Oud - burgemeester P. W. Hordijk bij expositie watersnoodramp 1953

Wie er waren

Bewoners van Oostflakkee en ook van andere plaatsen van het eiland waren massaal opgekomen. Onder de gasten bevonden zich mevrouw Hordijk-Boer, oud-burgemeester en mevr. Van der Harst, mevrouw A. Hollebeek uit Rijssen die na de ramp als maatschappelijk werkster, afgestaan door Ede, zeven weken de schoonmaakploegen begeleidde. Het Waterschap Goeree-Overflakkee was vertegenwoordigd door Dijkgraaf H. L. van Kampenhout en Heemraad Th. Jacobs. Onder de personen die na de ramp leiding hebben gegeven zagen we oud-gemeentesecretaris J. L. Vetter en meer anderen. Ook was de heer Joh. Breeman uit Ren

Ook was de heer Joh. Breeman uit Renkum aanwezig, vroeger landbouwer te Ooltgensplaat. die na de ramp in Groningen enkele lezingen hield waarbij de kollekte-opbrengsten bestemd waren voor het Rampenfonds. Werknemers van de diverse gemeenten,

Werknemers van de diverse gemeenten, polders, etc. die na de ramp zich hebben ingezet voor de berging van de mensen en het vee en voor herstel om de dorpen weer bewoonbaar te maken woonden deze middag bij. De gebeurtenissen werden gezien en herinneringen opgehaald van deze ontzettende ramp.

Namens de organisatoren sprak de heer H. Bouwknegt uit Ooltgensplaat een kort welkomswoord en gaf vervolgens wethouder P. H. van de Ree gelegenheid om namens de gemeente Oostflakkee een toespraak te houden.

Levend monument

Dhr. v. d. Ree heette oud-burgemeester Hordijk welkom als 'een levend monument' en een markant figuur .uit de bestuurlijke historie van Oostflakkee, een man wiens reputatie reeds op jonge leeftijd werd gevormd door de strijd tegen de vijand, de Duitse bezetter, een reputatie die dhr. Hordijk gestand deed toen hij opdeavond van 31 januari 1953 z"n gemeentenaren op tijd tegen de aanstormende zee liet waarschuwen. Dhr. Hordijk heeft op die bange dagen

Dhr. Hordijk heeft op die bange dagen in een boeiend relaas terug gezien. Op die fraaie zomerzaterdagmiddag ging hij in gedachten terug naar die stormachtige 1 februari 1953 toen het water, opgestuwd door een orkaankracht, niet

opgestuwd door een orkaankracht, niet meer beheersbaar bleek: Er voltrok zich een ramp waaraan nu. bijna 40 jaar later, alleen nog de graven herinneren aan de strijd op leven en dood die de eilandbewoners destijds moesten voeren en aan het leed dat ze moesten verwerken.

„In de periode tijdens en na de ramp was er sprake van een grote persoonlijke inzet, een grote gemeenschappelijke dosis saamhorigheid en een geest van eensgezindheid, want er was één doel. Zaterdag 31 januari keek men toch wel

Zaterdag 31 januari keek men toch wel zorgelijk naar het toenemend stormgeweld en de voortvliegende wolkengevaarten", zo zag dhr. Hordijk terug. De wind gierde over de redoute, waar de

De wind gierde over de redoute, waar de ambtswoning meer als windvanger dan als blikvanger fungeerde. De radioberichten gewaagden om half

De radioberichten gewaagden om half elf van een zeer zware storm in de Ierse zee en problemen bij de veerdienst lerland-Engeland.

Het was zaak te worden geïnformeerd door mensen met kennis van water en waterstanden.

Wethouder Waling, commissionair en beurtsctiipper. was daarvoor de aangewezen man. Hij en de havenmeester van Nimwegen wezen er op dat het water bij eb niet was weggelopen, met andere woorden de eerst komende vloed, 't was bovendien springtij. Icwam daar nog overheen. Gevraagd naar de konsekwenties voordorp en bevolking merkte Waling op dat de kans. dat het water de dijk zou overspoelen, heel reëel was. Toen was bet circa 11 uur zaterdagavond. Niets wees erop datereen kentering zou komen in de weersgesteldheid.

Groot alarm

Er restte maar één mogelijkheid: 'Groot alarm!' in de hoop dat het misschien toch niet zo'n vaart zou lopen. Die verantwoordelijkheid moet men in

Die verantwoordelijkheid moet men in zulke gevaarlijke situaties dan ook dragen. Overal stonden groepjes mensen de

Overal stonden groepjes mensen de situatie te bespreken, men voelde de« ernst daarvan aan toen politie, brandweer, B.B. (Bescherming Bevolking) de nat. reserve en reserve-rijkspolitie werden opgeroepen en de opdracht kregen:

a) Zorg te dragen voor aanhoudend klokgelui; b) Met loeiende sirenes van de brand

b) Met loeiende sirenes van de brandweerauto de bevolking te alarmeren.

c) Zandzakken op te halen bij de commissionairs en de zandzakken vullen ter versterking van de vloedplanken.

d) Oude mensen van de woon-en slaapruimte gelijkvloers, over te brengen naar de hoger gelegen verdiepingen, bij buren, familie of kennissen.

e) De kantoorhouder van de P.T.T. de buitenboeren te laten waarschuwen... om maatregelen te nemen voor beveiliging van gezin en vee, de levende have.

Onderwijl stroomde het water vanuit de haven over de dijk, richting Voorstraat. De vrijwillige medewerkers die zich kwamen melden werd daarop aangeraden naar huis te gaan en voor eigen gezin te zorgen.

Intussen viel het licht uit, funktioneerde de telefoon niet meer en bleek het dorp van gas en water verstoken. Alleen achterblijvend op het raadhuis,

Alleen achterblijvend op het raadhuis, bleef voor mij niet veel anders over dan eveneens te proberen thuis te komen. De Oude dijk. tussen de molen en de

De Oude dijk. tussen de molen en de redoute, stond toen al tot de kruin in het water.

Een angstwekkend gehoor, de klotsende golfslag in die inktzwarte nacht, die dreigende watermassa die het wegdek versmalde en het angstaanjagende gevoel alsof niet alleen het water maar ook de weg deinde bij de redoute. De oorzaak werd duidelijk toen met een donderend geraas de dijk achter mij doorbrak en de dorpskom vanuit dit eilandgedeelte onder water kwam te staan. Met evenveel lawaai liep ook de kelder van de ambtswoning vol. Een bewoner van het boomgaardspad

Een bewoner van het boomgaardspad die zojuist en net op tijd was aangekomen op de redoute, joeg zijn varkens, in de veronderstelling dat de ambtswoning (nogal hoog gelegen) droog zou blijven de redoute op. maar de doodskreten van die dieren duidden er al op dat ook dit hoogste punt van Ooltgensplaat onder water ging verdwijnen.

Dat bleek ook weldra toen een waterzuil over de redoute schoof en een hooitas voorbij kwam drijven. Enkele tientallen mensen, die in de

Enkele tientallen mensen, die in de ambtswoning onderdak hadden gevonden moesten naar de eerste verdieping verhuizen. Gebonk tegen de zijgevel bleef raadsel

Gebonk tegen de zijgevel bleef raadselachtig. Achteraf bezien hebben op drift ge

Achteraf bezien hebben op drift geraakte iepen langs de oude dijk als een stormram gefungeerd. Gelukkig zonder schade te veroorzaken. In het schaarse licht van een paar zak

In het schaarse licht van een paar zaklantaarns werd nauwlettend bekeken of ergens gevaar dreigde voor zo'n schare mensen. Met spanning werd uitgekeken naar het aanbreken van de dag.

Machteloosheid

Zondag 1 februari werd gekenmerkt door passiviteit. In feite een gevoel van machteloosheid.

Alle bewoners zaten op de zolderverdiepingen opgesloten in hun woningen. Enkele boerderijen bij het stroomgat aan de Galathese dijk werden ontruimd Zij lagen in de gevarenzone, maar de operatie gelukte.

Zonder licht, zonder verwarming, verkleumd van de kou. In de onzekerheid levend omtrent de stand van het water en de positie waarin de behuizing verkeerde, alsmede de houdbaarheid van de opstallen waarin mens en dier verblijf hielden.

Alleen de Molendijk en de Slik- en Tramdijk vielen bij eb droog.

Lakens en slopen

Toen de autoradio van dhr Dapper het begaf, was de laatste en enige mogelijkheid enig bericht te ontvangen, verkeken. Met lakens en slopen werd geprobeerd een paar vliegtuigjes te attenderen op de benauwde situatie waarin we verkeerden. De werd werd benut voor beraad over de te riemen maatregelen. Met vereende krachten werd de roeiboot van het enige in de haven gelegen vaartuig binnendijks gehaald.

Vanuit deze roeiboot, die voortgetrokken werd aan gevels en dakgoten, kon men via de dakramen schaarse informatie verstrekken aan de bewoners. De enige boer op de Molendijk, die zijn

De enige boer op de Molendijk, die zijn koetjes op het droge had. werd opgedragen de melk beschikbaar te stellen t.b.v. zieken en babies.

Er was nogal wat kunst- en vliegwerk voor nodig om deze babievoeding via de dakramen naar binnen te loodsen. Er waren ook problemen blijkbaar om de melk op temperatuur te brengen. Maar de bemanning van de roeiboot

Maar de bemanning van de roeiboot wist overal raad op. Leg de fles maar een poosje tegen je borsten, was het advies aan de vrouwen met zuigelingen. De noodkreet van de burgemeester aan

De noodkreet van de burgemeester aan de burgemeester van Dordrecht leidde tot het eerste kontakt met de buitenwereld. Een politieboot uit Dordt meerde aan de

Een politieboot uit Dordt meerde aan de Kaai. om eens poolshoogte te nemen van de situatie. Dat was tevens het startpunt voor de evacuatie.

Het gevecht tegen het water kwam dinsdag in Ooltgensplaat pas goed op gang. De leden van de Raad wisten zich direkt betrokken bij allerlei taken, waarvoor i.v.m. de evacuatie minder mankracht beschikbaar was.

Hulp over water en uit de lucht

Schipper van Gent was de verbindeiide schakel. Instinktief voelen eilandbewoners zich lotgenoten in het gevecht tegen het wassende water. In die noodsituaties tonen zij hun aard. en hun hulpvaardigheid. Er moest ook van alles en alles tegelijk gebeuren en dat nog in vele varianten.

Hulp van elders was onmisbaar. Zee-, land- en luchtmacht brachten niet

Zee-, land- en luchtmacht brachten niet alleen arbeidspotentieel mee, maar ook materieel.

Alles bijeen genomen stond men voor de opgave om orde te scheppen in een totaal ontwrichte samenleving. Opvallend was daarbij dat mensen met een aangeboren en natuurlijk overwicht automatisch naar boven kwamen.

En sommigen die uit hoofde van hun positie op een voetstuk stonden en daarom gewend waren leiding te geven soms van hun voetstuk afvielen.

Mensen die je alleen maar behoefde aan te kijken en aan een half woord genoeg hadden en niet alleen maar konden 'maaren'.

Dit gaf aan het werken in deze beroerde situatie een ongedwongen karakter.

Daar was allereerst de evacuatie van de bevolking, dat betrof ca. 2550 inwoners. Met voorrang zij, die in een precaire, een benarde positie verkeerden. Daar was eerst de zorg voor een voorlopige opvang. Vervolgens het vervoer te water vanuit de haven naar het buitenwater, dan op de rivier overstappen op een schip da*» de haven niet binnen kan komen.

Een trajekt dat onder slecht weer afgelegd moest worden.

Intussen moesten tal van maatregelen voorbereid worden. De berichtgeving; de water- en de voedselvoorziening, gezondheidsaspekten.

Besmet water, niet funktionerende riolen, ronddrijvende cadavers, veel en nog eens veel.

Een goede communicatie was uiterst belangrijk. Met andere woorden er moest zendapparatuur komen. Ooltgensplaat was een tijhaven, er moest

Ooltgensplaat was een tijhaven, er moest gehandeld en gevaren worden en als het niet kon zoals het moest dan moest het maar zoals het kon. De woningen langs de Molendijk en

De woningen langs de Molendijk en Slikdijk dienden voor huisvesting van de achterblijvers, in totaal ca. 675 personen, hoofdzakelijk manspersonen die ingezet werden bij de noodvoorzieningen van het dijkherstel, de evacuatie, de afvoer van de cadavers enz. enz.

ledere achterblijver moest ingeënt worden tegen tyfus. Een ,ninke klus voor dokter van Dorpe.

Een distributiedienst kwam snel van de grond. Zij werd door mensen geleid die in de bezettingstijd een rijke ervaring hadden opgedaan met een distributiesysteem.

Zij hadden kans gezien in een kort tijdsbestek een goed funktionerende dienst op poten te zetten in de kleuterschool aan de Achterweg.

Een warme hap werd klaargemaakt in de zaal van Hobbel en bereid in emmers en teilen, met de hygiene werd het niet zo nauw genomen in dit keukenkom-plex, dat voornamelijk het werkdomein van vrouwen was.

In militaire dienst zei de officier van piket bij het voorproeven van het eten: „Het ziet er onooglijk uit, maar de smaak is vrij goed". . Drinkwater werd aangevoerd uit Rotter

Drinkwater werd aangevoerd uit Rotterdam in tankschepen die ook wel voor andere doeleinden werde gebruikt gelet op het sterke chloorgehalte. Voor opslag van dit water kon men

Voor opslag van dit water kon men beschikken over vaten en tonnen, afkomstig uit vissersplaatsen en soms ook direkt van kuiperijen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen