Schrammetje

Wanneer de lezers binnenkort de krant lezen, zullen er zeker vele zijn, die zeggen, dat er „'n hoap stomme fouten" in staan. Tenminste naar hun gevoelen. Het zullen fouten schijnen, maar in werkelijkheid niet zijn. We krijgen namelijk weer een beetje verandering in onze Nederlandse taal. Nederlandse en Belgische deskundigen hebben besprekingen gehouden, waarbij een woordenlijst is gevormd, die ons weer heel wat hoofdbrekens zal kosten, om in practijk te brengen. In zekere zin zijn er wel veel vereenvoudigingen bij en mogen we woorden precies eender gaan schrijven zoals we ze uitspreken. Neem bijvoorbeeld het woord chocolade. We zullen dat nu heel gewoon als sjokolad© mogen neerpennen. Dus precies zoals we het al van kindsbeen af in de mond hebben. En rheumatiek mogen we zonder h gaan schrijven, dus doodgewoon reumatiek, ook alweer zo we het uitspreken. De h achter een r heeft afgedaan. De ph, zoals we die nog gebruiken in fUosophie, geographie enz. wordt radicaal weggebannen en zullen deze n uitsluitend met een f geschreven worden. Als U voorheen schreef ,,accoord", dan wordt dat nu „akkoord" met twee k's. En accijns schrijft U ook maar zoals U het uitspreekt: aksijns. Doodeenvoudig zo U ziet. Maar het zal ons onwennig aandoen, want van de schoolbanken af is het ons al ingepeperd hoe we al die woorden behoorden te schrijven. Het gekke is, dat mijn grootouders, die maar weinig lager ondervrijs genoten hebben, al dergelijke woorden, waarover de geleerden nu lange beraadslagingen hebben gehouden, reeds schreven zoals ze deze uitspraken. Zagen we eens een brief van die oudjes dan schudden we meewarig het hoofd en we hadden eigenlijk een beetje medelijden met hun, dat ze onze Nederlandse taal zo radbraakten. Zeiden we er als jongens eens wat van tegen vader of moeder, dan kreeg je

tegen vader of moeder, dan kreeg je direct de opmerking, dat grootvader en grootmoeder maar tot hun tiende jaar op school hadden gegaan, dus dat het geen wonder is, dat ze de taal machtig waren. We moesten er eigenlijk bewondering voor hebben, dat ze het nog zover hadden gestuurd. En nu, een halve eeuw later, kom.en de geleerden tot de ontdekking, dat onze oudjes toch eigenlijk gelijk hebben gehad om een groot aantal woorden maar te schrijven zo zij ze uitspraken. Werd ons voorheen geleerd, dat men de namen van dagen en maanden met een hoofdletter moest schrijven, nu behoeft dat niet meer en mag U er met een gerust hart een kleine letter voor gebruiken. Wat dus voorheen voor een grote stommiteit werd uitgekreten wordt nu tot vaste regel verheven. Gaat in de toekomst de lamp uit of blijft de klok stilstaan, dan mogen we niet meer zeggen ,,zij" gaat uit, of „zij" staat stil, maar „hij" gaat uit en „hij" staat stil. Nu is het bij ons zo, dat m.en er toch al van de lamp sprak: „hie gaet uut" en van de klok: „hie staet stille", dus in ons Flakkees spraakgebruik zullen we van zo'n wrijving weinig merken. Al met al, de mensen van de krant en zij die veel schrijven zullen nu op hun tellen moeten passen. We zouden eigenlijk allemaal weer een half jaartje naar school terug moeten om ons Nederlands weer goed onder de knie te krijgen. Als men wat ouder is, komt men er niet zo gemakkelijk meer uit. Heb ik het goed begrepen, dan komt ook de naamvals-n weer in het geding. Enkele jaren geleden, toen de nieuwe spelling kwam, werd ons voorgehouden dat we geen fout begingen, wanneer we , aan" de heer die en die" op een envelop schreven. Nu moet het weer „aan den heer" worden. Enfin, we zullen ons best doen het allemaal weer te leren. Ik had gedacht de nieuwe spelling ook nooit te kunnen schrijven, maar nu voel ik het direct aan dat het fout is, wanneer ik per ongeluk 7,00 weer eens met twee o's en visch met sch schrijf. Het kan dus meevallen, maar we hebben er als ouderen een hele kluif aan, willen we tenminste een beetje ,,bij" bUjven. Een grote groep van ons volk trekt zich echter van die taalveranderingen niets aan, maar gaat rustig door met schrijven, zoals dit op de lagere school geleerd is. „Ze kunnen wel an 't veranderen bluve;

wiele doë mar zoas m'n 't geleerd binne; ze begriepe ons toch wel;" zei er verleden week een op 't werk. Dat was er dus een, die zijn oren niet naar de taalnieuwigheden laat hangen. Wanneer echter de wijzigingen de scholen bereiken, wordt de jeugd alras met het nieuwe vertrouwd gemaakt en binnen enkele jaren zijn de veranderingen die ons nu nog vreemd van het papier aankijken, voor goed ingeburgerd. Taal is een wonderlijk iets; in de loop der eeuwen is er al heel wat aan gedokterd. „De taal is een stad, aan het bouwen waarvan ieder mens een steentje heeft bijgedragen", heeft zeker geleerde eens gezegd. Zo bezien heeft mijn grootvader ook al aan de taalvemieuwingen meegewerkt toen hij vijftig jaar geleden schreef dat hij „verse vis" gekocht had.

Jammer dat de geleerden van die tijd grootvaders eenvoudige, maar toch begrijpelijke taal toen niet hebben opgemerkt. Dan hadden we al een halve eeuw van dubbele 00's en ee's en ch's afgeweest. Laat ik U zeggen, dat het ons als schooljongens heel wat prakkesatie kostte om de volgende zin zonder fouten te schrijven: „De heren Van Slooten sloten hun sloten met ijzeren sloten en groeven slooten om hunne sloten." Dat is nu voorbij. Alles met één o en klaar is Kees. Toch, als ik weer eens een brief krijg van een bejaard iemand moet ik eens goed opletten, of er nog niet meer te vereenvoudigen valt. Want het blijkt dat zulke „lompe" mensjes in hun ongeletterdheid een taal schrijven, die de „wijzen" pas vijftig of zestig jaar later ontdekken als geschikt om algemeen doorgevoerd te worden. Zij krijgen er een medaille of een lintje voor, maar grootvader werd er om uitgelachen. Zo gaat dat in de wereld! SCHRAMMETJE

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen