Huiveringwekkend

Wordt nog wel beseft wat euthanasie werkelijk betekent?

Wellicht herinnert u zich nog het krantenbericht uit 2016 waarin verslag werd gedaan van de dokter die een tegenstribbelende demente bejaarde, ondanks de afwerende gebaren, een dodelijke injectie toediende. De vrouw had eerder een schriftelijke wilsverklaring opgesteld. Daarin stond dat zij wilde dat haar leven zou worden beëindigd als zij vanwege dementie verpleegzorg-behoevend zou zijn. Daarom besloot de arts -in overleg met de familie- om de euthanasie door te zetten, hoewel de vrouw af en toe zei niet te willen sterven. Het Openbaar Ministerie klaagde de verpleeghuisarts aan voor moord. Deze werd vorig jaar door de rechter ontslagen van rechtsvervolging. De Hoge Raad, waarbij in beroep werd gegaan tegen de uitspraak, vindt dat de rechtbank ”in haar beoordeling geen fouten heeft gemaakt”. Deze beslissing zet opnieuw een wissel om. Een nieuwe verruiming van de euthanasiepraktijk ligt in het verschiet.

Reacties

Het arrest van de Hoge Raad is door seculiere partijen in de Tweede Kamer met instemming begroet. De reacties van CDA, ChristenUnie en SGP waren ronduit bezorgd. ”Nu de patiënt de wilsverklaring niet meer hoeft te kunnen bevestigen openen zich nieuwe dilemma’s”, stelde CDA-Kamerlid Van der Molen. ”Hoe wegen kinderen en artsen de plezierige en minder plezierige momenten van de demente vader en moeder tegen elkaar af? Onvermijdelijk komt de vraag op tafel of ook over ondraaglijk lijdende dementerenden zonder wilsverklaring mag worden beslist.”

CU-Kamerlid Dik-Faber noemde het ”heftig” dat artsen meer ruimte krijgen voor het interpreteren van een wilsverklaring. ”Als euthanasie mogelijk wordt bij diepdemente patiënten die geen actuele bevestiging van hun doodswens kunnen geven, verzetten we een piketpaal. Dat raakt een grote groep kwetsbare mensen. Zij zijn dan overgeleverd aan de interpretatie van de doodswens door derden of aan druk vanuit de familie.” SGP-Kamerlid Van der Staaij noemde de uitspraak huiveringwekkend. ”Een betere bescherming van uiterst kwetsbaar leven is nodig, net als liefdevolle en hoogwaardige palliatieve zorg”. We stemmen in met deze reacties, die we ook mogen verwachten van deze christelijke partijen. Een volstrekt onverwachte reactie lazen we van Boudewijn Chabot in het NRC van 2 mei 2020.

Chabot

Boudewijn Chabot werkte als psychiater voor ouderen en promoveerde op onderzoek hoe mensen in eigen regie waardig kunnen sterven. Hij is berucht geworden om zijn hulp bij zelfdoding. Hij meende met behulp van het inademen van heliumgas een humane manier gevonden te hebben om –zonder betrokkenheid van een arts– uit het leven te stappen. Huiveringwekkend! Chabot is dus een groot voorstander van euthanasie, maar hij verzet zich tegen de uitspraak van de Hoge Raad, omdat de patiënt de wens voor euthanasie niet meer zelf kan bevestigen. Voor Chabot is de bevestiging van de doodswens cruciaal. Het is zinvol om kennis te nemen van zijn argumenten, omdat de voorstanders van euthanasie daar niet omheen kunnen.

Dementie

Chabot is teleurgesteld omdat dit arrest de drempel voor euthanasie bij ernstige dementie verlaagt. Er zullen naar zijn mening binnenkort voorgedrukte wilsverklaringen komen, aangepast aan de eisen van de Hoge Raad, die bij huisartsen kunnen worden ingeleverd. Ook drempelverlagend zijn de voorbeelden van ondraaglijk lijden die de Hoge Raad citeert: verdriet, weigeren van eten of drinken, zich afwenden en ander gedrag. Bij vergevorderde dementie is dit niet zelden aanwezig. Wanneer de familie de arts hierover informeert, moet deze zelf onderzoek doen, waarna hij twee onafhankelijke artsen moet vinden die zijn oordeel bevestigen. Voor wie de weg weet in het veld, is dat een peulenschil. De arts kan vervolgens gerust zijn dat de toetsingscommissie de euthanasie als zorgvuldig zal beoordelen en er bestaat weinig kans meer op bemoeienis van het Openbaar Ministerie.

Weerloos

Chabot verzet zich tegen het doden van weerloze mensen. Hij vreest dat de zorg in verpleeghuizen – en niet te vergeten in de thuiszorg die daarvoor in de plaats is gekomen – verder onder druk komt te staan, en dan is het de vraag of artsen hun rug recht houden. De zorg voor ernstig dementen zal niet verbeteren als de corona-epidemie achter de rug is, want dan zijn er andere prioriteiten dan dementiezorg. Mantelzorgers zullen steeds vaker overbelast raken en schrijnende situaties rond het isolement van demente ouderen worden ’gewoon’ en onoplosbaar. Te vrezen is dat sommige artsen dan euthanasie zullen verlenen op grond van een wilsverklaring die voldoet aan de eisen die de Hoge Raad heeft omschreven.

Onverteerbaar

Chabot vraagt zich af waarom de Hoge Raad de toename van het aantal patiënten met voortgeschreden dementie en de gevolgen daarvan buiten beschouwing laat. Heeft zij voorzien dat de toekomst van de zorg voor patiënten met voortgeschreden dementie een ramp wordt? En meent zij die ramp te verzachten door euthanasie op wilsonbekwamen eenvoudiger mogelijk te maken? Chabot vindt euthanasie als oplossing voor een tekort aan zorg voor weerloze mensen onverteerbaar. ”Wie in het arrest tussen de regels van de juridische formuleringen door leest, begrijpt dat het licht op groen komt te staan voor doding van diep demente mensen. Ik betreur dat in hoge mate.”

Liefdevolle palliatieve zorg

Ook wij betreuren het oordeel van de Hoge Raad in hoge mate. Het bevestigt de ruimte in de wetgeving, waar we altijd al voor hebben gevreesd. De rem is eraf. Het gaat nu om demente bejaarden, waar men in deze op economische groei gerichte prestatiemaatschappij geen raad meer mee weet. Het zou in de toekomst ook over zwaar gehandicapten kunnen gaan. Het is hard nodig dat de palliatieve zorg hoger op het lijstje van onze regering komt te staan. Ons land kan een voorbeeld nemen aan een land als Zweden waar wordt geïnvesteerd in liefdevolle palliatieve zorg voor mensen met dementie. Navolgenswaardig!

Euthanasia

Het is huiveringwekkend te merken hoe men tegenwoordig over de dood denkt. Wordt nog wel beseft wat euthanasie werkelijk betekent? Ds. Hoornbeeck schreef in 1651 het boek ”Euthanasia ofte wel sterven”. Euthanasie betekent goede dood, wél sterven. Hoornbeeck schrijft dat ware christenen in het geloof, met moed en uitzicht, zonder vrees voor de dood kunnen sterven. Die dood kiest de christen echter niet zelf. De christen reist - op Gods tijd - naar het hemelse Vaderhuis met zijn vele woningen (Joh. 14:2). Hebben wij dat uitzien ook?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen