Het probleem van onze welvaart

„ deze titel leest zal vermoedelijk •eerst de vraag bij zich voelen op- IcOTTiwi of de welvaart, waarover men than.> zoveel leest en spreekt, een probleem is, d.w.z. een vraagstuk, een mpeilijkheld, een kwestie. Wie kan zeggffl, dat liij welvarend is of bezig is hi[ te worden, is geneigd te menen, dat daarmee zo ongeveer alle problemen zijn of worden opgelost en hij ziet in de welvaart zelf helemaal geen probleem. Wie deze zaak echter grondig overdenkt en enige tijd met de welvaart geleefd heeft, die ontdekt dat het zo eenvoudig niet is. Nu het wonderbaarlijke feit zich voordoet, dat we in de Westerse wereld, ook in Nederland, na een gruwelijke en allesvemietigende oorlog tegen alle ver- ;hting in nu al een aantal jaren in " situatie van welvaart leven, wordt steeds meer openbaar, dat leven de welvaart, hoe onwaarschijnlijk iook lijkt, evenzeer problemen oproept als het verkeren in een maatschappij met heel veel armoede, zoals dat in de eeuwen voor de onze het geval was. Enige tijd geleden achtte de voor

Enige tijd geleden achtte de voorzitter van het C.N.V. het nodig zijn leden op te roepen tot het betonen van meer tevredenheid in deze tijd, waarin op enkele speciale groepen na, iedereen in meer of mindere mate in de welvaart deelt. En de voorzitter van de Ned. Chr. Boeren- en Tuindersbond drs. Zijlstra, leider van een werkgeversorganisatie, meende eveneens, dat het niet misplaatst was de leden erop te wijzen, dat men de zegeningen van de welvaart wel wat meer mocht waarderen. Hij zei; „Tel uw zegeningen, tel ze alle en vergeet er geen: ieder heeft werk, de inkomens stijgen snel en ieder jaar, onze woningen worden steeds imfortabeler, ieder heeft vakantie, laantal auto's stijgt met de dag lie voorzieningen voor de oude dag, tegen werkloosheid en ziekte, verzorging van weduwen en wezen, het betere onderwijs en de mogelijkheden daartoe; dat alles en nog veel meer zijn ^Ègeningen, die onze grootouders voor onmogelijk hadden gehouden." En hij voegde eraan toe: „Wij weten in 1966 geen raad met alle zegeningen; we kunnen ze niet de baas. En ih plaats van tevredenheid is er in menige kring dan protest tegen de bestaande geloven, dat dit Öehartigenswaar-

_ woorden zijn. Het is een feit, dat onze maatschappij zich ontwikkelt naar een toestand van overvloed. Al moet er, sociaal gezien, voor sommige groepen nog wel iets gebeuren, de overgrote 'meerderheid van ons volk leeft "irieel gezien zonder zorgen. Men erover twisten of de welvaart ivaardig genoeg verdeeld is — dat dtijd wel zo blijven — maar het [kan niemand ontkennen. Eigenlijk •^ ze ons overvallen, want niemand had er in 1945 op gerekend, temeer omdat men zich nog goed de vooroorlogse crisisjaren herinnerde. En nu neemt men — n.1. de economen aan, dat behoudens korte en lichte stagnaües of recessies de toeneming van ^^•'elvaart zal doorgaan.

it is welvaart eigenlijk? Economisch gezien is het de mate, waarin de mens of een volk zijn behoeften kan bevredigen. Daar moet om gestreden worten, omdat de totale hoeveelheid goederen die verlangd wordt oneindig veel groter is dan de beschikbare. Derhalve kan de welvaart alleen massaal verhoogd worden door een hogere pro, auktie en deze hangt weer af van de produktiemiddelen, waaronder ook de arbeid. Wie welvarender wil worden, moet harder werken, dat geldt voor het individu, maar ook voor het gehele M j" P^" ^^^•'St het nationale inkomen, «eaerland neemt in de wereld wat dit T^ ,?^" ^^^^ gunstige positie in. uoch alleen door intensiever arbeid van allen zal bereikt kunnen worden, aai deze opgang voortgezet wordt.

De Bijbel ziet rijkdom en welvaart alL!f" i*®"^^" ""^^ ^°ds zegen, maar aueen als ze gebruikt worden in Zijn cuenst en in die van de naaste. Er zitlen ook schaduwzijden aan: hebzucht, ftoograoed, machtsbegeerte, verslapping It\ . ^"^^^^ enz. En men vergete vtf^ ^^i ^^ ^^^ ontbreken van welvaart Gods nabijheid dikwijls beter ervaren wordt dan bij rijkdom. De Schrift r^2. '!?^'" Seval, dat er om te leven meer nodig is dan geld en goederen. mpjffi °°^' ^^^ w« slechts „rent- ?aar ', ^'^"- ^aar het verlangen naw welvaart alles gaat overheersen en alles overwoekert zijn we bez;g met wr^t '* 7^" ^^* Gouden Kalf! Men vergete ook met, dat met het toenemen van onze welvaart onze verantwoordelijkheid jegens God en onze naaste evenredig toeneemt. Bovendien is welvaart een zegen van God om dankbaar voor te zijn en niet een eigen prestatie om zich trots op te verheffen. Het grote gevaar van de welvaart is: God te vergeten en schade te lijden aan onze ziel. Natuurlijk is het pogen om de ar

Natuurlijk is het pogen om de armoede uit te bannen onze eerste taak. Zowel het Oude als het Nieuwe Testament wijzen daarop. In ons land is ongetwijfeld de offervaardigheid zeer groot en de social? wetgeving in sommige opzichten zelfs overtrokken. Maar te veel overheerst de gedachte, dat de Staat op dit gebied vrijwel alles maar moet doen. Dan zijn wijzelf immers van veel sociale verplichtingen af!

De Bijbel geeft ons in de waardering en het gebruik van de welvaart geen compleet stelsel van richtlijnen. Men vergete niet dat de welvaartsstaat een produkt is van de 20ste eeuw en dat er in de Schrift dus geen analogieën van te vinden zijn. Toch laat zij ons niet iri de steek. De aartsvaders waren welvarende mensen, maar bij hen ging de rijkdom samen met de vreze des Hee- ren. Anderzijds waarschuwt Salomo's leven ons ervoor, dat aardse schatten kunnen samengaan met een ernstige verwereldlijking. Toen Jeschurun vet werd, sloeg hij achteruit. Amos en Hosea waarschuwen ook tegen een buitensporig welvaartsstreven. God vernedert de rijken in hun hoovaardij. Psalm 49 leert ons, dat bij het aanwassen van het vermogen het gevaar voor hoogmoed stijgt, want de mens kan gemakkelijk zijn hart op zijn rijkdom zetten. In het Nieuwe Testament wordt alles bezien vanuit het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid. Het aardse en stoffelijke leven staat er zeer beslist op het tweede plan. Slechts weinig rijken volgden Jezus. De Bijbel leert, dat er gewichtiger dingen zijn dan aardse goederen. Zij verliezen alle waarde als ze een belemmering vormen voor onze eeuwige toekomst. Daarom moeten we bedenken, dat de

Daarom moeten we bedenken, dat de welvaartspsychose, waaronder thans velen lijden, ernstige geestelijke gevaren in zich bergt, want het einde van het proces is niet te zien. Elke nieuwe behoeftenbevrediging schept weer andere en daarom is tevredenheid een steeds zeldzamer deugd. Velen beseffen b.v. niet, dat de moderne reclamemethoden — de verborgen verleiders, zoals ze wel genoemd worden — op verontrustende wijze werken in onze maatschappij. Zij stimuleren uit commerciële overwegingen kunstmatig de menselijke behoeften zo sterk, dat er een buitensporig welvaartsstreven geschapen wordt, dat leidt tot een soort hypercultuur. Deze reclamemethoden zijn van ethisch standpunt uit absoluut onverantwoord, temeer omdat ze bovendien gevoerd worden met geraffineerde psychologisch uitgedokterde middelen zoals b.v. heel veel sex-appeal. Er wordt gespeculeerd op menselijke instincten, waarvoor men zelfs de diepte-psychologie van Freud heeft bestudeerd! De reclame is aan het ontaarden en daarom is het jammer, dat we die nu ook gaan krijgen in de radio en televisie.

Zo is er langzamerhand een welvaartsideologie ontstaan. Men denkt, dat meer bezit aan goederen leidt tot meer geluk. De stelling wordt zelfs verkondigd, dat verhoogde welyaart zal leiden tot wereldvrede. Maar zo is het niet. Geluk en vrede zijn van andere dingen afhankelijk dan van geld en goederen. „De mens zal bij brood (lees; welvaart) alleen niet leven, maar van alle woord, dat door de mond Gods uitgaat." Dit Bijbelwoord dient ons elk ogenblik te vergezellen in onze „economy of plenty" (maatschappij van overvloed). Wij moeten niet strijden tegen groter welvaart op zichzelf, integendeel wij mogen het goede der aarde, dat God ons schenkt, dankbaar aanvaarden en gebruiken, maar de strijd dient wel te gaan tegen een ideologie op materialistische basis, die de welvaart tot fundament van het leven maakt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen