De Belgische opstand

Het begon juist 150 jaar geleden en daarom wil ui er een paar artikelen over schrijven. Speciaal de gebeurtenissen in 1830 in Zeeuws-Vlaanderen.

In 1815 werd Napoleon op 18 juni bij Waterloo beslissend verslagen en naar het afgelegen eilandje St. Helena gevoerd, waar hij in 1821 gestorven is. De grote mogendheden in Europa waren bang dat er later weer eens een dergelijke dictator in Frankryk zou opstaan. Daarom werd op het Congres te Wenen besloten het vroegere Noord- en Zuid Nederland tot één koninkrijk te verenigen. Dan lag er aan de noordgrens van Frankrijk tenminste een sterk land, dat niet zo gemakkelijk te veroveren zou zijn als tv/ce afzonderlijke staten. Onze vorst Willem I v/erd koning over beide landen.

Slecht contact

Tussen beide volkeren boterde het niet, de verschillen waren te groot. Allereerst het \erschil in godsdienst. België was voor het grootste deel rooms en dat is nu nog het geval. Toen ging de Koning zich bemoei p" v"=t ac upleiümg van gees cej ij Ken en dat viel helemaal verkeerd. Aan de oude hogeschool te Leuven stichtte hij een afdeling, die Collegiune pbilosophium genoemd werd. Daar moesten de aanstaande geestelijken 2 jaar studeren voordat ze aan hun eigen opleidingen verder konden gaan. Geen verstandig besluit.

Ook werden in Gent en Luik twee nieuwe universiteiten opgericht, waaraan ook Nederlandse professoren les gaven, zoals b v. de bekende protestantse Thorbecke, later in ons land een bekende minister.

Dan hebben we de taalstrijd tussen Frans en Vlaams, die tot op dit ogenblik nog niet voorbij is. Frans was de taal van België, het Vlaams werd als een minderwaardig soort dialect beschouwd. Koning Willem wilde hieraan een eind maken. Hij verordende dat in de provinciën Oost- en West Vlaanderen, Antwerpen en Limburg alle officiële stukken in het Vlaams moesten verschijnen. De tegenstand was zo groot, dat hij later zijn besluit moest intrekken. In ons land werd toen trouwens ook nog veel Frans gesproken, het was ook de taal van het hof. Hel zou nog tien1 allen jaren duren voor beide talen gelijke rechten kregen.

Zowel de r.k. als de liberalen waren anti-Oranje en meer Fransgezind. Dat er gezegd werd: Holland is ,,vergroot" met België, kionk hun ook niet aangenaam in de oren. Men wilde liever een r.k. Iconinkrijk België met Brussel als hoofdstad, dat niets met ons land te maken had.

Na een revolutie in Frankrijk in 1830, probeert men het ook in Brussel. Op 24 augustus was de koning jarig, maar er werden geen feestelijldieden gehouden, men vertrouwde het niet, er broeide wat. De volgend^e avond brak het onweer los. In de schouwburg te Brussel had men een stuk opgevoerd, dat een opstand in Napels voorstelde („la muette Portici"). Zoiets kon men hier ook wel eens doen. Er werden plunderingen en vernielingen aangericht, er klonken kreten door de stad: „Weg met de Koning! Weg met de Hollanders!" De politie deed niets, de garnizoens-commandant evenmin. Het begin van de scheiding.

Belgische aanvallen

We keren nu weer terug naar Zeeuws Vlaanderen Hoe zou de bevolking van dit oude Staats Vlaanderen staan tegenover deze opstand? Hier woonden nogal wat oorspronkelijke Belgen, zowat al lemaal rooms. Maar er waren slechts weinig die sympathie hadden met de opstandelingen. Op 7 oktober 1830 werd uit alle ge

Op 7 oktober 1830 werd uit alle gemeenten een adres aan de Koning gestuurd, dat ze bij Nederland wilden blijven. Om een mogelijke Belgische aanval te kunnen weerstaan, werden in de meeste plaatsen burgerwachten opgericht, bestaande uit vrijwilligers. De geest onder .hen was goed. Jammer dat ze veel te weinig wapenen hadden. Smeekbeden om hulp naar de andere kant van de Schelde leverden weinig resultaat op, zodat men zich een beetje vergeten en verlaten gevoelde. De vice-admiraal Gobins te Vlissingen

De vice-admiraal Gobins te Vlissingen heeft gedaan wat hij kon: hij stond 100 man af om het fort Frederik Hendrik bij Breskens te bezetten. Later heeft hij nog eens wat troepen gestuurd. Hij kon er niet meer missen. Maar door deze hulp deed hij toch belangrijk werk, om de moed onder de bewoners van Zeeii"'^ Vlaanderen wakker te houd»"- Op 16 oktober deden ongeveer_ 100 Belgen, onder b°vel van Ernest Grégoirp o^n oit5 met een avontuurlijk leven, een inval. Ze bezetten IJzendijke, waar üe Belgische vlag op de toren werd gezet.

De volgende dag vertrok Grégoire naar Sas van Gent, maar hij beloofde terug te zullen komen. Van deze korte afwezigheid maakten de troepen uit het fort Frederik Hendrik gebruik om de Belgische vlag LQ IJzendijke van de toren te halen.

Grégoire hield zijn woord. Op 22 oktober kwam hij terug, hees opnieuw zijn vlag op de toren en trok verder, naar Oostburg. Hier werd bij het naderen van de Belgen de alarmklok geluid en de burgerwacht maakte zich gereed.

Twee Belgen kwamen het dorp binnen, op zoek naar burgemeester Caltenfels. Dat was een flink man, die door zijn vastberaden optreden voor dit deel van onze provincie van groot gewicht is geweest. Hij bevond zich juist op straat bij zijn woning. Met de soldaten ging hij mee naar Grégoire die zich buiten het dorp ophield.

GrégO're begroette hem met de boodschap dat hij dit deel van Vlaanderen in bezit kwam nemen. De burgemeester zette hem uiteen, dat dit gebied een deel van Zeeland was en vroeg hem naar zijn lastbrieven. Zo praatten de burgemeester en de

Zo praatten de burgemeester en de Belgische bevelhebber langs elkaar heen. Het gesprek had geen resultaat. Daarom ging Grégoire naar het stadhuis om te proberen of hij met de wetliouder meer bereiken kon. Maar deze liep er niet in en verklaarde alles over te laten aan de burgemeester, die als gijzelaar bij de Belgen had moeten blijven. Grégoire had hier dus evenmin succes.

Inmiddels waren de soldaten uit Breskens van het fort Frederik Hendrik gealarmeerd en onder kapitein Groeneveld naderden ze Oostburg om hulp te bieden. Nu was het gauw gedaan met de Belgische aanmatiging. Na een kort gevecht sloegen ze op de vlucht en via Waterlandkerkje bereilden ze hun land weer.

Ze hadden 5 doden en enkele gewonden en moesten nog een tiental krijgsgevangenen m Nederlandse handen achterlaten.

Middelburg L. van Wallenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen