MET RAAD EN DAAD

, > j HET HARMONIUM Wanneer werd dit muziekinstrument uitgevonden ? Hoe werden de tonen gevormd ? Waren er ook klankkleurmogelij kheden ?

i — Antwoord: Zoals bekend wordt in harmonia de toon gevormd door een tongetje in trilling te brengen door er lucht tegen te blazen. U kunt dit zien als u een oude mondharmonika sloopt. Een orgel daarentegen heeft pijpen en vormt de tonen net als een fluit. Het is niet te zeggen wanneer orgel of harmonium werd uitgevonden; daar gaal een lange ontwikkeling aan vooraf en op een gegeven ogenblik moet men zeggen: dit begint toch wat op ons huidige harmonium te lijken.

In bijna elke bibliotheek vindt u boeken over muziekgeschiedenis die dit onderwerp behandelen. Een uniek werk op dit gebied is de leergang Muziekgeschiedenis van de Leidsche Onderwijsinstellingen te Leiderdorp. U kunt de lessen kopen. Ze zijn sam.engesteld o.l.v. de bekende musicoloog W. F. Strietman en behandelen juist de ontwikkeling van de oude instrumenten uitvoerig. Om op de klankkleur terug te komen: die was beïnvloedbaar via vorm en afmetingen van de tongen in het harmonium. Wilt u echter toch enkele jaartallen: in 1840 werd het eerste harmonium gebouwd door Alexandre Debain. Het was een verbetering van het toestel dat Grenié dertig jaar eerder samenstelde. Beide waren van mening, dat het 16eeeuwse orgelregaal de voorloper was. Nog in de loop van de vorige eeuw ontstonden ook accordeon en mondharmo-

BROCCOLI Wij hebben dit jaar voor het eerst broccoli geteeld. In het hart van de plant ontwikkelt zich een groen bloemkooltje. Hoe gaat dat nu verder ? Hoe moet men die groente klaar maken ? — Antwoord: Broccoli is helemaal niets nieuws want ze wordt al vele eeuwen in Zeeland, speciaal op Walcheren, geteeld. Maar omdat men in onze streken

geen „doorgeschoten bloemkool" beliefde, is de Zeeuwse broccoli geselecteerd op witte bloembodems. Dat het geen bloemkool is, blijkt wel uit het feit dat ze de vorige winter tot de laatste plane toe bevroor. Maar dat komt slechts zelden voor.

Dank zij de gastarbeiders (en de vakanties in Italië) is men er in Nederland achter gekomen, dat broccoli ook groen geoogst en gegeten kan worden. De bloem is dan verder ontwikkeld en het is logisch dat er dan ook wat meer vit. C in zit.

U kunt broccoli plsmten in augustus, tot 15 september toe. In een zach'e winter zal ze dan gewoon overbUjven. In het voorjaar ontstaan dan de kool, eerst wit, later groen. Die laat u doorgroeien tot ze 15 - 20 cm lang is. Dan snijdt u de broccoli en u behandelt ze net als gewone bloemkool, alleen kunt u er ook best een hartige saus bij gebruiken.

In het voorjaar, dus omstreeks maart, al naar de temperatuur, kunt u weer nieuwe broccoUplanten uitzetten. Tevens kunt u dan zaaien wat u in mei of juni denkt uit te planten. Zo hebt u tot in de nazomer groene broccoli. De groente is heel geschikt voor de diepvries. Gewoon schoonmaken en met afspoelen, maar droog in plastic zakjes laten invriezen. Later zult u wel bemerken, dat u uit de tuin broccoU kunt oogsten tot november toe en dat er in maart of april (al naar de temperatuur) alweer nieuwe is.

Per sé nodig is invriezen dus niet. Het heeft alleen als voordeel, dat je na een strenge winter tóch broccoli hebt en die buiten legt bij flinke vorst hot loodje. Vandaar ook dat de wkiterbloemkoolteelt in ons land alleen in het ZW bedreven wordt. Maar bij u zou het ook wel gaan en dan kunt u de twee verwante gewassen, winterbloem.- kool en broccoli, vergelijken.

TREKKER OF TRAKKER ? Kunt u ons vertellen of je tractor hier op z'n Nederlands met een a-klank mag uitspreken, of als Engels woord met eh ?

— Antwoord: Waarom zou u dat op z'n Engels uitspreken ? De oorsprong is het latijnse werkwoord, dat sleuren, slepen of trekken betekent, en de a daarin werd altijd als onze korte a uitgesproken.

Tractor met een Engelse uitspraak kwam met de uitvinding zelf uit Amerika over, maar gelukkig gaven de gebruikers hier het trekvoertuig zelf een Nederlandse naam: trekker. En dat is nu de naam waaronder het in vele naslagwerken en handboeken is te vinden. Zegt u dus gerust trekker.

WIE KENT DIT BOEK ? Al jaren zoek ik naar het boekje van P. Brouwer, Een zeeman aan wal. Het behandelt de inval der Engelsen en Russen in Noord Holland in 1799. — Antwoord: Wij konden het boekje niet vinden m een bibliotheek, maar wellicht is er een lezer(es) die er meer van weet ? Op zijn beurt kan dhr. J. Visser uit het Bejaardencentrum „De Riederborgh" in Ridderkerk dan zyn boekjes „De kinderen van den predikant" en „Dagen van duisternis, 179-1 - 1795" uitlenen. Die zijn eveneens van P. Brouwer.

BEESTJES Wij wonen ca. drie maanden in een nieuw huis en tot onze verwondering vinden wij er veel insecten, vooral in de kozijnen. Wij zenden u hierbij enkele toe. Wat zijn die voor diertjes?

— Antwoord: De diertjes die u ons toezond zijn Psocoptera oftewel houtluis j es. Ze tasten geen hout aan maar leven van de schimmelsporen die op organisch materiaal (hout, papier) te vinden zijn. Ze kunnen met hout on papier binnengebracht zijn. Hun voorkomen wijst er op, dat in uw huis schimmels groeien, misschien onzichtbaar voor u, maar niet voor deze insectjes.

U kunt ze bestrijden door het huis te drogen, bijv. door meer ventilatie, isolatie van de spouw enz. Overigens doen de beestjes weinig kwaad, zij het dan dat ze oud papier vermalen en kostbare boeken niet ontzien.

KOPEREN KETELTJE Mijn koperen keteltje was gepolijst of gevernist, maar is lelijk geworden. Toen ben ik gaan poetsen. De behandelde plekken zijn mooi, maar hoe verwijder ik de rommel van de andere plekken? — Antwoord: Uw keteltje was gever

— Antwoord: Uw keteltje was gevernist en niet slechts gepolijst, anders had u dit probleem niet. De laatste resten vernis kunt u verwijderen met bijtaf, dat u bij een verfwinkel kunt kopen. U kunt het er ook wel afschuren met zeer fijn schuurpapier, maar dat geeft altijd krasjes. Brasso was vanouds het bekendste poetsmiddel voor koper. Als u dat niet meer kopen kunt, kunt u zich wenden tot de dichtstbijzijnde drogist. Die heeft wel een poetsmiddel dat voor koper het beste is. U kunt het ook laten polijsten, waarna het zonder poetsen weer jaren lang mooi blijft.

KANARIE ZINGT NIET MEER Onze kanarie, die altijd prachtig zong, is 7 jaar en goed gezond, maar toch zingt hij dit jaar niet meer. Zelfs niet als we hem geen snoep meer geven. — Antwoord: Uit de laatste regel blijkt

— Antwoord: Uit de laatste regel blijkt al, dat er vervetting in het spel kan zijn. Als een gezonde kanarie ophoudt met zingen, zonder dat er grote veranderingen in zijn leven zijn gekomen, zoals b.v. een andere kamer, minder licht, afwijkend voer of ziekte, is de oorzaak in de regel dat het diertje het veel te goed heeft. Laat het dier maar eerst eens flink afslanken, dan komt de zang vermoedelijk wel terug.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen