Persrel over Staphorst

De nachtelijke gebeurtenissen in het oveiigens zo rustige dorp Staphorst van tnkelo weken geleden zijn een dankbaar object geweest voor op sensatie b'lusto journalisten van de Nederlandse en zelis een deel van de buitenlandse pri,, met name uit Engeland, Duitsland en Bclgie Staphorst was in het wereldniLUWS en het „volksgericht", dat daar gehouden is, deed zelfs bij velen de aandacht voor Kongo en Nieuw-Guin.-a vciilappen! Nederland wist het mis- «hicn al, maar nu vernam de hele weleld het, dat Staphorst het meest achleihjke dorp is met een bevolking, die au=telijk nog in de Middeleeuwen leelt tn 015 een lijn gesteld kan worden met d( a'chtei gebleven gebieden m andeie wciplddelen. Men heeft van de verhalen gtsmuld en zichzelf gelukkig geprezen, dal men in een moderne, verlichte weicld leeft met gans andere opvattingen ovci leligie en moraal. En men kwam tot de conclusie, dat Staphorst eigenlijk 1117iin geheel thuishoort in oen museum van oudheden. Onze lezers welen wat er gebeurd

Onze lezers welen wat er gebeurd is. Een getrouwde vrouw van 48 jaar I had een verhouding met een eveneens gehuwde man van 45, welke relatie zij I niet wilde opgeven ondanks het feit dat I haar man al tweemaal zelfmoord had j willen plegen en zij herhaaldelijk op [ haar immoreel gedrag gewezen Wo\s

Ook de man was daartoe niet bereid I En toen besloot de dorpsgemeenschap m te grijpen en beiden onder een zo /wale collectieve druk te zetten, dat aan de verhouding een eind kwam, het leven van de zozeer gedeprimeei'de cditgenoot wellicht werd gered en een jnovcntieve werlang hiervan op andeitn kon uitgaan, die eventueel door meer „verlichte" ideeèn der moderne cultuur besmet, in dit doip, waar praktisch nooit echtscheiding voorkomt, giote-stads-praktijken zouden willen invoelen op het gebied van de liuwelijksiiouw. De collectieve druk bestond hierin,

De collectieve druk bestond hierin, dat de vrouw uit haar huis en de m.an uit een cafe werden gehaald, op een wagen —• geen mestkar — werden gezet en gedurende enkele nachtelijke uren door het dorp werden gevoerd ten aanschouwen van een groot deel der bevolking, aan welke publieke ,,icchtsplegmg" pas een einde kwam, toen beiden beloofden de ongeoorloofde relatie te zullen verbreken. Over deze gebeurtenis heeft de grote

Over deze gebeurtenis heeft de grote landelijke en buitenlandse pers een rel opgezet, waaruit blijkt, dat er bij vele journalisten wel veel scnsaticlust, maar heel weinig begrip bestaat voor een volksgemeenschap die er andere moiele normen op na houdt dan de moderne mens van nu. De hoofdredacteur van de „Haagse Courant" sprak van een „opstand der horden" (blijkbaar geïnspireerd door Ortega y Gasset), stelde vast dat de bevolking overwegend zeer orthodox-Hervormd is en dat men er op zondag niet veel meer mag doen dan ademhalen De burgemeester en de politie, die sliepen, moeten tot de orde worden geroepen en aan deze plaatselijke folklore moet radicaal een einde worden gemaakt. Ook deze journalist ziet blijkbaar geen kans het gebeurde in Staphorst objectief te bekijken d.w.z. rekening houdende met de religieuze, historische en sociologische aspecten ervan.

Als anderen het niet doen, willen wij het wel eens proberen. Wc stellen daarbij voorop, dat ook naar onze mening een volksoptreden als in Staphorst, niet alleen wanneer dit wordt georganiseeid door zich vervelende jongelieden, maar ook door principiële ouderen, beslist fout is. Dit is niet de manier om dergelijke problemen op te lossen. Niet alleen dat er wetsovertreding plaats heeft — huisvredebreuk en vrijheidsberoving — maar een dergelijk ingrijpen van de gemeenschap in privé-zaken kan nimmer worden geduld, alleen reeds omdat er geen grens aan is. Hier ligt een taak voor personen, die krachtens hun ambt daartoe geroepen zijn, maar niet voor do grote massa, waaronder er zich ontwijfeld velen bevonden die het goed bedoelden, maar wie zulk een aktie gemakkelijk uit de hand kan lopen. En bovendien mag men ook wel eens denken aan het woord van Jezus, die tot de aanklagers van een overspelige vrouw zei: „wie van u zonder zonde is, die werpe de eerste steen op haar". Dit alles dus vooropstellende, inenen

Dit alles dus vooropstellende, inenen we niettemin, dat wij dit incident heel anders moeten zien dan de heren van de grote pers en het grootste deel van het publiek. En dat is pas mogelijk als we de achtergronden kennen. Daarom eerst het één en ander over Staphorst en zijn bevolking.

De gemeente Staphorst, die ongeveer 9000 zielen telt, bestaat uit de dorpen Staphorst en Rouveen en een aantal buurtschappen. Het eigenlijke dorp, waarover het hier gaat heeft ruim 3000 inwoners. Zijn ontstaan dankt het aan de veenderij, maar nu zijn de landbouw en de veeteelt hoofdmiddelen van bctaan. Er is verschil van mening of de bevolking van Friese of Saksische oorsprong IS, maar de taal en het boeienhmstype zijn Saksisch en de mentaliteit wijst daar ook op. Staphorst heeft de reputatie, dat het zo ongeveer het meest conservatieve, ouderwetse, traditionele en cultureel achterlijkste dorp van Nederland is £n bovendien godsdienstig het „zwaarst". Toeristen beschouwen het als een antiquiteit en gaan er graag een kijkje nemen. Vanzelfsprekend wordt dit door de dorpelingen niet bijzonder geapprecieerd, vooral wanneer men 's zondags de kerkgangers komt fotograferen in hun oudeklederdracht.

Dit werd zo hinderlijk, dat het verbois. Staphorst wenst geen publieke bezienswaardigheid te zijn. Zij die meer over dit merkwaardige dorp willen weten, verwijzen we naar de dissertatie van Prof. Groenman, die in 1947 op dit onderwerp promoveerde. Het is de sociografie van een gesloten gemeenschap Als wetenschappelijk man toont hij echter heel wat meer begrip voor de bewoners dan de huidige critici. Allereerst blijkt uit zijn boek, dat de Staphorsters wat hun bedrijven betreft helemaal niet achterlijk zijn, dat er veel gemechaniseerd wordt, dat er ruilverkavelingen zijn doorgevoerd en dai er in tegenstelling tot krantenberichten electriciteit en waterleiding is. De intelligentie van de schoolkinderen blijkt normaal. De grote zonde van de Staphorsters

De grote zonde van de Staphorsters in de ogen van het publiek is hun afkeer van de moderne cultuur. Men vindt er geen bioscoop, geen dancings en nachtclubs. Op zondag wordt er niet gevoetbald. Men gaat er zeer trouw ter kerk en houdt zich aan de oude gereformeerde waarheid. Echtscheiding komt er praktisch nooit voor. Er zijn ook geen „onechte" kinderen, want de dorpszode eist terecht, dat geen jongen een meisje laat „zitten". Gebeurde dit eens een enkele keer dan werd dat vroeger ook door een volksgericht gecorrigeerd. Prostitutie is er onbekend en diefstal komt slechts weinig voor. Het ligt dus voor de hand, dat deze

Het ligt dus voor de hand, dat deze gesloten gem.eenschap, waar een zeer sterke „sociale controle" bestaar, sterk reageert op een buitenechtelijke verhouding. Dat accepteert en duldt zij niet Natuurlijk zullen niet alle Staphorsters die aan de nachtelijke „rechtspleging" meededon, de zaak zo principieel hebben gezien, maar dit is toch de achtergrond. We zouden zo zeggen: de Staphorsters mogen dan hun dorpsderaillementen op een ietwat verouderde wijze pogen op te lossen, wie dit alles objectief beoordeelt, velt niet zo'n vernietigend oordeel als velen doen. Men dient dit alles te zien in het licht van historische tradities, van godsdienstige overtuigingen en van een speciale sociologische structuur der gemeenschap. Wij kunnen hierop niet uitvoerig ingaan, maar willen er toch op wijzen, da,t hier twee culturen botsen. En nu moge het Staphorster cultuurpatroon overdreven oudeiwets zijn in sommige opzichten, daar staat tegenover, dat de zo geroemde moderne stadscultuur een beeld vertoont van morele normloosheid en veiwereldlijking, van een leven zonder God en buiten de kerk Als we hier eens gingen schetsen wat er in onze grote steden op zedelijk gebied aan de hand is, dan zouden velen daarvan schriklcen al weten ze dat het eig is. Prostitutie tiert er welig, het aantal gevallen van abortus criminalis is er onstellend hoog honderden aborteuses vinden er emplooi onder allerlei schone namen en dit alles ondanks een steeds stijgend gebruik van anti-conceptionele middelen. Echtscheidingen worden door velen niet meer als abnormaal beschouwd. De moderne-cultuuraanbidders mogen dan spotten met de middeleeuv/se Staphorsters, wij geloven dat in dat dorp nog positieve geestelijke waarden in stand gehouden worden, die gebaseerd zijn op het woord Gods. Wij kunnen daarom, al zijn we het niet in alle opzichten eens met de Staphorster „folklore", beslist niet meedoen in het koor van degenen, die de bevolking van dit dorp, omdat zij weigert zich te laten gelijkschakelen met de ontkerstende cultuur der moderne wereld, als een blamage voor Nederland beschouwen. Integendeel, wij pretoren een gemeenschap, waar de geboden Gods nog geëerd worden, verre boven de van goddelijke noi men losgeslagen moderne cultuurcentra.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen