Een andere landbouw

De landbouw anno 1991 heeft heel wat anders aan zijn fiets hangen dan tien, twintig of dertig jaar geleden. De naoorlogse ontwikkelingen hebben op het platteland tot explosies geleid. Via mechanisatie, automatisering, computerisering en robotisering is de Nederlandse landbouw uitgegroeid tot een hoog produktieve, kennis intensieve bedrijfstak die internationale faam heeft verworven. Maar het proces van de afgelopen decennia kent ook schaduwkanten. Begeleid door een beschermd Europees landbouwbeleid (met garantieprijzen en tal van subsidies!) is de agrarische sektor verstrikt geraakt in zijn eigen successen: een produktiegroei die de koopkrachtige vraag verre overtreft, agrarische overschotten, grote claims op het Europees huishoudboekje en een onaanvaardbare belasting op het milieu (bodem­, water­ en luchtkwaliteit).

Verandering

De schaduwkanten van een al te armoedige landbouw dwingen tot korrekties. Dat is niet leuk voor de hardwerkende boer, zeker niet wanneer zijn inkomen geen afspiegeling is van de recente agrarische successen. Wat staat de boer te wachten? Vanuit het internationale front zal het landbouwgebeuren worden geliberaliseerd. Boeren zullen op basis van eigen kracht moeten 'vermarkten', dus hun Produkten worden gewaardeerd en geprijsd door het vrije marktspel van vraag en aanbod. In wereldverband wordt dit liberaliseringsproces gestimuleerd door de GATT, een verband van ruim honderd landen die het wereldhandelsverkeer willen ontdoen van belemmeringen (zoals tarieven en andere hinderpalen). Europese boeren die drie decennia lang 'in de watten zijn gelegd' door de beschermende EG­landbouwpolitiek zullen het voortaan zonderbescherming moeten doen. Zelfs het doekje voor het bloeden (Europese beleidsmakers spreken van inkomenscompensatie) doet niets af aan de marktgerichte koers die de landbouw za' moeten inslaan.

Wat zal de boer merken van deze veranderingen? Eerstens zullen alle boeren tezamen hun produktie­omvang moeten verminderen, zeker zolang dure agrarische overschotten niet meer worden getolereerd. Vervolgens zullen de boeren hun produkten in volledige konkurrentie moeten aanbieden op de markten. Dat betekent dat grenzen vervagen en dat de Nederlandse boer wel degelijk de hete adem van Amerikaanse, Australische, Nieuw­Zeelandse en andere collega's in de nek voelt. Dit markttafereel is alleen te overleven door op het juiste ogenblik en op de juiste plaats met de beste kwaliteit voor de draad te komen. De Nederlandse boeren zullen zich moeten werpen op hun kasstukken, hun exclusieve produkten, hun teelten of produkties die zeer kennisintensief zijn. Behalve de internationale veranderingen doen zich in eigen land ook ingrijpende verwikkelingen voor. Boeren leven en werken in en met de natuur en belasten het milieu. Een al te vergaande belasting van de bodem­, wateren luchtkwaliteit zal gekorrigeerd moeten worden. In dat verband kijkt de samenleving steeds zorgelijker naar boeren die het land bemesten en die soms vrijelijk met bestrijdingsmiddelen omgaan. Ook de uitstoot van kwalijke stoffen die de lucht en de flora en fauna beschadigen roept weerstand op. Vandaar een milieu­aanpak die de boer tot grote aanpassingen op zijn bedrijf dwingt.

Kreatief

Zal de boer op al deze signalen reageren met protest, verzet en afwijzing? Geïnspireerd door vaak succesvolle (wat heet succes eigenlijk?) demonstraties en advies hebben veel boeren soms de neiging de beuk in alle ontwikkelingen te gooien, zulke neigen manifesteren zich in 'weg met de GATT, met MacSharry, met het Kabinet Lubbers" en wat al niet meer. Toch zet i-.^c afwerende houding geen zoden aan de dijk.

De uitdaging voor de boer van morgen is de realiteit onder ogen zien, weliswaar kritisch de ontwikkelingen volgen en kreatief zijn door alternatieven te bedenken.

Boeren van morgen tonen durf, initiatief en energie. De allesoverheersende vraag daarbij is hoeveel boeren deze uitgaging met succes oppakken. Een ding is zeker: ook voor de komende jaren is ruimte voor land­ en tuinbouw in ons land. Het is wel een andere land­ en tuinbouw en de grote uitdaging ligt er voor de boer van morgen. Hij zal het wis en zeker redden... ^^Miü^^^MMM^B. Schouwing

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen