vandaag stellen?

Dat laatste is bij Mozes zeker niet het geval: bidden maakt hem niet rustig, maar moe. Uitgeput zakken de handen van de grijsaard naar beneden. Waarom het vermoeiende gebedswapen toch allesbeslissend is? Alleen al het gebaar – de opgeheven handen – verplaatsen onze gedachten van beneden naar boven, van aards gedoe naar de hemel, van onrust en strijd naar de levende God.

Mozes draagt daarbij een staf, die zelfs Gods staf wordt genoemd (Ex.17:9). Het is de staf die veranderde in een slang, die het Nijlwater rood deed kleuren en die de Schelfzee spleet. Het symboliseert Gods wonderlijke kracht. En de assistentie van Aäron en Hur tot aan zonsondergang onderstreept hoezeer gezamenlijk en volhardend bidden zegen verspreidt. De overwinning wordt biddend op de heuveltop behaald.

Gedragen

Achter de vermoeide en biddende Mozes verrijst de gestalte van Christus. Uitgeput hangt Hij aan het kruis, op de heuveltop met Zijn armen uitgestrekt richting de hemel. Vanaf het hout klinken gebeden van vergeving en genade. Als de zon wegzakt achter de horizon, wordt de overwinning behaald: ‘Het is volbracht.’

Meer nog dan een opdracht om zelf te bidden hoor ik in Exodus 17 de uitnodiging om te schuilen in de voorbede van de gekruisigde en opgestane Christus. Als ons leven om welke reden dan ook een long walk is, laten we dan op Hem bouwen. We mogen ons gedragen weten door Zijn gebeden (Joh.17:15): ‘Ik bid niet dat U hen uit de wereld wegneemt, maar dat U hen bewaart voor de boze.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen