Stille getuige

Boeken en kunst

Bij een pilaar staat een informatietafel, bordjes verwijzen naar de boekenmarkt die wordt gehouden in het kerkgebouw. Er zijn allerlei soorten tweedehandsboeken te vinden: over filosofie en geschiedenis. Romans te kust en te keur. Even kijken waar de theologische boeken liggen. Niet te vinden, in ieder geval geen aparte afdeling. Mijn zoon vertelt later in de afdeling ‘Varia’ een boekje van Maarten Luther gezien te hebben.

In het koorgedeelte staan enkele kunstwerken die weinig relatie lijken te hebben met religie, zoals een paar geklede poppen in een houding die meer past bij een of ander feest dan bij godsvrucht. Bij een stoel, die gemaakt is om herinneringen te bewaren, wordt nog wel gesproken over zonde: ‘Vaak worden eigendommen verdeeld in de erfenis en blijven de meubels staan. Dat is zonde.’ Maar dat is niet de ‘zonde’ zoals de Bijbel erover spreekt. Een andere kunstenares heeft een stoel gemaakt die ervoor moet zorgen dat de verbinding met het lichaam niet verloren gaat. Ze schrijft dat we in een samenleving leven waarin het vrouwelijk lichaam wordt beïnvloed ‘door verwachtingen en schoonheidsidealen van buitenaf, vaak het slachtoffer van intimidatie en objectivering’. Dat is nog niet eens zo’n verkeerde observatie. Vindt die beïnvloeding ook niet onder ons plaats?

Uit speakers golft klassieke piano muziek door de kerk, afgewisseld met klanken van een symfonieorkest.

Academiehuis

Toch nog eens even rondkijken. Ben ik wel in een kerk? De buitenkant van het gebouw zegt van wel. Binnen zit in een van de houten banken een man. Zijn hoofd rust op zijn armen, die steunen op de plank waarop de Bijbel gelegd kan worden. Zijn gevouwen handen zijn omhoog gericht. De man laat zich door niets afleiden. Hij bidt. Zou het een Saulusgebed zijn?

En ja: binnen hangt ook een schitterend uitziend orgel aan de muur. In het middelpunt van het front pronkt een beeld van de harpspelende David. Bezoekers bekijken het orgel met open mond en maken foto’s.

Onder het orgel is de ingang naar de kerkenraadskamer. De deur staat uitnodigend open. In de consistorie hangt een oud schilderij (uit 1686) met daarop enkele kerkenraadsleden. Door de ramen kijk je naar het plein om de kerk. Als je je omdraait om de ruimte te verlaten, valt het oog op enkele borden met daarop handgeschreven predikantsnamen. De daarachter geschreven jaartallen laten zien dat er altijd meerdere predikanten tegelijk de Zwolse gemeente dienden.

Een andere blikvanger in de kerk is de prachtig gebeeldhouwde preekstoel, waar echter maar een enkeling bij stilstaat om het beter te bekijken. Vergeefs kijk ik of er een Bijbel op de preekstoel ligt.

Het komt bevreemdend over. Het past allemaal niet bij elkaar. Het is geen kerk meer – ik ben in een gebouw dat de naam ‘Academiehuis’¹ heeft gekregen. Ik lees op de website: ‘Een plek om te leren en te innoveren². Om te luisteren en te kijken. Om te ontdekken, te verwonderen en jezelf te verrijken.?Het Academie huis biedt plaats aan vernieuwing en verinnerlijking. Voor jong en oud.’ Niet ontdekken Wie God is en wie we zelf zijn geworden door de zonden. Niet verwonderen Wie Christus is voor in zichzelf verloren zonderaren. Niet de rijkdom in Hem zoeken en vinden. Geen waarachtige bekering, maar vernieuwing van het ik. Geen innerlijke godsvrucht, maar je eigen innerlijk op de troon. Arm, schokkend en bedroevend.

Deze Grote Kerk laat in het klein een ontzettende ontwikkeling zien in onze samenleving: het ‘ik’ in plaats van God.

We mogen wel uitroepen: O land, land, land, hoor des HEEREN woord! (Jer. 22:29).

Overigens: gelukkig is dit kerkgebouw niet tot restaurant of appartementengebouw verbouwd. Bezoekers kunnen nu nog ervaren dat er meer bestaat dan het hier en nu. Dat is wel te zien aan de biddende man en diegenen die een waxinelichtje kopen om dat aan te steken…..

Kerktrompet

In meerdere opzichten is het gebouw een stille getuige van de God van de Bijbel.

Het kerkgebouw is nog niet verstopt tussen hoge kantoorgebouwen, maar van grote afstand te zien. De punt van de prachtige toren wijst omhoog, alsof deze stille getuige ons toeroept: hier beneden is het niet.

Deze kerk is driemaal in haar geschiedenis getroffen door hemelvuur en brand. In 1682 stortte de toren in. Een van de voormalige predikanten, ds. Johannes Vollenhove (die van 1655-1665 in Zwolle stond), ontroerde ervan en schreef vanuit zijn toenmalige standplaats Den Haag een gedicht. Daarmee betuigde hij zijn hartelijk meeleven met zijn vroegere gemeente. Ds. F. Mallan schreef: ‘In dat gedicht heeft hij evenwel de Zwolse gemeente doen weten, dat het kerkgebouw toch maar gering van stof en waarde was, maar dat Gods kerk trompet, Zijn Woord, eeuwig zijn kracht en klem behoudt.’³

Een andere stille getuige is de prachtige preekstoel. De eikenhouten preekstoel is 11,50 meter hoog. In Nederland overtreft alleen de preekstoel in de Nieuwe Kerk in Amsterdam met een hoogte van 13 meter deze monumentale preekstoel. Leidend motief in deze preekstoel is Christus als de ware Wijnstok.⁴ Christus is dus ook hier het alles overtreffende Thema!

Overigens getuigt de kansel van Wet én Evangelie. Op de onderste rand van de kansel, aan de voorzijde, is een uit hout gesneden Mozes te zien die de twee wetstafelen in handen houdt. Daarop staan (delen) van de Tien Geboden. De kansel is niet alleen een plaats vanwaar het Woord verkondigd kan worden, maar die ook zelf oproept om naar Gods Woord te horen en op Gods Woord te vertrouwen. Vertaald in hedendaags Nederlands is het volgende op een rand bovenop de preekstoel te lezen: ‘Komt voort, op deze plaats⁵ / Ziet hier en hoort / Die op God en Zijn Woord / Alleen het meest betrouwt / Die heeft wel gebouwd’. Ook dit gedicht is een stille getuige.

Horen we de stemmen van deze stille getuigen? Zijn we leerlingen van de hemelse academie? Dan weten we het: hier beneden is het niet. Dan heeft de vakantietijd ons meer gegeven dan alleen maar lichamelijke rust.

Noten

1. Een academie is een hogeschool.

2. Innoveren betekent vernieuwen, herstellen, opknappen, veranderen, verbeteren.

3. A. Bergsma e.a., Het blijvende Woord (Plaatsen waar, en predikanten door wie dit Woord verkondigd is), 1985, Gereformeerde Bijbelstichting, Dordrecht.

4. www.preekstoelen.com

5. In oud-Nederlands staat er: … op desen oort.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen