Goedereede

Wat van de Geschiedenis hier geschiedde (i)

Van 1312 tot in de 16e eeuw

Uit het Reformatorisch Dagblad citeer ik het volgende:

Het jaar 1312 was voor Goeree van enorme betekenis, want in dat jaar kreeg het stadje van Geeraert, heere van Voorne en Burgh­graef van Zeeland, een stadskeur die een aantal rechten waarborgde.

Deze zelfde Geeraert begiftigde Goeree ook met een wekelijkse marktdag. Al de bewoners van het toenmalige eiland Westvoorn werden verplicht hun vruchten en vee eerst op de Goereese markt te brengen voordat men die elders mocht verkopen. Wie dat niet deed, verbeurde „XXX scellingen". Door dit marktrecht werd Goeree de enige marktplaats op het eiland. Hierdoor bloeide de handel en genoot de stad een grote welvaart Tevens was de handel ter zee een belangrijke bron voor de welvaart.

Strijd

Al gauw trok de welvarende stad de aandacht van de stropende benden die al plunderend en verwoestend het land doortrokken. In Goedereede was wat te halen. Zo kwam in 1418 een bende, meest krijgslieden, die overal schrik en verwoesting verspreidde, plunderden de vreedzame ingezetenen en gaf de stad prijs aan de vlammen. Ook in 1482 woedde er een felle brand

Ook in 1482 woedde er een felle brand die ontstaan was door de achteloosheid van een vrouw met het uitgieten van hete as. Slechts de Hoofdkerk, het gasthuis, het hospitaal en zestien huizen bij de Katharijnepoort bleven gespaard.

Vermeldenswaard is zeker ook de heldendaad van de Goereese vrouwen in 1490. Terwijl de vissers voor de haringvangst waren uitgevaren, werd de stad op 22 juli door de Hoeksen met 26 bemande schepen aangevallen. De vrouwen weigerden echter de stad over te geven. De buiten de m.uren staande gebouwen staken ze in brand om te voorkomen dat de vijand daarin dekking kon zoeken. Ze openden de sluizen om het land onder water te zetten.

Daarna beklommen ze de stadsmuur en wierpen kokende teer, brandende hoepels en pekkransen op de hoofden van de vijanden.

Na een zeer moedige strijd van zeven uren zagen de vrouwen tot hun grote vreugde dat de vijand onverrichterzake terug moest deinzen. In de stad was slechts een dode te betreuren, een vrouw die door een kogel werd getroffen.

Margaretha, Vrouwe van Voorn, schonk de stad 1800 Rhijnsche guldens voor het herstellen van de stadsmuur en de poorten. Ook kreeg Goedereede vrijdom van vlastienden.

Door de eeuwen heen heeft Goedereede veel te duchten en te lijden gehad van stormen en waten'loeden. Al die tegenspoed gaf de mensen soms reden niet te spreken over Goedereede. maar over Quade Reede.

Langzaam maar zeker kwam er in de zestiende eeuw een einde aan de glorietijd van Goedereede. Doordat de haven ging verzanden, konden de schepen het stadje niet meer bereiken. De grote reders en kooplieden trokken weg en de grote visserij liep ten einde. Na de indijking van de omringende polders werd Goedereede een rustig stadje dat zijn hoofdmiddel van bestaan vond in de landbouw.

Opmerking

Bekaf ­ F. den Eerzamen zegt in: Het Eiland Goeree, pag. 19: „Op het alarm van de schildwacht greep een der burgers een hooivork en riep: „Hier zijn ze, haast u of wij zijn allen bekaf'. Nog steeds heet die plaats, de ingang van het dorp 'Bek­af.

Dit gebeurde echter niet bij de aanval van 1490, maar bij de laatste aanval waarvan de historie melding maakt, nl. in 1604.

Daarbij waren zowel mannen als vrouwen betrokken. De laatsten werden als 'zulke duivels' ervaren.

Ik las ergens.

De bevrijding van het Spaanse juk

Van algemene bekendheid is de geschiedenis van de inneming van Den Briel door de Watergeuzen Als kind wordt het ons reeds op school in geuren en kleuren verteld. Terecht is de geschiedenis vermaard geworden, want zij had grote gevolgen. Wel mocht Alva op het bericht antwoorden 'No es nada, no es nada" maar de tijd zou hem leren dat het wel iets zeer bijzonders was. Al was het bezit van Den Briel op zichzelf van weining belang, de inneming wekte moed en vertrouwen en prof Fruin heeft dan ook geschreven, dat de geschiedenis van Nederlands verlossing in 1572 een plaats verdient onder de wonderverhalen. Niets gebeurde van hetgeen men met recht mocht verwachten en de bevrijding kwam van een totaal onverwachte kant. Het voorbeeld wekte navolging en ­ het

Het voorbeeld wekte navolging en ­ het is ook bekend ­ vele Hollandse steden verjoegen de Spanjaarden. En zo vreesden de Spanjaarden terecht, dat ook Goedereede, zo dicht in de nabijheid van Brielle, zou overgaan. Men zond ijlings een aanschrijving aan de stedelijke overheid, waann gelast werd de stad te versterken en de Geuzen buiten te houden. Er zou ten spoedigste hulp gezonden worden.

* * * Deze aanschrijving en de Spaanse plannen vielen allerminst in de smaak der Goereeers. Hoewel de Geuzen niet direkt gaarne geziene gasten waren, was de schrik voor de Spanjaarden nog veel groter. En nu de Geuzen bovendien onder de Prinsevlag voeren en door die geleid werden kon men hen als vrienden beschouwen, terwijl de Spanjaarden vijanden bleven. Zoals de Goereeers verwacht hadden

Zoals de Goereeers verwacht hadden geschiedde. Enige tijd, nadat Den Briel was ingenomen kwam kapitein Ruykhaver met zijn volk voor Goeree en vroeg binnen gelaten te worden. De baljuw, die het met de Spaansen eens was, had hen gaarne buiten gehouden, maar hij durfde geen beleg aan met een burgerij, die liefst de belegeraars binnen haar muren zag in plaats van er buiten.

De meeste Goereeers verheugden zich reeds zeer bij het zien van de ruwe klanten en bij de gedachte aan algehele bevrijding van het land. Er viel dus voor de baljuw weinig tegen te spreken en dus werden de poorten geopend en de troep van Ruykhaver kwam onder het gejuich der inwoners binnen de veste. Dit gebeurde 3 april.

Intussen hadden niet alle de komst afgewacht Zo had zich de oude Jacob Doense schielijk uit de voeten gemaakt de oude pastoor, die sinds 1504 in Goedereede was gevestigd, toen hij de Paus geworden Adriaan Floriszoon was opgevolgd. De man liep tegen de negentig en hij had gehoord van het schandelijk lot, dat de geestelijken in en bij Den Briel ten deel was gevallen. De oude is het ruwe krijgsvolk gelukkig kunnen ontlopen. De oorzaak van zijn vlucht toonde tot welk een loiwheid het krijgsvoeren leidde en hoe de barbaarsheid van de ene partij die van de andere gaande maakte.

De baljuw, die van de komst der Geuzen ook meer kwaad dan goed voor zichzelf verwachtte was eveneens heimelijk gevlucht en had de burgemeester bewerkt om met hem mede te gaan.

„Hier lopen we gevaar", zo zei hij, „maar in Brussel kunnen we ons gemakkelijk tegenover de landvoogd verdedigen' Ik ben aan het Hof te Brussel bekend en zal Uw voorspraak zijn!"

Beide begaven zich naar Brussel, maar de baljuw heeft zijn woord niet gehouden en beschuldigde burgemeester De Bakker zelfs, waarop die gevangen werd genomen en op het slot te Vilvoorde gezet Het is niet bekend hoe het verder met deze gelopen is. maar het vermoeden ligt voor de hand. dat hij het lof heeft gedeeld van de velen, die in Spaanse handen vielen en die gemarteld en gedood werden Het verhaal deed althans de ronde, dat hij onder felle pijnigingen de geest zou hebben gegeven. De baljuw is in Spaanse dienst gegaan.

De baljuw is in Spaanse dienst gegaan. Hij had evenwel het ongeluk om op zee

Hij had evenwel het ongeluk om op zee door Vlissingers te worden gegrepen en herkend en die hebben korte metten met hem gemaakt. Hij werd overboord gesmeten! De kroniekschrijver zegt er van: „dat was zijn einde en welverdiende straf!" (wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen