Huisgodsdienst als opdracht

Een gewijzigde situatie

We verkeren met onze (jonge) gezinnen in een zeer bijzondere situatie. Hierbij denk ik aan het bijwonen van de zondagse kerkdiensten. Sinds de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) en de Watersnoodramp van 1953 is het in Nederland niet voorgekomen dat de gewone kerkdiensten niet plaats kunnen vinden. We zitten ’s zondags gedwongen thuis. We luisteren mee via kerktelefoon of internet, of we lezen voor onszelf of met ons gezin een preek. Heel erg ingrijpend is ook de situatie van onze gezinnen in de week. Van de ene op de andere dag moet al het schoolwerk thuis worden gedaan. Moeders en vaders hebben er een bijzonder zware, maar ook tijdrovende taak bij gekregen: het begeleiden van de kinderen in het doen van schoolwerk. Een taak die soms boven vermogen gaat.

Verantwoordelijkheid van de scholen

De meeste scholen hebben leerboeken en lesmateriaal onder de leerlingen verspreid. Wekelijks of dagelijks krijgt men de opdrachten voor het werk via de mail thuis. Door een aantal scholen wordt ’s morgens ook – live - een Bijbelverhaal verteld. Via internet kunnen de kinderen meeluisteren of -kijken. Het is zeer te waarderen dat de teams van de scholen begrijpen dat het in deze omstandigheden niet alleen hun taak is om te voorkomen dat er léérachterstanden ontstaan. Teams van scholen zijn zich bewust dat de belangrijkste bestaansgrond van het christelijk onderwijs ligt in de overdracht van het Woord van God.

Door veel gezinnen wordt hier dankbaar gebruik gemaakt. Veel moeders zullen het ook als een verlichting van hun taak beschouwen: een half uur lang zitten de kinderen rustig te luisteren naar de vertellingen uit Gods Woord.

Een opdracht die naar de achtergrond is geschoven

Toch komen met de overweging van deze zaken ook andere gedachten boven. Want aan wie heeft God nu eigenlijk allereerst de opdracht gegeven tot het onderwijzen van de kinderen? Het stellen van de vraag is als het intrappen van een open deur. Wie kent niet de derde vraag van het doopformulier, die aan alle ouders bij de doop van hun kinderen is gesteld? ”Ten derde, of gij niet belooft en voor u neemt, dit kind, als het tot zijn verstand zal gekomen zijn, waarvan gij vader en moeder (of: getuige) zijt, in de voorzeide leer naar uw vermogen te onderwijzen, te doen en te helpen onderwijzen?”

Er wordt in deze vraag gesproken over ’onderwijzen’ en ’doen onderwijzen’. (Het ’helpen onderwijzen’ had oorspronkelijk betrekking op de doopgetuigen). Het ’doen onderwijzen’ is veelal wel gelukt. We hebben – Gode zij dank – onze reformatorische scholen. We hebben onze kerkelijke gemeenten, waar niet alleen de prediking van Gods Woord plaatsvindt (ook in de leesdiensten), maar waar vaak ook met veel zorg, liefde en inspanning de catechese wordt gegeven. Daarnaast spannen talloos veel gemeenteleden zich in voor kinderen en jonge mensen, bijvoorbeeld in de vorm van kringen, verenigingen, e.d. Dit alles gaat dus over het tweede deel van de derde doopvraag. Dit gaat over het tweede deel van de belofte, die we voor God en Zijn gemeente deden.

Maar worden we in deze zeer bijzondere crisis niet opnieuw geconfronteerd met het éérste deel van het antwoord? Worden we niet heel sterk geconfronteerd met de vraag naar het zélf ’onderwijzen’ van onze kinderen thuis? En dan begrijpt u best dat ik geen pleidooi ga voeren voor zogenaamd ’thuisonderwijs’, waarbij ouders de hele verantwoordelijkheid voor het onderwijs van de kinderen op zich nemen. Nee, het gaat niet om thuisonderwijs. Het gaat om húisonderwijs. Om het nog wat meer af te bakenen: het gaat om het onderwijs uit Gods Woord, als vader en moeder! Het gaat om de godsdienstige opvoeding. Het gaat om huisgodsdienst.

Een opdracht die een Bijbels fundament heeft

God heeft in Zijn Woord een hele duidelijke opdracht gegeven. Ik citeer twee teksten uit het Oude Testament. En deze woorden die ik u heden gebied, zullen in uw hart zijn. En gij zult ze uw kinderen inscherpen en daarvan spreken, als gij in uw huis zit en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt en als gij opstaat (Deut. 6:6- 7). Wij zullen het niet verbergen voor hun kinderen, voor het navolgende geslacht, vertellende de loffelijkheden des HEEREN, en Zijn sterkheid en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft. Want Hij heeft een getuigenis opgericht in Jakob, en een wet gesteld in Israël, die Hij onzen vaderen geboden heeft, dat zij ze hun kinderen zouden bekendmaken, Opdat het navolgende geslacht die weten zou, de kinderen die geboren zouden worden; en zouden opstaan en vertellen ze hun kinderen; En dat zij hun hoop op God zouden stellen en Gods daden niet vergeten, maar Zijn geboden bewaren (Ps. 78:4-7).

Een opdracht die nu opnieuw om bezinning vraagt

De coronacrisis werpt ons allemaal in heel grote mate op onszelf terug. Dat geldt voor ieder individu. Dat geldt voor gezinnen. Dat geldt voor ouderen, alleenstaanden en zieken. De crisistijd kan, vanwege alle beperkende maatregelen en grote gevaren, juist een tijd van bezínning zijn.

Er komt in deze periode heel veel af op onze (jonge) gezinnen. We realiseren ons dat vaders en moeders boven vermogen functioneren. Toch willen we een vraag ter bezinning voorleggen. Heeft het onderwijs uit Gods Woord echt een plek in ons gezinsleven? Zien we het onderwijzen in de leer der zaligheid echt als onze roeping? Hebben we – over het geheel genomen – niet al te gemakkelijk de zaak van de godsdienstige opvoeding overgelaten aan school en kerk?

Het eerder genoemde Deuteronomium 6 is heel indringend. Als je als vader en moeder opstaat. Als je op bed ligt. Als je thuis bent. Als je op weg bent. Altijd weer de dure verantwoordelijkheid om met onze kinderen in alle eenvoud en vanuit het hart te spreken over het Woord van God en over het leven naar Zijn Woord. Ouders, wat zijn we tekort geschoten. Of, wat schieten we nog tekort.

Twee slotopmerkingen

Twee opmerkingen tot slot. Ik heb over deze zaken het boek ”Opstellen over de christelijke opvoeding” van de heer B. Florijn, mijn geachte oud-docent, erbij genomen. Indringend beschrijft hij hoe de taak van de godsdienstige opvoeding uit de gezinnen is verdwenen. Hij koppelt dat aan het werk van de Heilige Geest en aan de vraag of Gods Geest geweken is uit onze gezinnen. Indringend vind ik de opmerking van een Schotse leraar die hij citeert: ”De Heere zou niet van ons geweken zijn, als wij gesmeekt hadden dat Hij bij ons mocht blijven.”

En daarom ter afsluiting het volgende. Het Woord van God opent altijd een weg terug. We hebben daar ook een wóórd voor: bekering. Het Woord van God roept altijd op tot wederkeer. Het Woord van God roept altijd op tot bekering. Ook als het gaat om het praktiseren van onze huisgodsdienst. Eén van de roepstemmen die middels deze crisis tot ons komt, is de oproep om indringend aandacht te besteden aan huisgodsdienst.

We wensen ieder die het nodig heeft van harte sterkte in deze crisis tijd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen