Dokter De Man

Ijuist 150 i^^''^ geleden (1818) werd i It gezin van dokter Johannes de Man 1 Elisabeth Taucher, Jan Comelis geiten Hij was het tweede nog in leven Wkind. Later is het gezin nog be- Uend groter geworden. Er zijn 10 Weren geboren, waarvan er 4 jong Lorven zijn. We lezen dikwijls van L gestorven kinderen in vroeger liwen. ^elfs in het gezin van deze Iddelburgse geneesheer kwam het dijs T)f De wetenschap was nog niet zo gevorderd, tegenover verschillende Ektegevallen stond men toen machtek Deze Jan Comelis de Man groeide Jorspoedig op en had ongetwijfeld een fa gestel: hij is ruim 90 jaar oud fworden. Zqn levensloop.

Zqn levensloop.

jHij kon ook uitstekend leren. Op de t, die voorafging aan zijn vijfde ver- Ldag kreeg hij op school een ge- Ksctirift „wegens loffelijke vlijt" met «mooie woorden:

|oor wie is deze kroon bereid? Tor tien, die door een deugdzaam leven ^r orde, vlijt en zedigheid iNeerlands jeugd een voorbeeld geven".

; op het gymnasium ging het uittkend, het eindexamen legde hij sum- I cum laude af met een prijs voor Ichiedenis.

let 18 jaar oud ging hij studeren aan Fleidse universiteit, in de medicijnen 136). Van nature had hij meer aanleg Ir de letteren, maar die gaven weinig löraitzichten. ) een totaal van 134 nieuwe studen-

) een totaal van 134 nieuwe studen- ^'waren er 26 voor de geneeskunde, larin 5 professoren college gaven. In Izelfde jaar werd als student ingeliïeven de latere koning WiUem III.

Ba vijf jaar promoveerde hij tot doct in de geneeskunde en in de verlos- (nde, een jaar later behaalde hij de pad van doctor in de chirurgie. Tus- 1 beide laatste promoties studeerde ; bijna een jaar in het buitenland. Ist verloskunde in Parijs, daarna oogtlkunde in Wenen. In brieven naar is sciireef hij over zijn ervaringen. Bral ook over de maaltijden en eetgepten, die nogal verschilden van de jUandse. In Parijs had hij een koud, kamertje, 108 trappen hoog met bicht op de daken!

In 1842 vestigde hij zich als jong, pas jestudeerd dokter in zijn geboorte- . Aanvankelijk had hij weinig pafiten, er waren dokters genoeg in Kdelburg, Vooral ook omdat hier een leeslcundige school was gevestigd, jaraan zijn vader les gaf. Later werd I zelf als lector aangesteld en heeft er 1 beschrijving van gegeven. f.ater kreeg hij een drukke praktijk, I patiënten waren erg aan hem ge- Iht. „Ik zal dokter De Man eens laten pen, ik zal eens zien wat De Man er 1 zegt", waren woorden waaruit hun trouwen in hem bleek. Hij bezat dan t alle eigenschappen voor een goede Iter: scherpzinnigheid, bekwaamheid, jnsenkennis, stalen zenuwen, een pm hart.

1845 werd hij benoemd tot stadsleesheer. In die hoedanigheid behan- Be hij zijn collega uit Zeeuws-Vlaanlen Jean Baptist en Loeil, die wegens m op zijn vrouw in de gevangenis • In 1850 werd hij op de Markt optangen, het laatste doodvonnis dat in pdelburg voltrokken is. 1 lietzelfde jaar werd hij lid van het fuws Genootschap, der Wetenschap- , waarvan hij op het laatst van zijn ta nog enkele jaren voorzitter ge- [est is.

I deze tijd trouwde hij met Neeltje babeth Kamerman, de dochter van de Idikant uit Kloetinge (1849). Ze gin- ' in de St. Pieterstraat wonen. Het s ernaast werd met de tuin erbij geten, zodat ze een ruime woning fto, waar hij tot zijn dood in 1909 't gewoond. Het huwelijk werd verft met een zoon (later dokter in Yerfe) en twee dochters. Deze twee, Ma

rie en Antoinette, hebben hem in zijn laatste levensjaren uitstekend verzorgd. Hij was nagenoeg blind en kon niet meer lezen, zij lazen hem voor waar hij belang in stelde. Schrijven deed hij op gevoel en dan liepen de regels wel eens door elkaar en sloot het volgende niet altijd aan bij wat vooraf op het papier stond.

zyn geschriften.

Uit die laatste tijd bestaat nog een bundel aantekeningen over allerlei onderwerpen en ondervindingen uit zijn rijk en lang leven. Hij heeft veel geschreven, niet alleen over zijn vak, maar ook over de geschiedenis van Zeeland. In birmen- en buitenlandse tijdschriften, in het archief van het Zeeuws Genootschap, in brochures en boeken. Zijn conclusies kwamen niet altijd overeen met die van zijn collega's en met het resultaat van latere onderzoekingen. Hij had over sommige dingen een eigen mening. In 1849 heerste er een cholera-epidemie in Zeeland. Dokter De Man bestudeerde de ziekte en concludeerde dat deze door besmetting werd overgebracht (niet alle dokters hadden deze mening). Dus alleen afzonderen en ontsmetten kon deze ziekte tegenhouden. Enkele jaren tevoren had hij als pas beginnend dokter iets dergelijks meegemaakt in Amemuiden. Daar heerste een vreemde ziekte, die ook de dokter hier had aangetast. Daarom werd ^De Man uitgeleend aan deze oude vissersplaats om de behandeling op zich te nemen. Het bleek typhus te zijn. Hij Uet een groot leegstaand huis inrichten als noodhospitaal. Hier zijn in totaal ongeveer 100 zieken verpleegd, afgezonderd van de overigen uit het dorp. In de zoldering liet hij een gat zagen, waardoor „de met smetstof bezwangerde lucht" kon wegtrekken! ,

Daarom voldeed het gasthuis niet aan de eisen die hij stelde om besmettelijke zieken voldoende te kunnen afzonderen. Hij ijverde voor een nieuw ziekenhuis en het is er gekomen (1866). Het bestaat nog, aan het Noordpoortplein, nu enkele keren uitgebreid en gemoderniseerd. Dokter De Man heeft uitvoerig de Zeeuwse vluchtbergen bestudeerd en daarover geschreven (hierover hoop ik binnenkort een paar artikelen te schrijven). Verder heeft hij gevonden schedels onderzocht, zelfs bij ruim 400 levende personen de schedels laten meten om te weten te komen van wie de Zeeuwen afstammen. Volgens hem is dat van de Friezen en Angelsaksen. Ook in de Schelde opgeviste beenderen van een mammoet, eland en aridere dieren hadden zijn belangstelling. In 1894 bezochten koningin-regentes

In 1894 bezochten koningin-regentes Emma en haar dochter Wilhelmina onze provincie. De bevolking in klederdracht uit de verschillende delen defileerden in Middelburg voor de vorstinnen. Aan een boek over de Zeeuwse klederdrachten heeft dokter De Man meegewerkt. Over allerlei onderwerpen liet hij zijn licht schijnen: er was ook wel eens vals licht bij. Soms gebeurde het samen met andere geleerden. Overal stelde hij belang in. Een lang leven is hem toebedeeld, een rusteloos leven. Maar een werkzaam leven, waarin hij velen tot steun is geweest, ze heeft leren nadenken en mede helpen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen