Bijzondere doopsbedieningen te Oude Tonge

Ds G. Mettengang

Van 1793 tot 1796 stond te Oude Tonge ds Gerrit Mettengang, een merkwaardig predikant. Gekomen naar hier vanuit zijn derde gemeente Poortugaal, vertrok hij na enige jaren naar Bergambacht, om tenslotte in Huizen werkzaam te zijn. Hier vroeg h\j in 1810 eervol ontslag; hij had toen 26 jaar het evangelie verkondigd en daar zijn gezondheidstoestand te wensen overliet, kwam het hem verstandig voor om het ambt neer te leggen.

Ds Mettengang kon dat doen, want hij was een vermogend man. Dit bleek bij zijn overlijden in 1824. Toen gedacht hij zijn vroegere gemeenten, waaronder Oude Tonge. Hij had voor zijn dood bepaald, dat een legaat van ƒ 4000.— naar deze gemeente zou gaan, om uit de rente daarvan jaarlijks ƒ 200.— uit te reiken aan of te verdelen onder de weduwen van predikanten die in Oude Tonge hadden gestaan. Zouden er geen weduwen zijn, dan verviel het bedrag aan de diaconie.

Een bijzondere band had ds Mettengang met Oude Tonge, daar hij hier in het huwelijk was getreden. Maar ook zijn andere gemeenten bedacht hij. Toen zijn overlijden — op 65-jarige leeftijd — bekend werd, hield ds J, J. Ie Roy een gedachtenispredicatie naar aanleiding van de bekende tekst uit Hebr. 13: Gedenkt uwer voorgangeren. Ds Mettengang overleed te Amster

Ds Mettengang overleed te Amsterdam, Kort tevoren had hij aan het sterfbed van zijn echtgenote gestaan en het was zijn wens, dat hij haar zo gauw mogelijk in het graf zou volgen. Na enige maajiden werd deze wens vervuld. Wie in het doopboek van Oude Tonge

Wie in het doopboek van Oude Tonge bladert, komt tot de ontdekking, dat ds Mettengang op uiterst correcte wijze de registers heeft bijgehouden. Wanneer er een doopsbediening was, waarbij iets bijzonders te vermelden viel, dan liet hij dit niet na. Daardoor komen wij dan iets te weten omtrent bepaalde toestanden, die er heersten ten tijde van ds Mettengang, Een paar van deze aantekeningen willen wij vermelden. De Franse tijd

De Franse tijd

Op 7 September 1794 doopte ds Mettengang de zoon van Machiel Matthijsz de Leeuw en Johanne Pieterse de Neef. Het kind was twee dagen daarvoor geboren. De predikant plaatste er een notitie

De predikant plaatste er een notitie bij; „Deeze lieden waren hier gevlugt uit de Klundert van wegens de franschen, zynde de vrou kort daarop bevallen, en het kind hier gedoopt alzo magistraat en kerkeraad volgens het zeggen van den vader niet in de Klundert waren en er dus geen gelegenheid was om eenlg schriftelyke permissie te verkrygen, en dus blyvt dit kind schoonhier gebooren en gedoopt voor rekening van de Klundert, waar de ouders met der woon thuis behooren."

Inderdaad was de verklaring van vader De Leeuw juist. De Franse troepen, die onder Dumouriez in Februari 1793 ons land binnenvielen, stuitten bij Klundert op een hevig verzet van de kapitein "Von Kropff, die met tachtig man lange tijd stand hield tegen de Franse overmacht. Geheel Klundert werd verwoest en de bewoners moesten elders een goed heenkomen zoeken. Velen voeren naar Flakkee over.

Op 18 Januari 1795 deed zich een soortgelijk geval voor. Toen werd door ds Mettengang het teken en zegel van de doop bediend aan Philippina Henrietta, dochter van Emesting Christiaan van Knlppendorff en Anna Robertson, Getuigen waren Johan Pieter Dilbeek en Willemina van Alphen, De namen van vader, moeder en doch

De namen van vader, moeder en dochter wijzen er al op, dat men hier niet te doen heeft met een familie van de eilanden. Bij de getuigennamen tekende ds Mettengang aan: „hebbende deeze ook de plaats des vaders vervangen, wyl deeze als gevangen by de capitulatie van Grave naar Vrankryk was opgezonden, zynde moeder hier gevlugt." Het kind was geboren op 10 Januari 1795 en werd dus — wat destijds meer voorkwam — niet door vader of moeder zelf, maar door getuigen ten doop gehouden. Ook ditmaal gold het een doopsbediening aan een kind van vluchtelingen. De Brabantse vestingstad Grave, een be langrijk punt in de Nederlandse verdediging, had zich na een beleg van een maand, moeten overgeven. De mannelijke bezetting, waaronder Van Knlppendorff, werd krijgsgevangen gemaakt, de rest van de burgerij (die totaal uitgehongerd was) vertrok uit de stad. De Fransen hadden er tijdens een bombardement van 24 dagen ruim 3000 bommen op gegooid en al waren dat geen bommen van het kaliber zoals ze in de jongste oorlog zijn gebruikt, dat de stad er als ruine uitzag, laat zich verstaan.

Op 30 December had de capitulatie plaats en men kan zich de toestand indenken van Anna Robertson, die elk ogenblik het leven kon schenken aan een kind. Gelukkig heeft ze te Oude Tonge onderdak gevonden en naar wij mogen hopen, is zg naderhand weer met haar man verenigd.

By de meestoof

Maar enkele weken tevoren, op 14 December 1794, had ds Mettengang de doop bediend aan de dochter van Job Moeliker en Elisabeth Suurland. Het waren Willem Moeliker en Maria Lok, die als getuigen optraden bij de doop van dit op 6 December geboren kind.

Ds Mettengang plaatst in het doopboek deze bemerking: „Dit kind, schoon hier gebooren en gedoopt, blyvt in gevalle van alimentatie voor rekening van die van Tholen, daar de ouders thuis hooren, schoon 's winters hier zynde wegens de meestoof". Later vulde ds Mettengang deze opmerking nog aan met het zinnetje „Hier van gegeeven relaas den 25 February 1795." Dit geval is duidelijk. De teelt van

Dit geval is duidelijk. De teelt van meekrap had in die tgd te Oude Tonge wel enige betekenis. In de negentiende eeuw waren er zelfs twee meestoven. De in Tholen woonachtige echtelieden waren blijkbaar tijdens dit winterseizoen bij familie te Oude Tonge, wellicht met het oog op de toestand van de vrouw.

Kort daarna vertrokken zij weer naar Tholen, Bij die gelegenheid kregen ze van ds Mettengang ' een briefje mee, waarin vermeld stond, dat hun dochtertje in Oude Tonge gedoopt was en waarom men dit had toegestaan. Vandaar de aanvullende opmerking op 25 Februari,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen