De Conferentie

Impressie van de Conferentie van de ‘Vrienden van Dr. H. F. Kohlbrugge’ op zaterdag 10 juni 2017 in de Grote Kerk van Vianen.

Elke keer als ik een bijeenkomst van de ‘Vrienden van Dr. H. F. Kohlbrugge’ meemaak, ben ik onder de indruk van de gekozen locatie. Het is een historische plek in het fraaie Vianen, een plek die de 19 ^e eeuwse predikant alle eer aandoet. Dat geldt ook het interieur. De grote gelode ramen zijn dankzij een legaat fraai opgeknapt en het majestueuze orgel biedt de conferentiegangers een prachtig uitzicht tijdens het aanhoren van de sprekers. Als luisteraars voelen we ons geborgen onder de hoede van de naar ik vermoed schutsengel bovenop het orgel.

Voor het eerst beslaat deze conferentiedag slechts één dagdeel: de middag.

De leiding van de conferentie is in handen van ds. G. C. Bergshoeff.

Met een hartelijk welkom aan alle aanwezigen onder wie in het bijzonder de vertegenwoordigers van de Gereformeerde Bond en de Confessionele Vereniging (ds. N. de Boo) en van de pers opent ds. Bergshoeff het samenzijn.

Als toonzetting van deze bijeenkomst worden het eerste en tweede vers van Psalm 65 gezongen. Het begint met woorden van lofzang en sluit af met het wonen in Gods huis, vandaag dus de Grote Kerk in Vianen.

Daarna wordt Psalm 46 gelezen. Psalm 46 wordt ook wel aangeduid als Een vaste burg is onze God, bij uitstek woorden die bij Luther horen, en dat past goed in het Lutherjaar.

In het gebed daarna wordt om de zegen voor deze bijeenkomst gevraagd.

Daarna memoreert ds. Bergshoeff hen die de kring van de Vrienden in het afgelopen jaar ontvallen zijn:

1. mw. A.M. Aarents-Hallebeek te Ommen

2. ds. Tj. Sijtsema te Assen

3. mw. E.J. Vis-Berghout te Nieuw-Vennep

4. prof. ir. C. de Jong te Den Haag

5. ds. M. J. Aarents te Ommen

6. mw. J. Timmermans te Veen

7. dhr. F.C. de Ronde te Schiedam

8. dhr. J.C. van Beveren te Zierikzee.

9. mw. A.P. van Gorsel-Meertens Gouda

10. ds. P.C. `t Hooft te Harderwijk

11. dhr. C.M. van der Leeden te s`Gravenhage

12. mw. D.A. Wijbrans te Gorinchem

13. mw. F. J.W. Bruijnes-Olthof te Zwolle.

Met stilte en door het zingen van gezang 397 worden zij herdacht en wij aanbevolen in Gods hoede:

O God, die droeg ons voorgeslacht

in tegenspoed en kruis,

wees ons een gids in storm en nacht

en eeuwig ons tehuis!

Dan komt dr. H. Klink aan het woord. In de titel van zijn lezing stelt hij twee indringende vragen:

Wat is de mens? en Antropologie bij Luther — een vergeten hoofdstuk?

Deze lezing wordt in een van de komende nummers van Ecclesia in zijn geheel opgenomen en daarom hier niet verder verslagen. Toch een stukje van de rode draad.

Dr. Klink begint zijn verhaal met de vraag: wat is de mens? Hij geeft via een tijdlijn aan hoe het denken over het antwoord op die vraag begint bij het humanisme omstreeks 1400. Via verschillende personen en stromingen verandert de toon van het antwoord: eerst wordt de mens met al zijn talenten en heerlijke mogelijkheden gezien als het hoogtepunt van de schepping. Maar allengs wordt de toon schriller, vooral door de ervaringen van de beide wereldoorlogen en het werk van Freud, die de mens ziet als een prooi van zijn eigen begeerten. In de huidige tijd probeert Paul Verhaeghe de mens een handvat te geven door hem voor te houden dat hij zorg moet dragen voor zichzelf. Waar komt dat begrip: zorg van de mens voor zichzelf vandaan? Via Foucault komen we terecht bij de klassieke oudheid en, hoe kan het ook anders, bij Plato. Wat houdt bij Plato het zorg dragen voor je zelf in? Het houdt in zorg dragen voor je ziel, en wel in relatie tot God. Laat je ziel zich richten op de stem van God. Er bestaat dus een ander mensbeeld dan de humanistische weg met aan het einde Freud en de wereldoorlogen. En dat andere mensbeeld vinden we bij Maarten Luther. Een wezenlijke waarheid was voor hem (en voor Calvijn) dat de schepping, de wet (de 10 geboden) en de stem van God in je geweten eenzelfde spraak hebben. Welke spraak? De zorg voor je zelf, voor je ziel? En zo begrijpen we de prangende vraag van Luther: hoe kan ik God vinden voor het behoud van mijn ziel. Luther vond het antwoord in de Evangeliën; de gerechtigheid van God wordt ons geschonken! Pas met de oriëntatie van de menselijke ziel op de schepping, de wet en de stem van God in het geweten vormt zich het mensbeeld dat een antwoord is op het mensbeeld dat met het humanisme begonnen is en uiteindelijk verworden. Met het gedicht De herdersfluit van Jacqueline van der Waals ¹ besluit dr. Klink zijn voordracht.

Bovenstaande is maar een kleine greep uit het verhaal van dr. Klink. U kunt het allemaal (her)lezen in een van de volgende nummers van Ecclesia.

Na al deze indringende woorden zijn er een aantal mededelingen van mevrouw Van Ommen:

* Er is dit jaar een legaat uit een nalatenschap ontvangen waarvoor het bestuur heel dankbaar is.

* Er is bij het bestuur veel waardering voor de grote inzet van dr. Klink voor de Vrienden en voor Ecclesia.

* Een oproep aan allen om nieuwe leden te werven.

* Een aankondiging voor de collecte voor de onkosten van de conferentiedag. De opbrengst hiervan blijkt later € 352,80 te zijn.

Na de pauze is er een forumgesprek onder leiding van mr. M. Neuteboom (docent aan de rechtenfaculteit van de Universiteit te Leiden).

De deelnemers aan het forum zijn:

Professor dr. H. J. Selderhuis (hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht aan de Theologische Universiteit Apeldoorn).

Mr. drs. L. B. F. M. Peeters (docent in de rechten aan de Avans-hogeschool te ’s Hertogenbosch).

Drs. L. J. Geluk (hervormd emerituspredikant te Rotterdam).

Dr. H. Klink (predikant te Hoornaar en spreker). Enkele punten uit hun gesprek.

Dr. Selderhuis wijst voor de verklaring van de visies op de mens bij Luther en Erasmus naar de historische component van hun achtergrond: Erasmus, de zoon van een priester en Luther, vastgelopen in het klooster.

Mr. Peeters vraagt aandacht voor de overeenkomsten tussen het gedachtegoed van Luther en Don Guissani (1922 – 2005) ² . Van beiden geldt dat het geweten de plek is waar de mens beseft dat hij afhankelijk is van God.

Drs. L. J. Geluk ziet vele overeenkomsten tussen Erasmus en Luther. Desondanks kwam het wel tot een breuk tussen die twee. Het geschilpunt ging met name over de vrije wil van de mens (Erasmus) en de gebonden wil van de mens (Luther).

Aan dr. Klink wordt de vraag gesteld of het met het humanisme ook anders, beter had kunnen gaan. Als de humanisten hun klassieken beter doorgrond hadden, was dat zeker mogelijk geweest. Nu was het aan Luther om dat te doen. Volgens dr. W. Aalders is er in ons een stem, die ons roept naar onze oorsprong. Dat lijkt toch heel erg op de goddelijke stem bij Plato. Als bij elke discussie sprong het gesprek heen en weer, dan over de verschillen tussen Erasmus en Luther (heel kort door de bocht: volgens Erasmus bega je zonden, volgens Luther ben je zondig), over het grote belang van de opvoeding (denk hierbij ook aan de liefdevolle brief van Luther aan zijn zoontje Hans), over de zienswijze van Don Guissani op een aantal belangrijke begrippen als vrijheid en het belang van het christendom voor de Europese beschaving. Ook de zaal heeft een inbreng, waarin onder meer aan dr. H. F. Kohl-brugge gerefereerd wordt. Wilt u het allemaal precies weten, ga dan naar www.kerkomroep.nl en u hoort het allemaal alsof u in de kerkbanken zit.

Dankzij de betrokken leiding van Mr. Neuteboom is er maar weinig uitloop in de tijd en kan Ds. Bergshoeff de bijeenkomst besluiten met dank aan alle sprekers, de organist de heer K. Geluk, de koster en zijn medewerkers en verder allen die actief betrokken waren bij het welslagen van deze middag. Met het slotgebed en het zingen van Psalm 149 komt er een einde aan een mooi samenzijn.

Onder orgelspel is er dan nog gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Dat is ook mogelijk bij de boekentafel van Boekhandel Smit uit Gouda, waar de heer Koppejan een prachtige collectie boeken heeft liggen: veel Luther (zijn verzameld werk in twee delen bij voorbeeld) en over de Reformatie natuurlijk, maar ook veel geschiedenis.

Al met al heel veel om dankbaar voor te zijn, een kleine oase in een kommervolle wereld.

M.A. Aalders, Bussum

Noten

1 Jacqueline E. van der Waals – De herdersfluit (Verzameld Werk 160)

2 Dr. H. Klink spreekt over hem in het artikel Reis in Italië opgenomen in Ecclesia, 107 ^e jaargang nummer 18.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen