Vader Jakob

Maar hoe het ook zij, de gangbare betekenis van Jakob is hielenlichter of bedrieger en ten onrechte wordt die betekenis vaak toegepast op het hele leven van de godzalige man, alsof Jakob een vleier, een kruiperig iemand zou zijn geweest.

Maar wie gaf Jakob voor het eerst de naam van hielenlichter of bedrieger? Dat was zijn broer Ezau! Nadat hij door Jakob bedrogen was, sprak hij: Is het niet omdat men zijn naam noemt Jakob, dat hij mij nu twee reizen heeft bedrogen? (Gen. 27:36). De kanttekening merkt op: ’Waarom hij Jakob genoemd is, is te zien in Gen. 25:26, te weten, omdat hij zijn broeder Ezau bij de verzenen hield in de geboorte; maar Ezau duidt deze naam, alsof hij hem de voet gezet of gelicht, dat is verschalkt en bedrogen had’ (kanttek. 46). Maar Jakob hád zijn vader toch bedrogen? Zeker, zijn zonde is niet goed te praten. Toen het bedrog ontdekt was, sprak vader Izak: Uw broeder is gekomen met bedrog en heeft uw zegen weggenomen (Gen. 27:35). De kanttekening merkt hierover op: ’De daad van Jakob noemt Izak wel bedrog, gelijk zij in der waarheid was, maar nu verstond hij redelijk dat hij (Izak) daarvan de oorzaak was, door zijn voorgaande onverstandigheid’ (kanttek. 44). Izak heeft kort hierna de eerstgeboortezegen ’wetens en willens en meer verlicht zijnde aan Jakob gegeven’ (kanttek. 1 bij Gen. 28:1). Ezau noemde zijn broer een bedrieger en hielenlichter. Volgens het woordenboek is een hielenlichter iemand die op een kruiperige manier vleit, een slijmerd. Maar kan men die betekenis wel op Jakob toepassen? Ook al zou ’Jakob’ bedrieger betekenen (zie kanttek. 34 op Jer. 17:9 ), daarmee mag men die betekenis niet verbinden aan zijn oprecht leven met de Heere. Judas betekent ’Godlover’, maar die naam kan men toch moeilijk in overeenstemming brengen met de verrader Judas?

Wat zegt de Heere van Jakobs vasthouden van de hiel van Ezau? We lezen in Hoséa 12:4: In moeders buik hield hij zijn broeder bij de verzenen. Daarvan zegt de kanttekening: ’(Jakob greep hem bij de verzenen) tot een teken dat God Jakob het recht der eerstgeboorte door loutere genade toegelegd had, dat hij door het recht der natuur niet kon hebben’ (kanttek. 18). Het vasthouden van Ezau’s hiel door Jakob was dus een teken van Gods vrijmachtige genade waardoor Hij Jakob het recht der eerstgeboorte toekende. Verder lezen we van Jakob dat hij een oprecht man was, wonende in tenten (Gen. 25:27). De kanttekening verwijst bij het woordje ’oprecht’ naar Noach, die ook een oprecht man was, en merkt op: ’Dat is, die in het ware geloof en in de vroomheid des levens, ongeveinsd en zonder valsheid was’ (kanttek. 23 bij Gen. 6:9). Jakob was dus een ongeveinsd en eerlijk man, net als Noach. Hij was helemaal geen hielenlichter in de betekenis van bedrieger zoals vaak gedacht en geschreven wordt. Verder worden zijn verrichtingen bij Laban meestal ook in verkeerd daglicht gesteld, als gezegd wordt dat hij door een bepaalde handigheid met stokjes van hout zijn veestapel ten koste van Laban vermeerderde. Maar als er in de Bijbel staat: Toen nam zich Jakob roeden van groen populierhout.., zegt de kanttekening: ’Dit heeft Jakob gedaan door de ingeving en regering van God; zie onder 31:9. Aldus heeft God voor Laban gezorgd, opdat Laban hem niet ledig naar huis zou laten gaan.’ (kanttek. 56 bij genoemde tekst). Dus het was het werk van de Heere!

Ten slotte nog iets over zijn worsteling bij Pniël. Ook daar wordt Jakob vaak in een verkeerd daglicht gesteld. De Engel (dat is de Heere Jezus) vroeg: Hoe is uw naam? En hij zeide: Jakob (Gen. 32:27). Vaak wordt mijns inziens onterecht opgemerkt: ’Jakob moest zijn naam noemen en eerlijk bekennen: ”Ik ben een hielenlichter, een bedrieger”. Zo moest hij eerlijk voor de Heere gemaakt worden, zijn schuld erkennen om daarna schuldvergeving te ontvangen.’ Maar wat zegt de kanttekening? We lezen in kanttekening 40 heel eenvoudig: ’Dit vraagt God niet omdat de naam van Jakob God onbekend was, maar om aanleiding te hebben zijn naam te veranderen tot een eeuwige gedachtenis aan deze strijd.’ Jakob kreeg er een naam bij, namelijk ’Israël’, dat ’strijder Gods’ betekent. Maar tot zijn dood toe heeft hij de naam Jakob behouden.

Toen hij met zijn kinderen gereed stond om naar Egypte af te trekken om Jozef te ontmoeten, sprak de Heere in gezichten des nachts tot hem: Jakob, Jakob! (Gen. 46). Met de naam Jakob was hij ook van eeuwigheid door God geliefd. Te Pniël sprak de Heere: Want gij hebt u vorstelijk gedragen met God en met de mensen en hebt overmocht (Gen. 32:28). De kanttekening merkt over ’het vorstelijk gedragen’ met de mensen op: ’Te weten, eerst met Ezau, en daarna met Laban, en nu komt hij weder te strijden met Ezau’ (kanttek. 44). De Heere, de hartenkenner, prees het edelmoedige gedrag van Jakob in zijn omgang met de Heere en de mensen. Het is daarom erg als er in veel verhalen zo afkeurend en negatief over de godvrezende man geschreven wordt.

Die zal, door ’s HEEREN gunst geleid,

En zegen en gerechtigheid

Van God, de God zijns heils, ontvangen.

Dit ’s Jakob, dit is ’t vroom geslacht,

Dat naar God vraagt, Zijn wet betracht,

En zoekt Zijn aanschijn met verlangen (Ps. 24:3).

(Volgende keer D.V. 11. Jakobs aankomst in het beloofde land)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen