Uit het Kijkvenster

Het zal dit jaar — op 6 April a.s. — precies 300 jaar geleden zijn, dat Jan van Riebeeck, aan Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika, voet aan wal zette. Op order van de „Heren Zeventien" van de Oostindische Compagnie, moest hij aldaar een station stichten, waar de Oostindië-vaarders zich op retour konden verpozen en tegen scheurbuik e.d. verse groenten, vlees en andere victualiën konden aan boord nemen. De herdenking daarvan zal in Zuid-Afrika op grootse wijze, maar ook in ons land worden gevierd.

Nederland heeft oudtijds mannen met grote ondernemingsgeest gehad. Denk maar aan de namen uit onze Vaderlandse geschiedenis: Heemskerk, Barenitsz, Van Noort, Bontekoe, Linschoten en anderen. En ook Jan van Riebeeck behoorde tot die groten. Het waren mannen van moed, volharding en zeemansschap! De Culemborger Jan van Riebeeck

De Culemborger Jan van Riebeeck was als jongen wat wij zouden noemen: kappersbediende. Voor dit vak moest men een chirugijns-examen afleggen, wat Jan zeer perfect deed, hij had verstand van het genezen van zweren en gezwellen en was enigszins op de hoogte van de anatomie. Maar de barbierswinkel was hem te eng — hij zocht „advancement" en trok de wijde wereld in. Het bewerken van baarden en puntsnorren der sinjeuren beviel hem niet. Als onderchirurgijn kwam hij tegen ƒ 22.—I per maand met de kost aan boord, bij de Oost-Indische Compagnie. Op Java aangekomen liet hij zijn vak

Op Java aangekomen liet hij zijn vak in de steek en werd „assistent tot de penne", wat hem tenslotte tot koopman bracht en hem naar het Verre Oosten, Taiwan (Formosa) Japan en Tonkin dreef. In de zijdehandel wist hij het zover te brengen, dat hij de „Heren Zeventien van de O.I.C. in 5 jaar tijds een winst bracht van 1.400.000 gulden!

Een luttel vergrijp voerde hem naar Holland terug, waar hij echter niet stil zat, maar het plan van een station voor de O.I.C. aan de Kaap voorlegde. Daar de Compagnie hier Grote voordelen inzag werd van Riebeeck opdracht gegeven dit te volvoeren tegen een gage van ƒ 75.— per maand.

Na veel tegenslagen op zee liet van Riebeeck op 7 April 1652 in de Tafelbaai het anker van zijn smaldeel vallen en zette voet aan wal. Waar nu een wereldstad is gevestigd, bouwde van Riebeeck en zijn manschappen het eerste fort. Hij was de historische figuur, die de Statenvlag boven Afrika hees, welke er tot 16 September 1795 is blijven waaien. Ons bestek is te klein om de levens

Ons bestek is te klein om de levensgeschiedenis van dezen groten man af te schrijven. Alleen dit: dat zijn werk zeer is miskend. Van Riebeeck bleek in meer dan een opzicht geen gemakkelijk heer te zijn, aan ieder genie mankeert wel eens wat. Hij heeft door duizend moeilijkheden heen aan de Kaap een Hollandse kolonie gesticht, die de Oost- Indische Compagnie enorme voordelen heeft gebracht. Maar zijn werk werd niet gewaardeerd, hij werd in Mei 1662 overgeplaatst naar Batavia, waar h^j 18 Januari 1677 overleed.

Wij kennen Zuid-Afrika uit de boeken van Penning. Als jongen klopte ons hart sneller, wanneer we ons verdiepten in de „Leeuw van Modderspruit" en de „Held van Spionkop." Oom Paul en tante Sannie zijn ons bekende figuren. Wat leefden we mee in de prachtige verhalen over de Boerenoorlog en wat balden we onze vuisten tegen de Engelsen! We denken aan mannen als een Christiaan de Wet, een Koos de la Rey, een Louis Botha — een Paul Kruger.

Wat hebben die gebaarde boeren onder aanvoering van Paul Kruger en onder biddend opzien tot God voor hun vrijheid gevochten. Door het goud dat In Transvaal en Oranje-Vrijstaat werd gevonden liep men hen echter onder de voet.

Toch is de oud Hollandse cultuur er gebleven. Nog 63y2% van het volk van Zuid-Afrika spreekt een taal, nauw verwant aan het Nederlands. De invloed van onze Statenbijbel is daar niet vreemd aan. Jan van Riebeeck kwam op 6 April

Jan van Riebeeck kwam op 6 April 1652 aan land — op 14 Mei daaropvolgend werd er de Nederlandse Gereformeerde kerk van Kaapstad geïnstitueerd en door de meegekomen predikant Ds J. Bakker de eerste officiële godsdienstoefening gehouden. Van Jan v. Riebeeck is zelfs nog een gebed bewaard gebleven, op de dag van zijn landing uitgesproken en waarin hij sprak over „eene volksplanting onzer Gereformeerde Religie" en hoopte dat „de ware Gereformeerde Leere mettertijd mogte voortgeplant en verspreid worden tot 's-Heeren heiligen Naams Eere." Dat kenmerkt den miskenden Jan van Riebeeck het meest. Goud was er — en bracht er in feite

Goud was er — en bracht er in feite de oorlogen. Er was toen ook nog veel fijn goud in geestelijken zin. Nu is Zuid-Afrika na 300 jaren een machtig en groot land geworden met ongekende mogelijkheden — maar hoe is dit fijne goud er verdonkerd! Het is goed dat men de man eert,

Het is goed dat men de man eert, die voor 300 jaar de eerste steen legde van wat nu een groot land is, de Unie van Zuid-Afrika — bij deze herdenking mocht men daar echter wel eens bq stil WAARNEMER.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen