Gebieden of smeken?

Een vraag van Lotte (zo noem ik haar): ”Als je bidt: ’geef mij’ of ’bekeer mij’, is dat dan geen vorm van gebieden van de Heere? Tegen mensen spreek je toch ook niet zo in de gebiedende wijs? Maar de tollenaar bad wel: ’Wees mij…’? Ook al zeggen we vaak ’Om Jezus wil’, toch wordt het vaak uit gewoonte gezegd: ’Heere geef dat…, of geef dit…’ Is dat wel goed?”

Je vraag, Lotte, gaat over een teer, ja, zelfs over een heilig onderwerp. Bidden. Wie ben ik om daar over te schrijven? Wie kan in waarheid bidden? Wie beseft werkelijk tot Wie hij of zij spreekt? Wie kent eigen onwaardigheid? Wie voelt écht zijn of haar eigen nood?

Toch wil de Heere erom gevraagd worden (Ezech. 36:37).

Taalkundig verwarrend

Ik ben het helemaal met je eens: We mogen de Heere beslist niets gebieden.

Gebieden betekent namelijk dat Hij ons zou móeten geven waarom wij vragen. Je schrikt alleen al van de gedachte daaraan.

Eerst wil ik je vraag taalkundig proberen te beantwoorden. Als je bidt: ’geef mij’ of ’bekeer mij’, dan heet dat inderdaad de ’gebiedende wijs’. Wat is een gebiedende wijs? In bijna alle definities daarvan wordt alleen maar gesproken over gebieden, bevelen, iemand verplichten om iets te doen. Zelfs de Taalunie doet dat, het instituut dat adviseert over de officiële spelling en dergelijke. Ik citeer: ”De gebiedende wijs (of: imperatief) is een werkwoordsvorm die wordt gebruikt in zinnen die een gebod of bevel uitdrukken.”

Het moeilijke woord ’imperatief’ is gemaakt van het Latijnse imperare. Dat is: bevelen.

Ik moet je eerlijk zeggen: deze woorden zijn heel verwarrend.

Er zijn namelijk ook ándere situaties, waarbij het helemaal niet over gebieden gaat. Denk alleen maar aan de bekende uitdrukkingen: ’Eet smakelijk’ en: ’Slaap lekker’. Dan beveel je niets. Het zijn WENSEN.

En daarmee kom je al dichter bij de derde betekenis.

Hebreeuws

Een kenner van de Bijbelse grondtalen schreef dat de gebiedende wijs in het Hebreeuws (en Grieks) ook kan inhouden dat iets gewenst is of dat ernaar verlangd wordt. Daarom wordt die vorm van het werkwoord in de Bijbel ook dikwijls gebruikt bij het bidden.

Ook wanneer dit in vertalingen wordt overgenomen, betekent het: ”Moge het zo zijn dat U hoort. Als U wilt, verhoor mij.”

David gebruikt zelfs in Psalm 6 (een boetpsalm) heel vaak de zogenaamd ’gebiedende wijs’. Maar het is het tegen overgestelde. Het is smeken: O HEERE, straf mij niet in Uw toorn, en kastijd mij niet in Uw grimmigheid. Zijt mij genadig, HEERE, want ik ben verzwakt; genees mij HEERE.

Nu begrijp je ook dat de Heere Jezus Zijn discipelen Zélf geleerd heeft te bidden: Geef ons heden ons dagelijks brood. En vergeef ons onze schulden (…). En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze (Matth. 6).

Het is dus echt niet verkeerd als wij ook met zulke woorden bidden. MAAR…

Eerbied onmisbaar

Des te meer is het belangrijk dat we het eerbiedig doen. Niet onnadenkend. Je zegt het terecht, Lotte: Het is niet goed om dit alleen maar uit gewoonte te doen.

Misschien heb je bij je vraag gedacht aan Abraham. Toen hij bij de Heere pleitte voor het behoud van Sódom en Gomórra. Hoe bad hij tot Hem? Zie toch, ik heb mij onderwonden te spreken tot den Heere, hoewel ik stof en as ben (Gen. 18:27). En even later: Dat toch de Heere niet (in toorn) ontsteke, dat ik spreke (vers 30).

Abraham voelde zich heel nietig en zondig. Hij mocht échte ootmoed en nederigheid ontvangen in zijn gebed.

We horen in de kerk weleens bidden: ”Dat het niet kwaad zij in Uw heilige, vlekkeloze ogen dat wij tot U naderen in het gebed.”

Naderen betekent dichterbij komen. Als we gaan bidden komen we als het ware dichter bij de Heere. We naderen tot de heilige en alwetende God, Die vanuit het brandende braambos tot Mozes zei: Nader hier niet toe; trek uw schoenen uit van uw voeten, want de plaats waarop gij staat is heilig land (Ex. 3:5).

Zie je wat de Heere van ons vraagt, als we gaan bidden? Eerbied, ootmoed en nederigheid in onze houding én in ons hart.

Ik weet het, in ons hart hebben we dat van nature niet, maar we moeten allemaal wel proberen heel eerbiedig te zijn. Het is zo erg als er in het gebed net gedaan wordt alsof we tegen iemand praten die gelijk is aan ons. Luister altijd maar of er hoog tegen de Heere wordt opgezien. Want zonder eerbied komen ’geef mij’ en ’help mij’ helaas dicht bij gebieden. En dat is zo erg.

Klein

Ik raad je aan om 2 Samuël 7 eens te lezen. David wil voor de Heere een huis bouwen. Maar de profeet Nathan moet hem zeggen dat niet hij, maar zijn zoon dat zal mogen doen.

En hoe reageert David?

Je leest niet dat hij ook maar iéts tegen Nathan zegt. Hij bidt (vers 18): Wie ben ik, Heere, HEERE, en wat is mijn huis dat Gij mij tot hiertoe gebracht hebt? Zie je zijn kleinheid? En zo gaat is zijn hele gebed. Dan is het beslist geen gebieden als hij zegt: Doe gelijk als Gij gesproken hebt (vers 25).

Lotte, zullen we samen smeken:

Zie op mij in gunst van boven;

Wees mij toch genadig, Heer’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen