Flora en fauna lijden

In Grote verwachtingen, zijn boek over Europa tussen 1999 en 2019, vertelt Geert Mak het verhaal van de Bulgaarse zigeuners die met dansende beren in dorpen en vakantieoorden een beetje geld verdienden. Een jaar na de toetreding van Bulgarije tot de Europese Unie was die traditie voorbij, was het dansen ten einde. Maar, in een gecreëerd berenpark ging het niet meer goed, want zoeken naar voedsel waren de dieren verleerd en het ritme van de winterslaap werd niet meer verinnerlijkt. In de natuur zouden ze zich niet meer kunnen handhaven. Anders is dit dan de Heere gewild heeft, toen Hij (Gen.1:30) aan al de dieren van de aarde het groene gewas tot voedsel gaf.

Wolven in Nederland

Slecht rentmeesterschap – om wilde dieren te kooien en voor wat geld te laten dansen. En tegelijk, als loslopende beren een paar landen oostelijker in de natuur rondlopen, is dat evenmin een prettig idee als dat er in toenemende mate wolven zich in Drenthe vestigen, in het heidegebied onder Eindhoven, op de Noord-Veluwe. De meeste van hen komen uit wolvengroepen uit Duitsland of Zuid- Europa.

Wolven, we kennen hen uit de dierentuin, vast ook uit sprookjes... Ga je dit dier nu tijdens een zaterdagwandeling in de herfst tegenkomen? Ja, er zijn mensen die de loslopende wolf in ons land ervaren als de volmaakte bekroning op de natuur. Toch zijn boeren terecht bevreesd voor schade aan hun beesten of gewassen. Op vele plaatsen in de natuur leven wolf en mens zij aan zij. In ons deel van de wereld is de wolf schuwer voor de mens dan dat de mens te vrezen heeft voor de wolf.

Werelddierendag

Zondag was het ‘Werelddierendag’, door internationale verenigingen van dierenbescherming ingesteld om mensen bewust te maken van het feit dat dieren rechten hebben, beschermd moeten worden.

Negentig jaar geleden stond deze dag voor het eerst op de kalender in ons land. In mijn jeugd was de dag er minder voor bezinning op de positie van dieren, maar was het de periode dat je je huisdier naar school mee mocht nemen. Nog later kwam er een commercieel tintje bij.

De keuze voor 4 oktober verwijst naar de sterfdag in 1226 van Franciscus van Assisi, de man naar wie een kloosterorde heet, de man die zich inzette voor armen en zwervers, de man ook die verschillende keren voor de vogels preekte, duiven van de verkoop redde en slakken en wormen bij het oversteken hielp. Franciscus heeft ons in elk geval geleerd dat het christelijk geloof ook betekenis heeft voor de omgang met de door God geschapen dierenwereld.

Bomen die juichen

Ja, de schepping van het dier door de Heere, een belangrijke notie is dat. De overvloedige soortenrijkdom en diversiteit in de dierenwereld mogen we zien als een weerspiegeling van de rijkdom die onze Schepper kenmerkt. Die variëteit heeft betekenis in zichzelf in het loven van God. Hebben we voldoende oog voor het feit dat de schepping Hem eer geeft? In 1 Kronieken 16 vinden we een psalm van David waarin de natuur Hem looft vanwege Zijn daden: ‘Dan zullen de bomen van het woud juichen voor het aangezicht van de Heere, want Hij komt om de aarde te oordelen.’

In zijn vorig jaar verschenen boek Gedoofd licht stelt dr. Ad Prosman deze vraag: ‘Is het niet een heel troostende gedachte dat God zich nog steeds, zonder omwegen, in de schepping bekendmaakt?’ In de schepping laat Hij ons Zijn glorie zien. Het is vanwege de zonde van de mens dat de schepping zucht, uitziet naar de verlossing. In die schepping gaat het niet alleen om de mens, maar zijn planten en dieren eveneens van waarde. Los van de waarde die een mens aan een dierenleven hecht, heeft dit leven in zichzelf betekenis in de ogen van God. Een bijzondere gedachte is dat.

Natuurgebieden

Als de variëteit in de schepping tot eer van God is, heeft een christen een boodschap aan het uitsterven van diersoorten. Vorige maand berichtte het Wereld Natuur Fonds (WNF) dat het aantal wilde dieren in de wereld in 45 jaar bijna zeventig procent minder geworden is. Met sommige diersoorten – bijvoorbeeld bosolifant en orang-oetan – gaat het zo slecht dat ze in korte tijd kunnen uitsterven. De WNFonderzoekers wijzen de mens als schuldige aan, die de leefwereld van dieren annexeert voor cultuur. Eerder dit jaar meldde het WNF samen met Nederlandse natuurorganisaties dat in Nederland sinds 1990 de populaties wilde dieren (hier wordt ‘in het wild levende dieren’ bedoeld) in open natuurgebieden en op het boerenland gehalveerd is, op plaatsen met een hoge stikstofneerslag soms wel met zeventig procent. Boerenlandvogels maar ook vlinders, insecten en reptielen worden hier genoemd. ‘Onze heide- en duingebieden zijn prachtig,’ aldus WNF- Nederland. ‘Hoe meer diversiteit er in de natuur is, hoe beter we schokken kunnen opvangen die door klimaatverandering naar ons toekomen.’ Alleen daarom al rijdt mijn auto niet harder meer dan 100 km, ga je met liefde een kwartiertje eerder van huis voor een langere rit...

Partij voor de Dieren

Net zoals er nog altijd mensen zijn die de coronacrisis negeren, doen anderen dit ten aanzien van de klimaatbeheersing. Een recent bezoek aan de Achterhoek, waar van vele sloten en beken een droge bedding zichtbaar was, maakte me duidelijk dat de schepping zucht door de uitbuiting van de aarde. Flora en fauna lijden.

Sinds 2002 kent Nederland de Partij voor de Dieren, een partij die vier jaar later in de Tweede Kamer kwam en inmiddels overal zetels heeft, van Europees Parlement tot waterschappen. Is zo’n partij de oplossing op weg naar rentmeesterschap? Aanleiding voor de oprichting was dieronvriendelijk kabinetsbeleid. De PvdD ziet zichzelf als een getuigenispartij, die andere partijen stimuleren wil voor dieren op te komen. Zonder meer heeft ze ook voor de christelijke partijen als luis in de pels – zelf sprak ze van ‘haas in de marathon’ – gefungeerd.

Dier en mens

Dat gebeurde niet in de (begin)tijd toen de PvdD met een motie kwam om vissenkommen te verbieden, dat gebeurde wel toen de inbreng van de dierenpartij redelijker werd. Splijtzwam blijft terecht de inzet van de PvdD om onverdoofde rituele slacht door Joden en islamieten te verbieden, waarmee de vrijheid van godsdienst onder grote druk te staan komt.

Een CDA-kamerlid merkte ooit op dat ‘wij anders dan de PvdD wel een nadrukkelijk verschil tussen mens en dier zien’, een onderscheid dat zeker in de ethische vragen rond levensbegin en -einde meer dan relevant is. Niet vergeten mogen we dat een méns geschapen is naar het beeld van God en om die reden van Hem opdrachten ontvangt. Wij hebben de taak voor dieren ruimte te maken en te houden, opdat ook zij leven kunnen en zich vermenigvuldigen.

Zondvloed

Het is een aangrijpende realiteit dat in de geschiedenis van de mens het dier meegesleept wordt in de zonde. In Genesis 3 is dat helder, in Genesis 6 komt dat ook aan het licht: ‘En zie, Ik ga een watervloed over de aarde brengen om alle vlees waarin een levensgeest is, van onder de hemel te gronde te richten; alles wat op de aarde is, zal de geest geven.’ Hier zien we in sterkte mate de verbondenheid van mens en dier. Omgekeerd is die er ook, omdat de mens voor zijn voedsel niet zonder planten en dieren kan. Na de zondvloed wordt het heersen over de dieren (Gen.9:2) nader ingevuld: ‘Vrees en schrik voor u zal er zijn bij alle dieren van de aarde...’ Het wijst ons er temeer op dat een rechtvaardige omgang met dieren tot het christenleven hoort.

Mus en zwaluw

Mens en dier zijn allebei voorwerp van de zorg van God. Zelfs het onbeduidendste diertje, de mus, vindt een plekje in de tempel, samen met de zwaluw. Dán zijn ze voor de mens tot voorbeeld: ‘Welzalig zijn zij die in Uw huis wonen, zij loven U voortdurend.’ Om de Heere te loven zijn allen geschapen. Ondanks het onderscheid, omdat alleen de mens naar het beeld van God geschapen is, tekent dit de verbondenheid tussen mens en dier.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen