Boekbespreking

Met de verschijning van het vierde deel is dit handboek voor bijbelonderwijs tot een voorlopige afsluiting gekomen Het is een gelukwens waard aan het adres van de schrijver die deze omvangrijke arbeid om de volledige Heilige Schrift te verklaren mocht voltooien Wanneer we de Inleiding van deel 3 vergelijken met de bijna gelijkluidende Inleiding van deel 4 vallen enkele verschillen op ten eerste wordt met name dit vierde deel in het bijzonder aanbevolen voor gebruik bij Bijbelstudie, als naslagwerk en bij de dagelijkse Schriftlezing, ten tweede is de toezegging dat er nog een pedagogisch-didactische handleiding voor het Bijbelonderwijs zal verschijnen achterwege gelaten Wel gehandhaafd is de belofte dat er nog een zaakregister zal verschijnen met een overzicht van de in het gehele handboek voorkomende trefwoorden voor de geloofsleer en van de oudheidkundige en aardrijkskundige informatie en met een literatuurlijst De ook in dit vierde deel gevolgde methode is in Ecclesia 86 (1995), no 19 bij de bespreking van het derde deel reeds uitvoerig weergegeven Het bijzondere van dit boek is het feit dat het tweede deel van het Nieuwe Testament voor het onderwijs is bewerkt Vergelijken we dit handboek bijvoorbeeld met de bekende oudere uitgave van dr P ten Have, Bij de bron, handleiding ten dienste van godsdienstonderwijs, catechese en bijbelstudie, dan blijkt in laatstgenoemd werk alleen verhalende stof behandeld te worden Het eindigt dan ook met Paulus' aankomst in Rome, het slot van de Handelingen der apostelen Maar in dit nieuwe handboek wordt ook het vervolg van het Nieuwe Testament behandeld De tekst voor tekst-verklaring doet soms denken aan de kanttekeningen bij de Statenbijbel en Matthew Henry's verklaring van het Oude en Nieuwe Testament Ook in dit deel wordt veelvuldig geciteerd uit de belijdenisgeschriften en de klassiek-gereformeerde kerkelijke formulieren Het laat zich vanwege de moeilijkheidsgraad verstaan dat de pedagogische aanwijzingen op de bovenbouw van het basisonderwijs gericht zijn Maar, bij alle bewondering die ik heb voor de enorme arbeid aan dit boek van bijna 1200 bladzijden verricht, moet ik hier toch een kritische opmerking plaatsen Omdat het hier immers in de eerste plaats gaat om een Bijbelverklaring ten behoeve van het christelijke godsdienstonderwijs zou men toch veel uitvoeriger pedagogisch-didactische aanwijzingen verwachten voor de behandeling en verwerking van deze doorgaans moeilijke lees- en leerstot, speciaal met het oog op de kinderen van de basisschool en de oudere jongeren De onderwijsgevenden hebben bij de behandeling van deze stof immers met de steun van het Bijbelse geschiedenis-verhaal en zullen in de 'vertaalslag' naar de jongeren van deze tijd veel méér nodig hebben dan wat hier aan pedagogische verwerking geboden wordt Daarvoor zal men te rade moeten gaan bij andere boeken bij de Bijbel en zelf op een creatieve wijze lesontwerpen moeten maken Maar, het zij tegelijk toegegeven het gaat hier om een handboek en dit impliceert dat onderwijsgevenden er zélf mee aan de slag moeten gaan' Toch lijkt dit handboek mij uiteindelijk meer een boek te zijn voor volwassen gemeenteleden die reeds vertrouwd zijn met de inhoud van de belijdenisgeschriften

Ongetwijfeld kan dit boek bij de Bijbelstudie en meditatie goede diensten bewijzen Ik geef daarom enkele voorbeelden van de wijze van uitleg en toepassing van de Bijbeltekst in dit handboek bij Rom 8 38, 39 over verzekerd zijn en de zekerheid van de volharding in het geloof "Er is geen andere weg om zeker te worden van het heil dan door te geloven, dat IS de beloften van God voor waar houden en daarop vertrouwen Dit geloof gaat gepaard met goede werken en bevinding, die bevestigen dat ons heil verzekerd IS Deze heilszekerheid rust niet op het krijgen van een tekst, op een bijzondere ingeving, op ontroering bij het zingen van een psalm, op het hebben van een bijzondere ervaring of iets dergelijks, maar op Gods beloften, die de Heilige Geest verzegelt aan het verstand en in het hart Door het doen van goede werken versterken we onze geloofszekerheid" Deze volzinnen worden geïllustreerd met het uitvoerig citeren uit de Dordtse Leerregels hfst l,art 12, hfst 5, art 9 en 10 en verworpen dwalingen 5 en 6 Voorts wordt het begrip Aanvechting behandeld "Elke verzekerde gelovige kent zijn aanvechtingen en heeft zijn twijfels. Deze kunnen van allerlei aard zijn Al deze duivelse aanslagen op ons geloof zijn niet te overwinnen door in onszelf te gaan zoeken naar kenmerken van geestelijk leven, vroegere bevindingen, ervaringen, goede werken of door redeneren - daarvan worden we nog onzekerder - maar alleen met Gods Woord en de sacramenten De zekerheid ligt uitsluitend buiten ons in Christus, van Wie het Woord en de sacramenten getuigen" Voor een godsdienstleraar in de hoogste klassen van reformatorische VWO -scholen is dit wellicht een geschikte tekst om aan zijn leerlingen voor te leggen met de opdracht om de spanningsvelden in deze tekst op te sporen en op existentiële wijze te behandelen vanuit de eigen jeugdige levens- en geloofservaring

In de uitleg van Romeinen 7 blijkt de schrijver in het spoor te gaan van dr Kohlbrugge's exegese "De wedergeboren Paulus erkent hier dat de vleselijke mens ook nu nog in hem woont Dat is het 'ik' dat hij hier bedoelt zoals hij is van zichzelf Maar er is ook een ander 'ik' in Paulus" (pag 71)

Overigens, dat er moeilijke plaatsen in de Bijbel zijn waarmee de grootste geleerden geworsteld hebben en waarvoor diverse 'oplossingen' zijn aangedragen zou men ook bij de lezing van dit handboek niet vermoeden Bijvoorbeeld 1 Korinthe 15 29 waar sprake is van het voor de doden gedoopt worden De kanttekeningen van de Statenvertaling en Matthew Henry's verklaring - even afgezien van de uitleg van vele latere commentatoren - geven een aantal uiteenlopende verklaringen bij dit exegetisch moeilijke tekstwoord, indien men de Griekse grondtekst letterlijk vertaalt Drs Cammeraat verklaart echter klip en klaar "in gedachte moet er een woord ingevoegd worden om een verstaanbare zin te krijgen namelijk het woord 'opstanding', zodat de zin luidt die voor de opstanding van de doden gedoopt worden" Na deze eigenlijk tekstkritische (') aanvulling sluit de schrijver zich aan bij de eerste in de kanttekeningen van de Statenvertaling aangeboden verklaring Hij ziet in dit tekstwoord een verwijzing naar de Heilige Doop als afbeelding en verzegeling van de geesteli|ke opstanding, waarin de lichamelijke opstanding van de gelovigen besloten ligt De voorgestelde aanvulling is echter in geen enkel oud Grieks handschrift van het Nieuwe Testament terug te vinden

De ruimte voor een boekbespreking is uiteraard beperkt en een boek van bijna 1200 bladzijden zeer omvangrijk, daarom spreek ik tenslotte de korte wens uit dat dit werk als naslagwerk zijn weg zal vinden en velen tot zegen mag zijn'

Ter Aar J K VLASBLOM

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen