Schrammetje

Ben ik weer eens op karwei geweest bij m'n klant de winkelier. Een eerste klas koopman, rad van tong en gezien bij z'n klanten.

Schram, zei-ie, je bent tegenwoordig ook zo'n halve krantenman en nu moet je me toch eens vertellen waarom er toch altijd zo'n hoop vreemde woorden in de krant worden gebruikt. Ik lees als Ik tijd heb graag die krant van jou, maar telkens kom ik woorden tegen waar ik geen snars van snap. En om een woordenboek naast m'n krant te leggen, daar voel ik niet veel voor. Ik heb m'n vriend aan het verstand gebracht dat ik helemaal zo'n krantenmens niet ben, doch slechts bij de gratie van meneer de redacteur elke week een klein hoekje volschrijf. En dat ten tweede de krant niet van mij is en het ten derde met de vreemde woorden in ons blad nogal afloopt. Er zijn heel wat dagbladen die het op dit punt veel gortiger maken. Maar, toegegeven moet worden, dat er in de krant van tijd tot tijd woorden voorkomen, waarvan de zin voor de middelmatige lezer volkomen duister is. Indien hij tenminste Koenen of Kramer er niet bij haalt. Zo had m'n vriend de kruidenier laatst in de krant gelezen, dat een zeker geval als een axioma vaststond. Dat dit een „onomstotelijke waarheid" betekende, kon hij niet bevroeden. Evenmin kon hij begrijpen wat een zeker burgemeester bedoelde, wanneer deze telkenmale zegt, dat B. en W. op een of ander punt diligent zijn. Dat dit zeggen wil dat het college daarop dan waakzaam op attent blijft, kwam natuurlijk niet in hem op. Van „chauvinisme", waarvan hij de laatste tijd nog al eens gelezen had in verband met de samenvoeging van de gemeenten op Plakkee had hij ook al geen kaas gegeten hij wist niet dat dit vreemde woord „overdreven Vaderlandsliefde" — in dit geval dan „dorpsliefde" — betekende. Zo had m'n vriend verder gelezen van een gedementeerd (gelogenstraft) bericht; van diffuus (vaag) licht; van latente (verborgen) krachten, van een arrogant (aanmatigend) mens; van de prachtige acoustiek (klankvoortplanting) in een kerk, van een abrupt (plotseling) afgebroken onderhandeling; van een nieuwe creatie (schepping) ; van een demagoog (volksmenner) ; van een casus belli (reden tot oorlog); van een charmant causeur (innemend prater); van een conglomeratie (opeenhoping) van gevallen; van een enerverend (opwindend) gesprek; van een controverse (twistgeding); van een persoon die door een attaque (beroerte) getroffen werd, van een beetje cru (rauw) gezegde; van teveel consideratie (toegevendheid); van een destructief (vernietigend) beleid; van geëlimineerde (weggewerkte) personen; van een controverse (tegenstelling); van een daverende peroratie (slotrede); van iemand die in de gemeenteraad het een of ander suggereerde (voorstelde); van een geval dat al te simplistisch (eenzijdig) werd voorgesteld; van een bedrijf, dat op instignatie (aansporing) van de Overheid werd opgericht; van een geïncrimineerd (gewraakt) geval; van een hautain (hooghartig) mens; van interventie (bemiddeling); van interim (tussentijds), van sinister (schrikwekkend) en weet ik al wat meer. M'n vriend had er een hele lijst van aangelegd, die ik natuurlijk niet helemaal op kan noemen, want per slot van rekening behoort zijn klacht bij meneer de redacteur en niet bij Schram thuis. Toch is er wel iets voor te zeggen, dat de krantenschrijvers er rekening mee moeten houden dat hun pennevruchten ook door „de man van de straat" worden gelezen. Het is voor deze mensen hinderlijk een stuk te lezen, dat doorspekt is met vreemde woorden. Zij begrijpen er dan de helft maar van en er zal maar een enkeling zijn die de moeite neemt om eens na te gaan, wat die vreemde woorden nu wel betekenen. Iets anders zou het nog zijn, wanneer onze Nederlandse taal geen ander woord voor het gebruikte had. Schram heeft de moeite dus genomen om dat eens na te gaan en het Hollandse woord er tussen haakjes achtergezet. Daaruit ziet men, dat het heus nog wel eenvoudig uit te drukken is. Het staat echter zo geleerd, nietwaar, wanneer we veel vreemde woorden gebruiken. We doen daar echter onze mooie Nederlandse taal oneer mee aan. En een eenvoudig mens, die om welke oorzaak dan ook de ladder der ontwikkeling slechts een enkele tree bestijgen kon, verstaat ook gaarne wat hij leest. Stond er dan maar steeds achter een gebruikt vreemd woord de betekenis, dan was het niet zo erg. Maar dat wordt meestal vergeten. Natuurlijk. Want dan kon men beter het vreemde woord geheel weglaten? Er komen tal van vreemde woorden in onze taal voor, waarvoor wij — jammer genoeg — geen andere hebben. Maar laten we het gebruik er van vermijden, wanneer onze eigen er een gepast en duidelijk woord voor heeft. Dan begrijpt iedereen het en men doet er onze moedertaal geen geweld mee aan. Schrammetje zegt het daarom Nicolaas Beets na:

„Uw moeder zult gij eren en ook Uw moedertaal!" SCHRAMMETJE.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen