�Op Z'n Flakkees Gezeit..." Menheerse - De Visterieje De �Anna" - M.D. 3 Tot Ondergang Gedoemd

Toen ik ever de MD 10 las inEll. Nieuws, zag ik dat Aoi Boagerman op ontroerende wijze gesproken had over de sloepen, die vroeger van Menheerse gevaere hadde. Inzonderheid had un het oak over de sloepen die noait méér vrom kwamme.

Jae, dat gloav ik, want juust de sloepe, de MD 3, die vergieng in Janawaorie 1912 heit wel un graot déél van zun leven, beïnvloed. Daer kwam zun vaoder bie om ut leven.

Hie sprak over de Tiene, as de ouwe jongejuffrouw. Dat is gien wonder as je tachtig bint. De MD 3 heit niet in de gelegenheid

De MD 3 heit niet in de gelegenheid geweest, om oud te worre.

Hoe oud un was, dat weet ik niet, mar hie is in de éérste helft van Jannewaorie 1912 vergaen. Dur kwam gien maans méér nae huus. De héle bemanning, gineng mee, nae de diepte.

't Was un goed iesdere sloepe, mar op tie kokende golven in sturm in bie ontieje dan bin je mar un neutedopje in kraekende, neemt te zéé aol wat tun vraegt.

Nae anleidung van de komstte van de Tiene, gaene je gedachten daer vanself, weer heen. In omdat ik nog al us één in aore bewaere wat te visterieje betrof wist ik: daer mot'k nog un paer krangteknipsels over ha.

Die zal ik hierbie doewe.

't Binne simpele berichtjes.mar wat un waereld van un hulploas griepen in het niet. Eén gaepende ruumte voor de vrouwen, die alléén mit ter kinders, achterbleve. Wat 'n verdriet.

Je kan gloave dat ter al héél wat ongerustheid was, voor die stikjes in de krangte kwamme.

Hans van Donge zun vrouwe had ter man nog un keer gesproke.

Ze had un kind mit diphteritus, dat was vroeger gevaerlijk, dat weet je. 't Kind was al ziek toen Hans nae zéé gieng. Mar hie mos toch, je kon daer niet voor thuus bluve.

Weet je wat, zeit tun tegen zun vrouwe, as 'k noe mit te sloepe in Umuiden komme, dan hoor je dat wel van de reder in dan vraeg je of je daer op mag belle nae 'Umuye.

Vroeger dee je dat niet zoe makkelijk as teenworig. Mar zoe onbekrabbeld was zun vrouwe oak niet, tus die dee dat tan oak.

In toen ze ut tan an den dokter vroeg, of Hans nog nae huus mos komme, gaf Dokter Knops ten angtwoord: „ik zou un mar an boord laete as ik joe was. Hie mot voor un hoap caanten die groate reize komme maeke in kan dan oak niet mee uutvaere. In de besmetting is over in je heit noe 't aargste gehad". Jae, dat zag ze oak wel. 't Kind was ter un hoap beter an toe.

Wat een zegen Hans, zei ze zeker, want ik binne dur wel benaauwd voor geweest. Jae, zal Hans toch wel gezeit ha. 't is aweer een groat gelok, dat tun weer v/at opgeknapt is. Mar 't is net as je zeit, ik zal noe mar niet voor un hoap caanten die reize gae maeke. In dan hoape mun mar, datte mun bie leven in welzien, mekaere nae Nieuwe jaer weer zieje. 't Is zoa weer om. Zei mar dat zun vaoder wat moais voor zun meebriengt.

Dat gieng dan zoe, een zurgzaeme vaoder brocht toch wat mee voor zoe'n kind. 'k Dienke dat tun nog wel us graeg, pasjes om un hoekje had gekeke. Mar vol moed gieng un weer nae zéé. Ze ha niet gedocht dat ze de leste woorden gewisseld hadde, in dat tun voor aoltied wegbleef, 't Leven is toch zoe hard, dur wazze dur wat, die gienge in nooit méér vrom kwamme. 't Wat in de éérste tien jaer van 1900, scheepsramp op scheepsramp, dur binne dur wat gebleve.

Hans zun vrouwe hiew alléén mit ter kinders, korsemisse in Nieuwejaer. Zoe gieng Ze 1912 in. In begin van de maend was ut nog zukken rauwen weer, toen keke de maansen in 't straetje bedienkelijk. Zoe as tat aoltied gieng. Mar dur kwamme sloepen binnen, dur gienge sloepen weg. De Anna kwam mar niet. De maansen keke bedienkelijk, mar zoe gaauw liete ze toch de moed niet zakke. Ze kwamme soms wel een weke te laete as ut nie méér was. Mar bie aol wat ut méér wier gienge ze toch zurgeleker kieke in za: As tat mar goed uutkomt. De Anna is al un weke over tied. Un aore weer... Toon den Braeber is nog zoe'n jonge schipper, ze zalle toch met te vaore gegae weze. Mun modde toch mar us kieke wat Menheer Kolff ter van zeit.

Jae... wat mos Menheer Kolff za? Hie wist ut ommers oak niet. 't Was in dien tied aoUemaele gissen. Radar had je niet. Radio had je oak niet dus je kon niks aores doewe dan of wachtte. De Reder zeit: 't Is un goeie iesdere sloepe, de bemanning is het wel toevertrouwd. Al is te schipper musschien nog wel jong, hie weet ut wel In hie heit zeker ervaere bemanning. Jacob van Donge was un man van in de zestig in die stuurman, je kon dus van op an, dat tie rustige kaerel gien gevaerlijke visgrongden opgieng. Mar 't was wachten in bleef wachten.

Mar 't was wachten in bleef wachten. De vrouwen zatte ellek oagenblik bie mekaore, benoad kiekend in tegen beter weten in mekaore toch moed insprekend. In den tied verstreek. Dur kwamme zoe noe in dan weer aore sloepen binnen. Gaauw nae de deure of ze soms wat van de „Anna" wistte, mar dur was gien maans die der oak mar iettewat van bespeurd had. In zoe gienge Ze mit aol de angst de twééde helft van de mend in. In het éérste kleine berichtje kwam in de krangte. In as ze dat deje, dan wier het hachelijk oor. •Twaollef naemen in nog un onbekend jongetje.

Wat un ramp, wat un ramp ! Gisteren drie weken geleden spreekt het berichtje van. In dan volgen nae un kleine inleidung de naemen.

A. den Braber was ongetrouwd, hie had gien vrouwe in kinders mar dur bleef wel un plekke leeg in dat gezin. Jacob van Dongen en Hans van Dongen. Vaoder in zeune. Dun ousten hei je net geleze, un man van dik in de zestig. As'k ut goed ha, dan liep un al mit un plan om dur ut bieeltje bie neer te laan. Hie had zun tied, schoan uutgediend.

Mar zun zeune un man van 34 jaer in de kracht van zun leven, de bezurgde man in vaoder van vier kinders. Dur zal wat in de man zun gedachten omgegae ha, toen un in de kokende golven omkwam.

Arjaon Vister. Hie liet toch oak un vrouwe in twéé meisjes, die un nog niet misse konne achter. Hans Boagerman, hie had drie kinders in zun vrouwe mos ze dan toch mar alléén groat brienge.

Aoi du Pree, oak un man in vaoder van vier of vuuf kinders.

Piet Jordaon oak al mit zun zeune. Ze weunende in de Eendrachtstraete, ak ut goed ha. 't Kan dat ik ut mis ha, mar volgens mien was tie nog bie zun moeder thuus. Je mot ter niet in komme, wat zoe ietewat in un huusouwen teweeg briengt.

Piet Sprong, getrouwd mit Pietje Koomen. Ze mos toch oak weer zieje dat Ze an de kost kwam. Jaos van Geldere, A. Verburg in A. V. d. Tak dat binne bie mien weten nog jonge jongers. Mar ze liete der plekke toch oak voor aoltied leeg.

Dat is noe musschien aollemaele wel wat dramatische deurgegeve. Mar was het niet ééne groate tragedie, 13 gezonde maanse nae de diepte. In wat speulende zun eige nog of, toen ze ondanks dat berichtje in de krangte steeds nog mar bleve wachte. 'k Zieje ze daer zitte bie mekaore. ongder de petrooljelampe, op de moai geboende stoelen. Dun éénen aol niet angstiger as tun aoren.

Ze bleve hope al wistte ze toch dat tur de leste tien jaer zoen hoap vaertugen nae de diepte gegae wazze. Musschien wistte ze ut juuste antal niet, mar ut wazze dur 126, die schipbreuk gelee hadde in die tien jaer. Daer wazze dur 119 alhéél verlore, 3 kwamme nog anspoele. In één kon nog gelicht worre. Van aol die 119 schepen, dat niet aollemaele sloepen wazze oor, konne ze dur nog 4 behouwe.

Dal is aerreg oor zuvvel matteriele schae, in un tied dat ter toch aolles zoe moelijn van de grongd kwam. Mar aereger wazze de maanseleves. Dur kwamme 279 manne bie om ut leven. Dan noe weer de „Anna" dus tat wiere dan bie mekaore toch 292 maansen.

Ik noeme ut toch wat, ze konne toch niet gemist worre.

Jae as het je deure verbie gieng dan vong je ut verschrikkelijk, vooral as het in 't durp was. Mar och 't kwam niet in huus, dus je kon ut niet peile. Dat groate antal zalle die wachtende vrouwen zeker niet gewete ha, mar dat maekende de ongerustheid niet minder, ..ze zatte mar te wachten in ze bleve hope.

Mar toen ut zoevoare was dat het twéde stikje in de krangte kwam, toen was ut al beslist. Ze korme der hope wel laete vaere. Dun hélen nacht hadde ze bie mekaore gezete, aolmar praete, almar luustere in kieke in de deure. In weer mar dun nieuwen dag in.

Mar sochends komt te reder in 't straetje. Eén van de vrouwen zag un ankomme in dur eige nog vastklampend an un grassprietje, riep ze: Munheer, Munhéér, binne ze dur? Mar de reder liep deur in zei: Gae mar in huus oor Aerentje, ze komme wel vrom.

Musschien wou un der nog méé troaste, mar dat had tun toch beter niet kanne zage. Hie gieng ommers bie dun Braeber zage dat ze de hoop mar op moste geve, in de gurdienen konne laete zakke...

Pasjes laeter kwam dun Domenee in dan wis je ut wel. Hie kwam de jobstiege brienge. Hie zal wel geperbeerd ha om de maansen te wiezen op tun énugen Vertroaster, mar toch, ze deje daer willicht nog niks mee. Ze mostte zoe'n hoap verwareke. Der

Ze mostte zoe'n hoap verwareke. Der man, der steun weg, de vaoder van de kinders in hoe mos ze die alléén groat brienge. Nee... 't was te veul. Wat un onmetelijk verdriet, gezongd te deure uut gegae in dur noait méér Inkomme. 't Was één groat gat. In nog willende ze dur niet an. Mar ze mostte wel. In dan kwam het volgende stikje in de krangte...

Daer stong ut: Dur lestte béé zal voor dur vrouwe in kinders geweest ha. Ze wistte ut: die bleve onverzurgd achter. Dur wier gezeid...voor degene die weg mostte is het toch wel 't aregste, mar vlak te achtergeblevene oak niet uut.

Ze zagge dur manne worstelend mit te golven...zoe zongder houvast. Of toch... Hadde ze un houvast? Ze dochte van wel, ut wazze toch maansen die bie de Schrift groat gebrocht wazze. Mar ze hadde dur nog al een handje van om te zaan, 't zal zoe makkelijk niet gaen. Jae, 't gieng nie makelijk, mar ze wistte vast wel van de God die zun Zeune gaf tot vergeving van zonden. Ze wistte oak voor degene die de zéé voor un proai had verkoze. Dat was tan hun énige troast.

Van degene die verdronke wazze in van degene die achterbleve. Want van de maansen mot je ut niet ha. Dat hawe ze goed ongdervonde.

Ut artikeltje dat spreekt van ut angstige vermoeden dat bewaerheid wier... laet bedienkelijke tael hoare. De schriever daervan heit ut over de schrijnende wonde in de pUchten die ze hadde te- genover de naebestaenden, die onverzurgd achter bleve. Ze wiere opgeroepe die maansen te steunen. Het gaet aver barmhartigheid en in naastenliefde. Om daermee de dapperen te eeren. Die plicht van de naeste wier gaauw ofgedaen. Ze hiewe un collecte in die wier voor dun éérsten opstreep, verdeeld. In dan had je ut visterfons nog. Dat was indertiet in 't leven geroepe. 't Was voor oud visters in weduwen in wezen. Tellekes as de visters omleg deje, dat wou zage, as ze wiste wat ze verdiend hadde, dan wier dur zuvvel ingehouwe voor 't fonds.

Dat hieuw dan in dat te weduwe 1,25 kreeg in voor elk kind een kwartje. Mar as ze twaolf jaer wiere dan hieuw dat op. As je de weke nae dat het gebrocht wier 12 jaer wier, dan kreeg je het de Zaeterdag al niet. 't Was zeker gien aarg draeg krachtige

't Was zeker gien aarg draeg krachtige toestangd, want Paulien van Wéél gaf un legaat in toen wier ut tan 2,50 in de weke.

Dur is noe nog van. Mar toen wier het toch wat beter, de weduwen krege noe dur zuvvel bie kwam un riesdaelder. In aolle beetjes hiellepe. Tegenworig zouwe ze zage: Daer kan

Tegenworig zouwe ze zage: Daer kan Je un deure mee intrappe. Mar toen was ut toch nog mee genome. Mar van leve, nee dat konne ze vast niet. Ze mostte hard pleetere om voor dur kinders an de kost te kommen, ze ha goed gezieje dat je medemaans niet zoe maanslievend is, as in dun éérsten opstreep gedocht was. Mar Ze hawe dur eige as heldinnen gedroge, mit tat beetje nog zuvel van dur kinders te maeken in zoe weinig steun van dur medemaansen, ik geve je ut te doewen.

Sommige gienge uut het waarken un aore begon un wienkeltje in zoe bleve ze an dun eet.

Mevrouw Anna dat was te vrouwe van dun reder, die kwam zoe noe in dan nog wel us op bezoek. Je moeder kreeg troastwoorden in de kinders krege wat balletjes. In de boodschappen wiere meestal ui de groate wienkels gehaeld. Je mos dienke: ze kon onmeugelijk bie aol die weven dur spullen haele. Dur wazze dur zoe'n hoap. Ik ha us van iemund gehoard dat ter moeder mit Nieuwe jaer dur wienkel ope had. Dan wazze aol de wienkels ommers ope in van zoe'n dag mos je ut ha. De kinders mostte allicht nae de Kaarke.

Toen de kinders thuus kwamme zei der moeder: In wat heit tun Domenee gepreekt? O, zei dur één van de kinders, hie heit voor je gebede. Voor mien mun kind? was te vraege, héél verwongderd.

Jae, Domenee van Velzen die bid toch aoltied voor weduwen in wezen. Oooo, doet...na dan kanne van de jaere aol de kaarkmaansen weer mit un gerust gewete nae Albert Hein gae. Want te Héére zal wel voor mien in jule zurrege.

't Klienkt musschien wel un beetje profaan oor, mar in wezen had ze gliek. T. H. V. d. Vad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen