TAALPRAATJE

De bekende vlezige en sappige steenvrucht de kers, in sommige streken ook wel kriek genoemd, kent daarnaast dialectisch meer benamingen.

In Utrecht, de Betuwe en de Bommelerwaard kors, in Twente kerse, in Groningen, de Veluwe en Noord-Holland kars, in Zeeland kees. Naar plaats, streek, of land spreekt men

Naar plaats, streek, of land spreekt men van Betuwse, Tielse, Varikse, Waalse, Spaanse en Zeeuwse kersen.

De kers komt voor in een aantal bekende en onbekende spreekwoorden en zegsvdjzfen, vaak van jaren her.

„Groene kersen worden rood". Betekenis: de kleintjes worden groot. Al bij Vader Cats:,,Groene kersen worden root, Kleyne kinders worden groot". Zo ook: ,,Laat de kersen eerst wel rijpen".

Zo ook: ,,Laat de kersen eerst wel rijpen". Men moet een meisje niet op al te jeugdige leeftijd trouwen.

heel oud is de zegswijze: „Met rijpe kersen bij de straat lopen". Gezegd van een zwangere vrouw, die tot het laatst toe op straat loopt.

„Men zal er wel kersen mee eten". Dat duurt nog wel even: is niet te verwachten. „De bruine kersen zijn de beste". Soms met de toevoeging „de witte werpt men weg". De waarschijnlijke betekenis hiervan is, dat men moet wachten met trouwen tot een vrouw volwassen is en „rijp om geplukt te worden".

Vandaar: „Naar bruine kersen klimt met hoog". Men heeft er veel voor over iets goeds te bereiken.

Een bekend spreekwoord luidt „Met grote (hoge) heren is het kwaad kersen eten". Omgang met machtigen loopt gewoonlijk op teleurstelling, of sterker nog op beschaming of vernedering uit Dit spreekwoord was al bekend bij de Romeinen.

Een variant hierop is: „Met grote heeren is 't quaet kersen eten, sij kiesen de grootste en schieten met de steenen". „Met iemand aan de kersen moeten". Iemand ernstig over iets onderhouden. Vergelijk: met iemand een appeltje te schillen hebben.

„Iemand kersen geven", voor hem zijn vet geven, de les lezen. „Er zoveel om geven als een boer om een

„Er zoveel om geven als een boer om een kers (kars)". Er niets om geven; er zich in het geheel niet aan storen. „Naar iets niet meer vragen als een boer

„Naar iets niet meer vragen als een boer naar een kers". Geen waarde aan iets hechten.

Oud is ook: ,,De spreeuwen (de vogels) willen wel kersen eten, maar geen bomen planten". Er zijn mensen die graag willen genieten en profiteren, zonder er een hand voor uit te steken. Een oud spreekwoord, dat echter in onze tijd nog steeds van toepassing is.

Vroeger was „eten om de laatste kers" een volksvermaak, een soort van wedspel. Wie de laatste kers kreeg, moest op een nieuwe voorraad tracteren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen