De Russische glimlach

Sedert enige maanden is er een merkwaardige verandering te bespeuren in de houding van de machthebbers in de Sovjet-Unie, die scherp afsteekt bij de vijandige politiek, die door wijlen Stalin na de oorlog werd gevoerd. Malenkow's optreden was reeds ietwat soepeler, maar de grote verrassing kwam, toen deze vervangen werd door het driemanschap - Boelganin - Kroestjow - Molotov. Moskou was tevoren nimmer bereid geweest in vriendschappelijke zin onderhandelingen te voeren met de westelijke mogendheden over onderwerpen, die steeds de oorzaak waren van spanning in de internationale verhoudingen. Als gevolg van de „koersverandering" in het Kremlin werd deze zomer in Geneve een conferentie der regeringsleiders gehouden, waar de Eussen zeer voorkomend en welwillend waren en veel vertrouwen schenen te krijgen in president Eisenhower. De concrete resultaten van die conferentie waren echter nihil. Er werd alleen een betere sfeer geschapen en nu moeten de ministers van Buitenlandse Zaken op het eind van deze maand pogen tot enig tastbaar succes te komen.

Sedert dien blijkt ook uit andere dingen, dat men in het Kremlin een andere „politiek" gaat volgen. Alle mogelijke staatslieden worden uitgenodigd voor een bezoek aan Moskou en men belooft een tegenbezoek te brengen. Zelfs Adenauer heeft in Moskou geconfereerd en 9000 Duitse krijgsgevangenen losgekregen. Voorts hebben de Russen hun marinebasis Porkhala in Finland teruggegeven. De toon van hun redevoeringen, van de radio en de pers is niet meer uitgesproken vijandig. Delegaties uit parlementen, uit wetenschappelijke kringen en allerlei organisaties krijgen invitaties en worden met grote gastvrijheid ontvangen. De Sovjet-Unie is zelfs opengesteld voor het toeristenverkeer. En zo is het IJzeren Gordijn de laatste maanden aardig naar boven gehaald.

Het is geen wonder, dat de gehele vrije wereld — en vermoedelijk ook de Russische bevolking en de buitenlandse communisten — zich afvraagt, wat dit alles nu in feite te betekenen heeft. Is deze opzienbarende verandering een wijziging in de communistisch-nationale sowjet-politiek en houdt zij een werkelijke koersverandering trt7-die gericht is op een vreedzame samenwerking van oost en west of gaat het hier slechts om een verandering van tactiek met behoud van hetzelfde doel: de wereldheerschappij van het communisme, mede te bereiken door ontbinding der westerse wereld?

Niemand weet natuurlijk met zekerheid, welke precies de drijfsveren zijn van de Sovjet-machthebbers. Dat weten slechts enkele topfiguren. De rest van de Russen, zowel diplomaten als ambtenaren, journalisten en het gewone volk draaien op commando mee. En de vrije wereld moet er maar naar raden. Ook de ambassadeurs in Moskou en de

Ook de ambassadeurs in Moskou en de geheime diensten der Amerikanen en Engelsen zullen hieromtrent geen 100 procent zekerheid kunnen krijgen. Men moet dus op veronderstellingen bouwen. En dan kan men b.v. zó redeneren:

De Russen hebben met hun politiek van isolering en koude oorlog alleen dit bereikt, dat het westen zich in toenemende mate ging bewapenen en een militaire eenheid ging vormen. Het Atlantisch Pact, de N.A.V.O. en het Drielandenpact op de Balkan zijn er het gevolg van geweest. Door de vijandigheid der Sovjets was met name Amerika genoodzaakt zijn atoom-experimenten krachtig voort te zetten, waardoor bij een eventuele derde wereldoorlog gesteld dat het communisme deze zou

gesteld dat het communisme deze zou riskeren, ook Moskou van de kaart zou verdwijnen. Misschien is men in het Kremlin tot de conclusie gekomen, dat de tot dusver gevolgde koers een averechtse uitwerking heeft gehad en nimmer kan leiden tot het beoogde doel. Niet alleen is hij militair vastgelopen, maar ook propagandistisch werkte deze koers in het nadeel van de communisten. Het is dus zeker niet onmogelijk, dat men het op een andere, meer geraffineerde manier wil gaan proberen.

Voor ons staat het onomstotelijk vast, öat men beslist niet moet rekenen op een principiële verandering in de Russische politiek. Er zijn helaas nu reeds tal van mensen in vele landen, die dit er wèl in zien. Men vindt ze onder de eenvoudigen, die geen begrip hebben yan de hogere politiek, maar ook in intellectuele kringen bij hen, die in allerlei waandenkbeelden en illusies gevangen zitten. In het bijzonder staat een deel der socialisten hieraan bloot. Steeds weer blijkt, dat deze, als ze uit

Steeds weer blijkt, dat deze, als ze uiteindelijk moeten kiezen tussen het „kapitalisme" en het communisme, aan dit laatste de voorkeur geven. En gezien net feit, dat het socialisme overal in de wereld zeer veel aanhang heeft, zijn brede groepen in vele landen gepraedisponeerd om zeer conciliant te staan tegenover een vriendelijk communisme en ae duivelse achtergronden daarvan over net hoofd te zien.

Daarbij komt, dat een vredes-offensief, ook al komt het uit Rusland, altijd een goede kans heeft, velen in slaap te sussen. Wie het communisme slechts ^let als een bijzonder economisch systeem en het niet onderkent in zijn anti-christelijke beginselen, capituleert ai spoedig voor de glimlach der Russen n meent, dat deze welgemeend is en een nieuw tijdperk der wereldgeschiej„"}!^ inluidt. Dit gevaar is heus niet aenkbeeldig, gezien het feit, dat tegenwoordig millioenen een partij of beweging alleen beoordelen naar haar sociale mérites. Daarom staat het westen zwak tegenover een goed gespeelde Russische vredesactie, die o.i. geen ander doel heeft, dan op een méér efficiënte manier dan voorheen goodwill voor de Sovjet-Unie en daardoor verslapping in de militaire waakzaamheid te bevorderen. In de denjocratische landen is toch al over het algemeen een sterke weerzin tegen al het militaire en een neiging om sociale maatregelen te stellen boven de landsverdediging. Dit zal door de nieuws Russische politiek nog meer in de hand gewerkt worden.

Wanneer het de Sowj et-leiders werkelijk ernst is met het liquideren van de komende oorlog zullen ze toch eerst eens tastbare bewijzen van hun goede wil moeten geven. Tot dusver waren het niet anders dan woorden en beslissingen, die hun niets kosten en de positie van Rusland niet veranderen. De teruggave van Porkhala betekent in militair opzicht niets. Als Rusland inderdaad vreedzaam wil samenwerken met de vrije wereld, zal het

Ie de hereniging van West- en Oost- Duitsland moeten toestaan.

2e de satelliet-staten in Oost-Europa de vrijheid moeten teruggeven.

3e het communistisch gewroet in andere landen moeten staken.

Pas wanneer dit gebeurt, zal werkelijk blijken, dat er een andere geest door het Kremlin vaart.

We moeten dit echter nog zien gebeuren! De Sowjets laten hun greep op Oost- en Midden-Europa niet los. Zij subsidiëren met grote bedragen alle ondermijnende communistische acties in de vrije landen. Zij stoken de nationalisten in Azië en Afrika op tegen Frankrijk, Engeland en Nederland. Zij vissen in het troebele water van de vijandschap tussen Israël en de Arabische landen. Zij steunen nog steeds in de Verenigde Naties elke actie tegen de „koloniserende" landen. En men maakt ons niet wijs, dat zij hun ideaal der communistische wereldrevolutie hebben losgelaten. Dan zouden zij zichzelf, hun beginsel en al hun historie ten enenmale verloochenen. Naar onze mening is het doel van de „nieuwe" politiek geen ander dan de militaire krachtsinspanning van het westen te doen ineenschrompelen, de geestelijke weerbaarheid tegen het communisme te doen verslappen en te profiteren van economische crises, die na de huidige welvaartsperiode in de westerse landen zeer waarschijnlijk niet zullen uitblijven.

Dat al het bovenstaande niet op wantrouwen, maar op logica berust, bewijzen wel de uitlatingen, die Kroestjow, de machtigste man in het Kremlin als secretaris der communistische partij, onlangs deed bij een feestmaal in Moskou, dat aangezicht was ter ere van de Oostduitse gasten-partijgenoten. Volgens het weekblad „Vrij Nederland" moet daar het volgende zijn gezegd en gebeurd:

Op dit banket, waar Kroestjow vermoedelijk een glaasje teveel gedronken had, heeft deze zich met een prijzenswaardige openhartigheid uitgelaten. Hij zei zoveel, dat de premier, maarschalk Boelganin, enkele keren trachtte, Kroestjow met een waarschuwend handgebaar te stuiten, hetgeen mislukte. Deze dan sprak als volgt: „Men zegt, dat onze glimlach onoprecht is. Dat is niet waar. Onze glimlach is echt en niet kunstmatig. Maar als iemand gelooft, dat uit onze glimlach voortvloeit, dat wij de leer van Marx, Engels en Lenin opgeven, dan vergist hij zich deerlijk. Zij, die daarop zitten te wachten, kunnen blijven wachten tot Pasen en Pinksteren op één dag vallen. Wij zijn eerlijke mensen en zeggen onze vrienden en tegenstanders altijd de waarheid. Wij zijn voorstanders van het vreedzaam naast elkaar bestaan, doch ook van de opvoeding tot het communisme. Van het vreedzaam naast elkaar bestaan zijn wij alleen maar voorstanders, omdat er nu eenmaal twee systemen bestaan. Oorlog hebben wij niet nodig om, de overwinning van het socialisme te behalen. Vreedzame wedijver is al voldoende. Laat ons drinken op alles wat nieuw is, op de mannen, die de weg volgen, die Marx, Engels, Lenin en Stalin ons getoond hebben. Onze vijanden eerbiedigen hen niet, maar men kan niet tegen de geschiedenis ingaan. Kameraden Grotewohl en Ulbricht, houdt goede moed. Amerika heeft ons zestien jaar lang niet erkend en toch zijn we blijven bestaan. De tijd komt, dat men bij U zal aankloppen met de vraag, of men U mag erkennen. Dan staat het aan U, te beslissen of dat nog wel de moeite waard is."

Tot zover Kroestjow. Zijn woorden laten aan duidelijkheid niets te wensen over. Na hem nam Ulbricht, de meest gehate figuur in Oost-Duitsland, het woord om te betogen, dat het Oostduitse systeem tot heel Duitsland uitgebreid diende te worden. „De tijd komt dat de democratische (= communistische) krachten ook in West-Duitsland zullen triomferen.' Daverend applaus. Boelganin omhelst Ulbricht, Kroestjow omhelst Grotewohl!

Wat betekent dus de Russische glimlach? Geen koersverandering, alleen wijziging van tactiek. En deze kon op de duur wel eens gevaarlijker zijn dan de koude oorlog.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen