�Op z'n Flakkees gezeit..."

De ellende die m'n in d'n oorlog beleefd hoa is verschrikkelijk geweest om mit naeme te noemen: Aoï die muljoenen Joden, aol de verzetsmaansen, die 't leven hete. Naedat ze'k weet niet hoelange gemarteld in in mekaore gesloge wazze. In den groate honger die in de groate steden kwam. Dat te maansen doad op straete viele. Uutgehongerd in vermaegerd dat tur oagen uut ter kassen op ter koanen hienge. Ze wierre op een hangkarre gelaeje, aor vervoer was ter nie méér, in zoe gaauw meugelijk nae't kerkhof gebrocht. Eerst gieng dat nog netjes in een kiste, naederhangd wiere het curtonne doazen. In dur wiere baargen nae't moffelangt gesleept Hoe kanne maansen het mekoare andoewe. Je was nog benaauwd voor je eige vrienden.

Je mot us kieke nae Aantjes een man daer je kaarken in torens op had gebouwd, toen ze zagge dat ten te geraffeneerd was as kaemeriid, mos zun verleden... zoemar... inééns uutkomme. Waerom toen pas? Van mien hadt een magge bluve zitte oor. 't Was niet goed da's waer, mar ze wiste dat toch oak al toen ze mut zun in zéé gienge. Mar Luns Menheer Luns, jae, die was ter per onggelok deur zun broer bjegezet in die is zoe oimoazel, dan weetje van niks. Dus jae... die mos toch mar bluve regere! Jae... zp biete mekoare niet Je zal us zieje wat een moaie wat een moaie beloften je strakjes weer kriegt. Mar 't ongderste regeltje is: Men binne noe zoe vaore datje genééns kan stemme op te purtijen die vaste fundamenten ha. Ik vind het termimsten een kwaelijke zaek worre.

Mar ik wil noe toch mar vorder nae de bevrijding toegaen, daerom gae ik over op te feministen, die toen in 't geweer mochte kommen. Want wat wazze ze in te., in wat mochte ze een hoap gevaerlijke baentjes opknappe, tot het nae bed gaen mit een dronkuge Orskommendangt toe, as 't mar gegevens opbrocht. Naederhangt, as ten oorlog ofgeloape was, dan mochte ze weer in 't huusouwe.

Mar 't heit wel een hoap verangdert. Zoe had vrouw Veugelaer in aollebeije der dochters, die nog nooit gien sugerette in der mongd gehad hadde, aoUe drieje een roakkaerte. Of te wel een tubaksbon. Maans, daer de je wongders mee. Ze ruilende de waereld ter voor. Aolle boeren gienge ze of struine, om butter in mellek. Ze konne bie Kolff aoltied nog wel terechte om een flesje brangdewien. Aollemaele spullen dat je weer om kon zetten voor aor eten. Jae, niet voor heulje zelf oor. Mar vrouw

Jae, niet voor heulje zelf oor. Mar vrouw Veugelaer had ommers vuuf zusters in een broer in Rotterdam. Dus as ze dan eéne koffer mit eten voor der zusters had in hier in daer ongder dur keursen nog wel 't één of aore in netuurlijk in der kosak die most aolmar langer gemaekt worre, gieng ze op pad. Eerst kreeg ten éen of aore kenneisse een beetje tubak as het op ten trem gieng, in vrouw Veugelaer volgde dan wel. In den éénen, zoe as je las eten voor de fumielje in den éenen koffer in den aoren... gesmeerde in mit aolderlei lekkers goed beleide boterammen. Dat was voor de uutgehongerde kinders die uutgemaargeld bie den trem stonge in de Rozestraete. Dat deelde ze daer uut

De kinders wasse zoe dankbaer, mar as ze bij der zuster kwam in ze zag dat te ene koffer leeg was mos ze toch uutleg geve. Jae, dat was een hard gelag voor de zuster mar ze was niet op ter mondje gevalle in zei, as het niet goed is, dan zei je het wel zeker, want tan bluuf ik mar weg.

Der zuster zei dan niks meer, die wist wat voor vleis ze in de kupe had. In de kozak daer zat nog heel wat in spek

In de kozak daer zat nog heel wat in spek in kaeze in een klein borreltje, voor één van de zwaegers. Of soms nog wel us een haallef flesje. In zoe gieng ze weer vrom nae Menheerse. Dur is wat ofgevroet mit ongderdukers in zieje datje wat te pakken kreeg. Ruile uut oud nieuw maeke. Wol uuthaelde. Dan weer vareve in opnieuw breije. Te veul om op te noemen. Daer zat soms nog een zekere sport in. Alléén was het jammer dat ter zoe'n hoap zwarten hangdel was, al had tat soms oak weer goeie kanten. Je ziet het, iedere woUeke hei nog een zuiver randje. In der is gien haerung zoe maeger, of ter braeit vet uut. Mar den oorlog durende aolmar langer in langer. In den honger wier steeds mar aarger. Stele dee je noait. Nee, dat was „organiszere". Betaele daer lekene de maansen wel nie méér mee te rekenen, ze betaelende voor een ei een guide, een pongd butter voor hongderd gulden. De boere wiere inééns, maansen. Stomme boeren, die gienge in 't vat tot

Stomme boeren, die gienge in 't vat tot nae den oorlog. Mar op 't Eilangd was het toch niet zoe aarg as an den overkangte, oak al kokende je suker van sukerpeen in al bakte je daer dan weer een lekker koekje van, den aoren naevund zat je weer te kaemen, want dan hadt je zelf weer butter. Mar dat kon je dan alléén mar doewe as je, goeie kennissen had, die een boerenstee hadde.

Zoe was ter toch oak nog wel een zekere saemhoariggeid, die in een goeien tied tevergeefs te zoeken is. Den éénen had tit in den aoren had tat m zoe gieng je 's aevens us buurte bie den éen of aoren die bie de Emgo waarkte, want tie hadde nog stroam. Je mos wel om zes ure binnen weze. Mar soms kon je het of om over de hegge te spriengen.

Dan gaene mun an de lesten hongerwinter beginne, 't kon niet areger, hoorde je dan. Mar 't wier wel areger. Bie iederéén raekte aoUes zoe'n beetje op. In slachtoffers viele dur telkens méér. Jongers van 17 tot 40 moste nae Duusiangd. Je zal ze mar of motte stae, dat viel nie mee oor. Het drama van „De brug te ver" most nog verwaarkt worre. De lengelse zenders brochte aolmar méér verliezen, of overwinningen. Mar aol de groate bevelhebbers begonne steeds mar zwaerdere offers te vraegen, ze konne het niet winne. Het zag ter voor de Fhurer aller tijden, mar hachelijk uut. In het drama gieng over tot een „Fata Morgana". Hie was uutgediend. Mun krege nog manna uut ten hemel in zoe gieng het stapje voor stapje vaorder.

Mar toen 5 meije 1945 gezeit wier „Min binne bevrijdt", toen durfde je het nog niet te gloaven. Mar je had het toch goed an zieje komme. De vlaggen gienge uut Het Wilhelmus wier overal gehoard. Je wou het wel uutroepe van 't dek. Wat een zegen... Bevrijd, bevrijd!!!! Hadt bidden dan toch gehollepe? Ik hope

Hadt bidden dan toch gehollepe? Ik hope het, dat het zoe toch voor een hoap maansen zal geweest ha. De pers gieng weer wat pappier bie mekoare zoeke, voor een krangte die niet illegael gedrukt hoevende te wezen. Want oak dat lei an bangden. 'k Gloave

Want oak dat lei an bangden. 'k Gloave dat Eil. Nieuws oak wel driemal stille lag, die was te fundamenteel, dat mocht ommers niet.... Dur was mar ééne God, in dat was Hitler. Hie was uutgebrald en uutgezwest In maekende een einde an zun leven. Hie hadt gefaeldt hie kon dur niet tegen in wist tat een toch voor de bijl gieng. De goeie vaoderlangders, die gienge noe bijltjesdag houwe.

Of tat noe zoe in den haek is... 'k weet het niet. Dat hoarende ik teminsten de Vaoder va Marten Luther King vanaevend niet zage. Niet deur 't zwaerd, niet deur haet, niet mit het zwaerd of een kernbom den oorlog winne, mar mit te liefde. Mar 'k zei het toch al... een maans is hardleers in o, zoe vergeetachtig. In waer leit te grens? Ik dienke in den 5 5 sten psalm. Die leit Dominee Zeilstra dichtte zienge as mun 's weunsdagsjae daer hadde de maansen zoemar tied voor, nae de kaarke gienge. Dienzelfden psalm zonge mun een zondagochend oak, hier in de kaarke. Dun domenee verontschuldigende zun eige voor de wieze. Hie zei: Een onbekende melodie en een niet zo'n bekende psalm, maar er zit veul in.

Ik most om Menheerse dienke in om die Weunsdaggemiddugen, in dan klonk het in mun aoren:

O Heer, van al wie mij bestreden Verlost Gij nu mijn ziel in vrede! Gij zijt het die ze neer zult stoten, de schenders van het trouw verbond, die uit de schede van hun mond de dolk van het verraad ontblootten.

O, werp nu op de Heer uw zorgen! Wie recht doet blijft in U geborgen en zal niet dalen ten verderve. Maar mannen van bedrog en bloed die zullen in hun overmoed in 't midden van hun dagen sterven.

Hier zal 'k het tan mar bie laete, ik docht het kan hier wel mee, want taer leit te grens. Th v. d. Vad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen